Не мора да имате многу имагинација за да излезете со десетици изговори, односно лаги – зошто нешто не е направено или зошто е доцна, но постои едноставна стратегија за да откриете дали некој ве лаже затоа што е многу потешко да се каже лагата наназад.
Веројатно сте имале можност да слушнете или доживеете слична приказна. Момчето ја изневерува вашата пријателка, но цело време тој ја обвинува дека е неразумно недоверлива, љубоморна, дека не му верува и дека се однесува лошо кон него.
Од ноќ до ноќ тој има разни приказни за тоа што правел и зошто не успеал да стигне на состанокот или зошто доцни.
На крајот, пријателката го открила сосема случајно.
Тој ѝ раскажал долга и сложена приказна за тоа како стои на семафор и се сеќава дека морал да застане покрај продавницата за да зеде нешто за што неговата мајка го прашала.
После некое време, девојката случајно го прашала што барала мајка му од продавницата, а тој ѝ рекол дека станува збор за леб.
Таа сфатила дека приказната не се совпаѓа. Редоследот на настаните што тој ѝ ги кажал се променил. И така, таа ненамерно наишла на една од наједноставните стратегии за да утврди дали момчето ја лаже: замолете го вашиот соговорник да ви раскаже приказна, но во обратен редослед.
Зошто е тешко да се лежи „наназад“?
Секој што има имагинација може да излезе со десет веродостојни изговори истовремено, тоа го знаеме од лично искуство. Сепак, многу е потешко да се каже лага наназад.
„Кога некој измислува приказна, потешко е да ги следи деталите од крајот до почетокот, за разлика од оние кои се сеќаваат на настан што навистина се случил“, вели Дезмон Равенстон, кој го дознал ова од истражната полиција.
Психолозите ја нарекуваат оваа стратегија „когнитивен товар“.
Идејата е дека кога ќе почнете да прашувате лажго за деталите од приказната што ја подготвил, за него е потешко да остане доследен. Тие почнуваат да губат земја под нивните нозе. Затоа, скокнете на временската линија, поставете прашања за тоа кој што и кога сторил, а лагата ќе почне да се распаѓа.
Лажеме многу почесто отколку што мислиме
Во просечен разговор од 10 минути, ќе излажете два до три пати. Тоа е дел од животот.
Главно, ова се безопасни бели лаги – да му помогнете на разговорот да тече, да ја измазните непријатната средба. Но, понекогаш некој ве лаже за нешто што ви е важно и заслужувате да ја знаете вистината.
Сепак, особено во деликатни социјални ситуации, може да ви биде непријатно да прашате директно или да не сакате да обвинувате некого пред да бидете целосно убедени дека ве лаже.
Исто така, се смета дека не е прифатливо да пребарувате на туѓ телефон или лични предмети.
Но, користејќи ја оваа стратегија во потрага по потенцијален лажго – да ви ја раскаже својата приказна од крајот или да поставите остроумни прашања надвор од временската рамка, сигурно ќе знаете дали тој/таа ви ја кажува вистината или не, без да бидете принудени да преминете некои граници на пристојност.
Глупаво е да лажете. Тешко е да откриете дека ве изневерил некој во кого имате доверба. Но, секогаш е подобро да се знае вистината.