Тактичкото нуклеарно оружје изби на меѓународната сцена додека рускиот претседател Владимир Путин, соочен со загуби на бојното поле во источна Украина, се закани дека Русија ќе ги „користи сите расположливи системи за оружје“ доколку биде загрозен територијалниот интегритет на Русија.
Путин ја окарактеризира војната во Украина како егзистенцијална битка против Западот, кој, како што рече, сака да ја ослабне, подели и уништи Русија.
Ова не е првпат Путин да се повика на нуклеарно оружје во обид да се спротивстави на НАТО.
Тоа не е само друг вид оружје
Експертот за меѓународна безбедност Нина Сринивасан Ратбун напиша за Тајмс оф Израел.
Големиот руски арсенал на тактичко нуклеарно оружје, кое не е регулирано со меѓународни договори, и доктрината на Путин за закани дека ќе ги користи, ги зголемија тензиите, но тактичкото нуклеарно оружје не е само уште еден вид оружје на бојното поле.
Тактичкото нуклеарно оружје, понекогаш наречено нуклеарно оружје од фронтот или нестратешкото, е дизајнирано за употреба на бојното поле – на пример, за да се спротивстави на огромните конвенционални сили како што се големите формации на пешадија и оклоп.
Станува збор за оружје послабо од стратешкото нуклеарно оружје, како што се боеви глави што ги носат интерконтинентални балистички ракети.
Иако експертите не се согласуваат околу прецизните дефиниции на тактичкото нуклеарно оружје, помалата експлозивна моќ, мерена во килотони и возилата за испорака со помал дострел често се нивните дефинирачки карактеристики.
Тактичкото нуклеарно оружје се движи со принос од еден до 50 килотони.
Моќта на стратешкото нуклеарно оружје се движи од околу 100 килотони до над мегатони, иако многу помоќни боеви глави беа развиени за време на Студената војна.
Неспоредлив со конвенционалните бомби
За споредба, атомската бомба фрлена врз Хирошима беше 15 килотони, така што некои тактичко нуклеарно оружје се способни да предизвикаат широко уништување.
Најголемата конвенционална бомба, Мајката на сите бомби, или МОАБ, фрлена од САД имаше издашност од 0,011 килотони.
Системите за испорака на тактичко нуклеарно оружје имаат помал дострел, обично под 500 километри во споредба со стратешкото нуклеарно оружје, кое обично е дизајнирано за трансконтинентална испорака.
Бидејќи експлозивната моќ на нуклеарното оружје со ниска издашност не е многу поголема од онаа на сè помоќното конвенционално оружје, американската војска го намали своето потпирање на нив.
Повеќето од преостанатите резерви, околу 150 гравитациски бомби Б61, се распоредени во Европа.
Велика Британија и Франција целосно ги елиминираа своите тактички акции.
Пакистан, Кина, Индија и Северна Кореја имаат неколку видови тактичко нуклеарно оружје.
Се верува дека непријавениот нуклеарен арсенал на Израел вклучува и тактичко оружје.
Русија задржа повеќе тактичко нуклеарно оружје, околу 2.000 боеви глави, и повеќе се потпира на нив во својата нуклеарна стратегија, најмногу поради нејзиното помалку напредно конвенционално оружје и способности.
Каде може Русија да распореди тактичко нуклеарно оружје?
Руското тактичко нуклеарно оружје може да се распореди на бродови, авиони и копнени сили.
Повеќето се монтирани на ракети воздух-земја, балистички ракети со краток дострел, гравитациони бомби и длабински полнења што ги носат тактички бомбардери со среден дострел или на поморски противбродски и противподморнички торпеда.
Овие проектили најчесто се чуваат во резерва во централните магацини во Русија.
Русија ги ажурираше своите системи за лансирање за да може да носи или нуклеарни или конвенционални бомби.
Постои зголемена загриженост за овие системи со двојна способност бидејќи Русија користеше многу од овие ракетни системи со краток дострел, особено Искандер-М, за бомбардирање на Украина.
Тактичкото нуклеарно оружје е значително подеструктивно од нивните конвенционални колеги дури и со иста експлозивна енергија.
Нуклеарните експлозии се 10 до 100 милиони пати помоќни од хемиските експлозии и оставаат смртоносни последици од радијација што ги загадува воздухот, почвата, водата и резервите на храна, слично на катастрофалното топење на нуклеарниот реактор во Чернобил во 1986 година.
Интерактивна симулациска страница на Алекс Велерштајн NUKEMAP ги прикажува повеќекратните ефекти од нуклеарните експлозии на различни сили.
Разликата помеѓу тактичкото и стратешкото нуклеарно оружје
За разлика од стратешкото нуклеарно оружје, тактичкото оружје не е фокусирано на меѓусебно уништување преку огромна одмазда или чадор за нуклеарно одвраќање за заштита на сојузниците.
Додека тактичкото нуклеарно оружје не е вклучено во договорите за контрола на оружјето, оружјето со среден дострел беше вклучено во сега веќе непостоечкиот Договор за нуклеарни боеви глави со среден дострел (тој беше на сила од 1987 до 2018 година), со што се намали бројот на нуклеарно оружје во Европа.
И САД и Русија го намалија својот вкупен нуклеарен арсенал од околу 19.000 и 35.000 на крајот на Студената војна на околу 3.700 и 4.480 соодветно во јануари 2022 година.
Неподготвеноста на Русија да преговара за нејзиното нестратешко нуклеарно оружје ги спречи новите напори за контрола на нуклеарното вооружување.
Сите информации поврзани со најновите случувања со војната во Украина можете да ги прочитате ТУКА.