Америка ќе го снабди Киев со касетна муниција, забранета во поголемиот дел од светот, а претседателот Џозеф Бајден вели дека донел „многу тешка одлука“, која, како што додава, му се наметнува долго време.
Беше потребно „некое време да ме убеди, но јас постапив така бидејќи на Украинците им снемува муниција“, рече Бајден за одлуката, која наиде на многу критики, вклучително и меѓу високите претставници на Демократската партија од чии редови Бајден беше избран за претседател на САД.
Володимир Зеленски, претседателот на Украина, го поздрави американскиот, како што рече, „навремен“ потег, а Москва го осуди Вашингтон за „цинизам“.
Самитот на НАТО ќе се одржи во Литванија следната недела, а Бајден за Си-Ен-Ен изјави дека разговарал со сојузниците за одлуката за снабдување на Украина со касетни бомби и други видови таква муниција.
Забранети во повеќе од 120 земји во светот, касетната муниција вообичаено испушта големи количини мали, експлозивни подмуниции кои имаат разорна моќ на широк простор.
И Украина и Русија веќе го користеа во актуелната војна, велат организациите за заштита на човековите права.
„Во однос на ефективноста на бојното поле, мислиме дека ова [употребата на касетна муниција] би била од корист“, рече претходно Лора Купер, заменик-помошник секретар за одбрана на САД.
Противниците на употребата на касетна муниција предупредуваат дека поради нивната разорна моќ на широк простор, можат да осакатуваат и убиваат цивили, а дека неексплодираните проектили остануваат опасност многу години по завршувањето на конфликтот.
Конвенцијата од 2008 година за забрана на производство, употреба и поседување на касетна муниција беше прифатена од 123 земји, вклучувајќи го и мнозинството членки на НАТО.
САД, Русија и Украина одбија да се приклучат на договорот.
Овој тип на оружје НАТО го користел при бомбардирањето на СР Југославија во 1999 година, се наведува во извештајот на американската агенција Асошиетед прес за време на нападот на Ниш во мај истата година.
Во текот на 2004 година, Меѓународниот суд на правдата го водеше процесот поврзан со нападот на СР Југославија, напиша претходно Би-Би-Си.
Членките на НАТО тогаш рекоа дека судот не е надлежен да води таков процес.
Организацијата Хјуман рајтс воч го осуди НАТО за употреба на касетни бомби за време на нападот на СР Југославија.
Белата куќа: „Ја одложувавме одлуката колку што можевме“
Советникот за национална безбедност Џејк Саливан во петокот рече дека Америка „признава дека касетната муниција создава ризик од повреди на цивили“ од неексплодирани бомби.
„Затоа ја одложивме одлуката колку што можевме“, додаде тој на брифингот.
Саливан рече дека на Украина ѝ снемува муниција и дека треба да се „премости“ додека САД го зголемуваат домашното производство.
„Ние нема да ја оставиме Украина без одбрана во ниту еден момент во овој период на конфликт“, рече тој.
Саливан, исто така, им рече на новинарите дека американските касетни бомби што се испраќаат во Украина се „далеку побезбедни“ од оние за кои рече дека Русија веќе ги користи во конфликтот.
Тој им рече на новинарите дека американските имаат стапка на неуспех (неиспуштање) помала од 2,5 проценти, додека руските имаат меѓу 30-40 проценти, според американскиот претставник.
Потегот на Бајден значи заобиколување на американскиот закон со кој се забранува производство, употреба или пренос на касетна муниција.
На почетокот на војната, кога Белата куќа беше прашана за наводите дека Русија користи касетни и вакуум бомби, тогашниот секретар за печат рече дека тоа би било потенцијално „воено злосторство“ доколку е вистина.
Марта Хуртадо, од канцеларијата за човекови права на ОН, во петокот рече: „Употребата на таква муниција треба веднаш да престане и да не се користи никаде“.
Рускиот амбасадор во САД ја критикуваше одлуката на Бајден
Суровоста и цинизмот со кои Вашингтон пристапи кон прашањето за испраќање смртоносно оружје во Киев се повеќе од очигледни, изјави Анатолиј Антонов, а пренесува агенцијата Тасс.
„Сега, поради грешката на САД, со години ќе постои ризик невините цивили да бидат разнесени со неексплодирани убојни средства“, додаде тој.
Според проценките на аналитичарите, украинската контраофанзива, која започна минатиот месец, не донесе никакви опипливи резултати, па и од тоа светло се гледа потегот на американската администрација.
Минатата недела, главниот воен командант на Украина Валериј Залужњи рече дека ограничувачки фактор во контраофанзивата е недостатокот на соодветна муниција и изрази фрустрација поради бавната испорака на оружје што ја вети Западот.
Портпаролот на Пентагон, Колин Кал, рече дека испраќањето касетна муниција во Украина ќе им даде до знаење на „Русите дека Украинците ќе останат во играта“ кога станува збор за војна.
Многу организации за човекови права ја критикуваа одлуката на администрацијата на Бајден, а Амнести интернешнал рече дека касетната муниција претставува „сериозна закана за животите на цивилите, дури и години по завршувањето на конфликтот“.
Реакциите на американските пратеници на Капитол Хил на одлуката да се испрати касетна муниција во Украина се различни, а некои демократи ја нарекоа одлуката „страшна грешка“.
Генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг изјави дека воената алијанса нема став за касетната муниција.
Германија, која го потпиша договорот за забрана, рече дека нема да обезбеди такви бомби за Украина, но изрази разбирање за позицијата на САД.
„Сигурни сме дека нашите американски пријатели не ја сфатија лесно одлуката за снабдување со таква муниција“, изјави портпаролот на германската влада Штефен Хебстрајт за новинарите во Берлин.
„Мораме уште еднаш да потсетиме дека Русија веќе употреби касетна муниција во голем обем во војната за агресија против Украина“, додаде тој.
Хјуман рајтс воч соопшти дека двете страни веќе користеле такво оружје во војната, предизвикувајќи „многубројни смртни случаи и сериозни повреди на цивили“.
Зошто касетна муниција е забранета?
Повеќе од 100 земји, вклучувајќи ги Велика Британија, Франција и Германија, потпишаа меѓународен договор – Конвенција за касетна муниција – со кој се забранува употреба или складирање на ова оружје поради нивното неселективно влијание врз цивилното население.
Децата се особено изложени на ризик бидејќи бомбите може да изгледаат како мала играчка оставена во станбена или земјоделска област и често се подигаат од љубопитност.
Групите за човекови права ја опишаа касетната муниција како „одвратна“, па дури и воено злосторство.
Кој друг ја користи оваа муниција?
И Русија и Украина користат касетна муниција од почетокот на руската инвазија во февруари 2022 година.
Ниту Русија, ниту Украина не се потписници на меѓународната конвенција за забрана на ова оружје.
Ниту САД не беа, но претходно ја критикуваа, како што изјавија нивните официјални лица, „раширената употреба на оружје од Русија“.
Зошто Украина го побара ова оружје?
На украинските сили им недостасуваат артилериски гранати, главно затоа што, како и Русите, ги користат со екстремно висока стапка, а западните сојузници на Украина не можат да ги направат и испорачаат толку брзо колку што му требаат на Киев.
На главно статичните линии на фронтот во јужна и источна Украина, артилеријата стана клучно оружје.
Украинците сега се соочуваат со застрашувачка задача во обидот да ги истераат Русите кои изградија исклучително силни одбранбени позиции кои се протегаат по должината на фронтот од најмалку 1.000 километри.
Во недостиг на артилериски гранати, Украина побара од САД да ги надополнат резервите на касетна муниција за да ја таргетираат руската пешадија затрупана во одбранбените ровови.
Каков ефект ќе има оваа одлука на САД?
За одлуката се расправа во Вашингтон веќе шест месеци и е длабоко непопуларна кај многу демократи и организации за човекови права.
Америка и нејзините сојузници ја обвинуваат Русија за воени злосторства во Украина, но овој потег веројатно ќе поттикне обвинувања за лицемерие на САД.
Касетната муниција е застрашувачко, неселективно оружје што е забрането во поголемиот дел од светот со добра причина.
Сите информации поврзани со најновите случувања со војната во Украина можете да ги прочитате ТУКА.