Неуспехот на земјите од поранешна Југославија да се справат со нивното насилно минато има катастрофални последици за човековите права и на крајот може да доведе до обновување на конфликтот во регионот, се вели во новиот извештај на Советот на Европа, претставен од комесарката за човекови права Дуња Мијатовиќ.
Во извештајот се наведува дека регионот долги години заостанува во барањето правда и одговорност за бруталните војни од 1990-тите во Хрватска, Босна и Херцеговина и Косово, во кои беа убиени повеќе од 130.000 луѓе, пишува Гардијан.
Ефектите од правните случувања и дејствија по тие војни, како што е формирањето на Хашкиот трибунал за воени злосторства и апсењето и осудувањето на многу политички и воени лидери одговорни за масовни убиства, почнуваат да исчезнуваат и неказнивоста се враќа, се вели во извештајот.
„Времето истекува, а жртвите чекаат многу долго“
Имаше надеж дека националните судови ќе продолжат да гонат многу илјадници други сторители, но нивниот моментум драстично забави.
Етнонационалистите се политички доминантни во целиот регион, промовирајќи говор на омраза и негирање на геноцидот и другите злосторства против човештвото.
„По судењето во Хаг, повеќето луѓе кои ја отслужија казната и кои се етикетирани како воени злосторници се враќаат во своите заедници како херои, што го сметам за разочарувачки“, рече Мијатовиќ.
Нејзиниот извештај, насловен „Соочување со минатото за подобра иднина“, заклучува: „Времето истекува, а жртвите чекаат многу долго. Уште полошо, наративите кои предизвикуваат поделби и омраза што ги поттикнаа војните во 1990-тите се вратија и повторно потврдувајќи се себеси.”
„Ова не само што го загрозува помирувањето, туку дури и мирот. Неуспехот целосно да се соочи со насилното минато во регионот има катастрофални последици за почитувањето на човековите права и владеењето на правото“, продолжува Мијатовиќ.
Областите на северот на Косово населени со доминантно српско население неодамна се покажаа како ново жариште.
На 24 септември имаше пукање во близина на православниот манастир во селото Бањска меѓу тешко вооружена паравоена група Срби и косовската полиција.
Тројца српски напаѓачи и еден полицаец од редовите на албанското мнозинство загинаа во конфликт за кој владата во Приштина го обвини српското раководство во Белград.
Предупредување на Зеленски
Во Босна и Херцеговина, половината од земјата со која владеат Срби, Република Српска, која во голема мера беше создадена со етничко чистење во војната 1992-1995 година, е предводена од милитантниот сепаратист Милорад Додик, кој го опишува геноцидот во Сребреница во 1995 година како „направен до мит“.
И Додик и српскиот претседател Александар Вучиќ имаат блиски врски со Москва.
Во својот извештај, Мијатовиќ, која ќе ја напушти функцијата во март, го напиша следново:
„Руската поддршка за српските десничарски активисти и организации е повеќеслојна и се протега од поддршка за онлајн активности до воена обука“.
Минатата недела, украинскиот претседател Володимир Зеленски предупреди дека Владимир Путин планира повторно да го разгори конфликтот од поранешна Југославија.
„Обратете внимание на Балканот. Верувајте ми, добиваме информации. Русија има далекусежен план: Блискиот Исток, а Балканот ќе биде уште едно одвлекување. Ако земјите од светот не направат ништо сега, ќе има нова експлозија “, рече Зеленски.