Најзагрозениот јазик во Европа, сфирија, сè уште може да се слуша во селото Антиа во југоисточна грчка Евија.
Интересно е што секоја буква има своја фреквенција, овој јазик е всушност свиркачка верзија на говорен грчки јазик, која ја користат жителите на овој дел од Европа повеќе од два милениуми.
Останале само шест луѓе кои знаат да комуницираат со оваа неверојатна форма на комуникација, само за нив разбирлива.
Скриено длабоко во југоисточниот дел на островот Евија, над лавиринтот од бездни кои се вртат кон Егејското Море, малото село Антија е изолирано на планинска падина, каде на 40 километри нема хотели или ресторани.
Како што се качувате кон селото, може да слушнете древна песна од свиркање како одекнува по планината. Тоа е затоа што стотици години жителите на Антиа користеле специфичен јазик на свиркање, кој потсетува на чврчорење на птиците, за да комуницираат на далечните патишта.
Познат како сфирија, тој е еден од најретките и најзагрозените јазици во светот – мистериозна форма на комуникација на далечина за време на која може да се исвиркуваат цели разговори, без разлика колку е сложено.
Во изминатите два милениуми, единствените луѓе кои можеле да ги протолкуваат и да ги разберат тајните белешки на сфирија се овчарите и земјоделците од селото на падината, од кои секој со гордост им пренел строго чувана традиција на своите деца.
Но, во последните неколку децении, населението на Антиа се намалило од 250 на 37, а како што постарите свиркачи ги губат забите со текот на годините, многу повеќе не можат да изведуваат остри ноти на сфирија.
Денес, на планетата останале само шест луѓе кои сè уште можат да го „говорат“ овој јазик без зборови.
Никој не знае точно како и кога мештаните почнале да користат сфирија за комуникација, што доаѓа од грчкиот збор „сфиризо“, што значи „свирче“.
Некои жители претпоставуваат дека потекнува од персиските војници кои побарале засолниште во планините пред околу две и пол илјади години.
Други тврдат дека јазикот потекнува од византиската ера, како таен начин за предупредување за опасноста од ривалските села и пиратски напади.
Постои дури и верување дека во античка Атина, античките свиркачи биле поставени на врвовите на планините како чувари, со цел да се сигнализира опасноста од напаѓачите.
Интересно е што современиот свет ја открил сфиријата дури во 1969 година, кога авионот се урна во планините зад Антиа. Додека спасувачкиот тим излегувал во потрага по исчезнатиот пилот, слушнале како овчарите комуницираат меѓу себе и биле маѓепсани од нивниот загадочен код.
Лингвистите велат дека сфирија, всушност, е свиркачка верзија на говорниот грчки јазик, во која буквите и слоговите одговараат на различни тонови и фреквенции.
Бидејќи свирените звучни бранови се различни од оние што се генерираат од говорот, пораките во сфиријата можат да патуваат до 4 километри низ планините и долините, што е десет пати подалеку од гласот.
Sphyria не е единствениот јазик на свиркање во светот. Се проценува дека има околу седумдесет од нив низ целата планета, во Африка, Мексико, Турција и Канарските Острови.
Познато е на пр. јазикот Силбо Гомеро на островот Ла Гомера во рамките на Канарските Острови. „Свиркачите“ на овој јазик се толку горди на тоа што оваа вештина се учи како задолжителен предмет во локалните училишта.
Тоа не е случај со сфиријата и, според податоците на УНЕСКО, овој јазик е еден од најзагрозените во светот, а на Стариот континент е јазикот со најголема опасност од исчезнување.
Интересно е што двете хемисфери на мозокот се користат подеднакво кога се користат јазици со свиркање, што е различно од стандардниот јазичен израз, во кој доминира левата половина од мозокот.
Сепак, надеж има и за сефирата. Мештаните покренале акција за зачувување на овој древен јазик.
Пред неколку години ги посетил тим американски лингвисти од Харвард и Јеил, кои ја снимиле уникатната мелодија на свирежот на овој јазик за идните генерации, за која беше снимен документарен филм и прикажан во Метрополитен музејот во Њујорк.