Податоците за просечната плата често ги користат политичарите кога зборуваат за сопствените успеси или за неуспесите на нивните претходници.
Во земјите од Балканот, овие бројки се понудени особено за време на изборните кампањи.
Просекот од 500 евра во Србија со години се споменуваше како цел што треба да се постигне, а конечно беше остварен во 2019 година.
Сегашната просечна плата од тоа е за околу 170 евра повисока.
Во некои земји на Балканот просекот е и понатаму под 500 евра, додека во некои е трипати поголем.
Словенија и Хрватска предничат со просечна заработка поголема од илјада евра, додека вработените во Албанија и Косово сѐ уште добиваат помалку од 500 евра во просек.
Колкави се просечните плати во регионот?
Словенија – 1.480 евра
Хрватска – 1.029 евра
Црна Гора – 721 евро
Србија – 668 евра
Босна и Херцеговина – 602 евра
Македонија – 537 евра
Албанија – 437 евра
Косово – 432 евра
Извор: заводи за статистика, ноември 2022 година.
Кој го вади просекот и кој заработува најмногу?
Бројката за просечна заработка не е идеален показател за животот во една земја, бидејќи често ја црпи малцинство со високи плати.
Се зависи од дејноста, па така, на пример, ако работите во кожарство во Хрватска, платата ви е околу 640 евра, само малку повеќе од просечната плата за Босна и Херцеговина, која е 602 евра.
Од друга страна, доколку сте во индустријата за производство на пијалаци во Хрватска, вашата просечна месечна плата е 2.070 евра, што е мистичната бројка која се споменува во Србија за платите на програмерите со средно искуство.
Во Косово највисоки плати се за снабдување со струја, гас, пареа и климатизација – 949 евра и во информации и комуникации – 757 евра.
Најниски просечни плати во Косово се во обезбедувањето сместување и услуги за храна – 281 евро.
Доколку преработувате дрва во Србија, просечната нето плата ви е 392 евра.
Ако го напишете кодот кој создава виртуелен лик кој обработува дрво во видео игра (компјутерски програмирање), вашата просечна плата е 2.186 евра.
Метрополите неприкосновени
Иако заработката доста варира, некои трендови сè уште се вообичаени за регионот.
Најмногу пари се заработуваат во главните градови.
Така, просечната плата во Загреб е 1.187 евра, што е за 15,38 отсто повеќе од националниот просек.
Во Белград просечната плата е 851 евро, што е дури за 27,37 отсто повеќе од просечната плата во Србија.
Што е просечна плата?
Во пресметката на просечната плата е вклучен и надоместокот за работниците кои имаат заснован работен однос, како и за оние кои се ангажирани врз основа на договор за вршење на привремени и повремени работи.
Работниците ангажирани со договор на дело не се вклучени во оваа пресметка, бидејќи работодавачот за нив не поднесува даночна пријава.
Кога се користат податоците за просечната заработка како показател за животниот стандард, треба да се внимава, предупредуваат експертите.
Како што претходно за Би-Би-Си на српски објасни економистот Мирослав Здравковиќ, просекот привлекува мал дел од оние кои заработуваат многу високи суми.
Сликата за тоа како да се живее во земја може да биде малку појасна ако ја погледнеме медијалната заработка.
Просечната плата може да се каже дека е среден износ на плата, бидејќи го дели множеството вработени на два еднакви дела, така што половината добиваат помалку, а половината добиваат повеќе од тоа.
Медијалната нето заработка во Србија за декември 2022 година, што е најновиот расположлив податок, изнесува 60.413 динари или околу 515 евра.
Тоа значи дека 50 отсто од вработените земале плата до тој износ, што е за околу 150 отсто помала од просечната плата.
Сите информации за економско-енергетската криза во Македонија, регионот и светот можете да ги прочитате ТУКА.