Јасните пораки од турските власти дека имаат проблем да им дозволат на Финска и Шведска да влезат во НАТО, создадоа загриженост и благ шок во Хелсинки и Стокхолм.
Двете земји официјално поднесоа барање за членство во Алијансата, а за да станат дел од НАТО потребно е сите 30 земји-членки да се договорат за нивниот прием.
Сепак, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган јасно стави до знаење дека нема да каже да. Покрај тоа, тој ги нарече Финска и Шведска „гнездо на тероризмот“.
Зеленски: Русија истрелува проектили поради неуспех во копнена борба
Во исто време, турскиот министер за надворешни работи Мевлут Вуавушоглу рече дека двете земји мора да понудат безбедносни гаранции и да ја укинат забраната за извоз на некои стоки од одбранбениот сектор во Турција.
– Нашиот став е јасен. Ова не е закана, ова не е преговори каде се обидуваме да добиеме предност – рече Чавушоглу.
Се огласи и лидерот на Турската националистичка партија. Тој рече дека проширувањето на НАТО ќе ја испровоцира Русија и ќе доведе до проширување на војната во Украина и побара од турските власти „да ги задржат Шведска и Финска во чекалната на НАТО“.
Русија: Речиси 1.000 украински борци во Азовстал се предадоа
Другите членки на НАТО се обидоа да ги намалат заканите на Турција, а Финците беа карактеристично дипломатски во изнаоѓањето „пријателско решение за секој можен ќор-сокак“.
Прашањето е што се крие зад турските закани и кои би можеле да бидат следните чекори на Ердоган?
Д-р Пол Левин, основач на Институтот за турски студии на Универзитетот во Стокхолм, изјави за Еуроњуз дека смета дека главната грижа на Турција е присуството на активисти на Курдистанската работничка партија (ПКК) во Шведска.
Русија: Речиси 1.000 украински борци во Азовстал се предадоа
– Она што Турција го доживува како закана за ПКК е клучна грижа за националната безбедност во Турција. Шведска не ја дели истата перспектива за таа закана. Знаете дека е некако природно, кога Шведска сега сака да влезе во НАТО, Турција да го изрази својот став и да бара Шведска на некој начин да го земе тоа предвид“, рече Левин.
Сепак, Левин смета дека има одредени грижи на Ердоган на „домашен терен“, со оглед на тоа што се ближат изборите. Тие се најавени за следното лето, но би можеле да се одржат оваа есен.
– Анкетите покажуваат дека на Ердоган не му оди баш најдобро. Ова може да има добар одзив во јавноста, рече Левин.
Зеленски: Русија истрелува проектили поради неуспех во копнена борба
Иако навистина има голема курдска дијаспора во Шведска и другите нордиски земји, ПКК таму е класифицирана како терористичка организација и не и е дозволено слободно да дејствува. Затоа е нејасно како всушност би се случило инсистирањето на Ердоган да ги задушува „курдските милитанти“ во Шведска.
Синан Улген, поранешен турски дипломат и директор на Центарот за економија и надворешна политика со седиште во Истанбул, вели дека не верува дека Турција навистина ќе ги блокира Шведска и Финска да влезат, но може да ги „обвини“ дека се согласиле да ги пушти во НАТО.
– Мислам дека Турција има легитимни барања. На пример, Шведска треба да го укине ембаргото за оружје. Не е разумно да се биде дел од НАТО и да се воведува ембарго за оружје на друг сојузник во рамките на истата алијанса – рече Улген.
На истото мислење е и д-р Левин. Тој забележува дека Турција сака Ф-16, како и повторно да му се дозволи пристап до американскиот проект Ф-35 откако беше затворен поради купувањето на рускиот ракетен систем.
Улген, исто така, смета дека Турците ќе побараат од Шведска да биде поактивна против ПКК и „да престане да обезбедува оружје и да ја финансира ИПГ“, група за која Анкара верува дека е под директна контрола на ПКК.
И Левин и Улген веруваат дека ќе има некаков облик на преговори меѓу трите земји, а можеби и други членки на НАТО, иако Ердоган рече дека нема смисла тимови на дипломати од Финска и Шведска да патуваат во Турција на разговори.