Руските безбедносни служби ги одземаат пасошите на високи функционери и директори на државни компании за да спречат патувања во странство, сето тоа поради паранојата за протекување информации и пребегнување што се шират низ режимот на претседателот Владимир Путин.
Со оглед на тоа што руската инвазија на Украина сè уште трае, безбедносните службеници ги заострија барањата за патување во државниот сектор, барајќи патни документи од некои истакнати личности и поранешни функционери, рекоа неколку луѓе запознаени со ова прашање, објави Фајненшл тајмс.
Длабокото сомневање на ФСБ во руските цивилни елити
Зголемениот притисок го одразува длабокото сомневање на Кремљ и ФСБ, разузнавачката и безбедносната агенција што ја наследи КГБ, за лојалноста на руската цивилна елита, од кои многумина приватно се противат на војната во Украина и негодуваат од нејзиното влијание врз нивниот животен стил.
Портпаролот на Путин Дмитриј Песков потврди дека Русија ги зајакнала ограничувањата за патување во странство за луѓето кои работат во „чувствителни“ области.
„Постојат построги правила за такви работи. Некои од нив се формализирани, а некои зависат од конкретната одлука и од конкретни вработени. Од почетокот на специјалната воена операција се посветува поголемо внимание на ова прашање“.
Уште од советско време, руските службеници со пристап до државните тајни од средно ниво мораа безбедно да ги остават своите пасоши во „специјален оддел“ во нивните министерства и компании.
Но, руските безбедносни служби ретко го следеа ова правило, тврдат поранешните функционери и директори.
Тоа се промени по инвазијата на Крим во 2014 година, кога безбедносните служби почнаа да го следат патувањето во земји како САД или Велика Британија.
По инвазијата на Украина минатата година, ограничувањата беа применети многу пошироко и во голема мера зависеа од каприците на поединечни безбедносни службеници во државните институции.
На директорите на големите компании им е забрането да патуваат без официјална дозвола
Поради ова, безбедносните мерки се разликуваат меѓу владините институции, при што некои бараат дури и од средно ниво поединци да се воздржат од патување во странство, а други им даваат на високите службеници општа дозвола да патуваат во странство во разумни граници.
На директорите на една голема државна индустриска компанија им е забрането да патуваат повеќе од два часа возење од Москва без официјална дозвола, изјави еден извор.
Во други случаи, службениците на ФСБ побарале од поранешните функционери кои претходно имале пристап до државните тајни да ги предадат своите пасоши, па дури и од оние кои никогаш немале пристап.
Александра Прокопенко, поранешен функционер на руската централна банка, рече дека ограничувањата за пасош сега се проширени надвор од поединци со безбедносни сертификати.
– Сега доаѓаат кај одредени луѓе и велат: „Ве молам предадете ги црвените цивилни пасоши, бидејќи имате пристап до чувствителни податоци за татковината, па сакаме да ги контролираме вашите движења“, рече Прокопенко.
Силни препораки за патување во странство
Руските безбедносни служби имаат речиси целосна слобода да ги толкуваат правилата според ревизиите на законите за државни тајни, шпионажа и предавство, објасни Прокопенко, кој поднесе оставка по инвазијата минатата година и сега е во посета на германскиот совет за надворешни односи.
„Најчесто секоја информација може да се смета за тајна, доволно е офицерите на ФСБ да почнат да ви кажуваат дека имате чувствителни информации. Што е тајна? Зошто е тајна и кој одлучува за тоа? Никој не знае“, рече Прокопенко.
Песков рече дека одлуките „зависат од специфичното поле на работа“ и на компанијата и на поединецот.
Кремљ, исто така, ја прошири неформалната забрана на повеќе службеници.
По серијата јавни скандали околу видеата на пратениците кои летуваат во Дубаи и Мексико, Долниот дом на рускиот парламент во јануари побара од пратениците да ги информираат своите претпоставени за странските службени патувања.
Најмалку седум региони издадоа строги препораки до локалните власти да не патуваат во странство, пишува рускиот весник Комерсант.
Во февруари, Евгениј Пригожин, основачот на озлогласената паравоена група „Вагнер“, повика на целосна забрана за патување во странство за функционерите, како и одговорност за „неморално однесување, наметливо прикажување на богатството и злоупотреба на луксузните добра на нивните роднини“.
Расте незадоволството меѓу елитата
Во исто време, незадоволството расте кај елитата поради сеприсутниот воен напор и неговото влијание врз нивниот начин на живот.
Некогаш можеа да го трошат своето богатство на вили, јахти и интернати за нивните деца на Запад, но руските функционери и олигарси сега негодуваат да бидат ограничени во земји кои не се сметаат за „непријателски“, изјавија неколку елити за Фајненшл Тајмс.
Тоа незадоволство стана јавно оваа недела откако украинските медиуми објавија наводна снимка од разговор меѓу Фархад Ахмедов, санкциониран руско-азербејџански олигарх и Јосиф Пригожин, музички продуцент поврзан со Кремљ, чија сопруга, позната пејачка, настапувала на провоен Концерт заедно со Путин минатата година.
Разговорот вклучуваше поплаки за зголемената меѓународна изолација на Русија и притисокот од безбедносните служби.
Не можеше да се контактира со Ахмедов, но блиско лице рече дека видеото е автентично.
Пригожин – кој не е поврзан со командантот на Вагнер – вели дека видеото е „делумно или целосно искривено“ и најави тужба против лицето што го снимило.
„Тие нѐ заебаа нас, нашите деца, нивната иднина и нивната судбина. Дали го разбирате тоа? Кој им ја потстрижува косата. Сите разбираме што се случува таму. Одете на Малдиви, во Дубаи… Не знам … До Алтај, до Бајкал, каде што сакате, но подалеку од Москва“, вели Ахмедов во снимениот разговор.
Сите информации поврзани со најновите случувања со војната во Украина можете да ги прочитате ТУКА.