НАТО во понеделникот започна со обука на одбраната на својата новопроширена нордиска територија со повеќе од 20.000 војници од 13 земји во вежби кои ќе траат речиси две недели во северните региони на Финска, Норвешка и Шведска.
Со повеќе од 4.000 фински војници, „Nordic Response 2024“ – вежба предводена од Норвешка, претставува најголемо учество на нова членка на НАТО во вежба на странска територија досега.
Вооружените сили на Шведска објавија дека 4.500 припадници на нејзините воздухопловни сили, армија и морнарица ќе учествуваат во вежбата, која се изведува во тешки зимски услови на арктикот.
Финска, која дели 1.340 километри граница со Русија, се приклучи на НАТО во април 2023 година во историска одлука по децении воено неврзување.
Со нејзината кандидатура за НАТО сега ратификувана од сите членки на НАТО, соседна Шведска ги завршува формалностите за да се приклучи на воената алијанса како нејзина 32-ра членка – најверојатно во март.
И Шведска и Финска развија силни врски со НАТО по крајот на Студената војна, но јавното мислење остана цврсто против полноправното членство до руската инвазија на Украина.
Неврзаноста со НАТО се сметаше за најдобар начин да се избегнат тензиите со Русија, нивниот моќен сосед во регионот на Балтичкото Море.
Но, руската агресија предизвика драматично менување на јавното мислење во двете земји и тие заеднички аплицираа за членство во НАТО во мај 2022 година.
Со години, двегодишната вежба на НАТО, која се изведува во екстремни арктички услови на северот на Норвешка, се нарекува „Студена реакција“.
Сепак, „благодарение на проширувањето на НАТО во Финска и евентуално во Шведска, вежбата ја прошируваме на „Нордиски одговор“– објавија вооружените сили на Норвешка на својата веб-страница.
Годинава домаќини на вежбата се рамноправно Финска, Норвешка и Шведска.
Панордиската вежба е дел од „Сталиот бранител 24“ – најголемата вежба на НАТО во последните децении, со до 90.000 војници вклучени во повеќемесечни вежби кои имаат за цел да покажат дека Алијансата може да ја брани целата своја територија до границата со Русија.
Земјите-учеснички на тековната вежба која ќе трае до 15 март се Белгија, Велика Британија, Канада, Данска, Финска, Франција, Германија, Италија, Холандија, Норвешка, Шпанија, Шведска и Соединетите Американски Држави.
Околу половина од војниците-учеснички ќе вежбаат на копно. Тие ќе останат на море, со повеќе од 50 подморници, фрегати, корвети, носачи на авиони и разни амфибиски пловни објекти, а во воздух со повеќе од 100 борбени, транспортни, поморски набљудувачки авиони и хеликоптери – според норвешката армија.
Комбинираната заедничка обука ќе се фокусира на одбраната и заштитата на нордискиот регион – соопштија норвешките воени претставници.
„Мораме да можеме да возвратиме и да го запреме секој кој се обидува да ги оспори нашите граници, вредности и демократија“, рече бригадниот генерал Трон Странд од кралските норвешки воздушни сили, командант на Норвешкиот центар за воздушни операции.
„Со сегашната безбедносна состојба во Европа, вежбата е исклучително актуелна и поважна од кога било досега“, подвлече тој.
„Далечниот север е важна и стратешки лоцирана област за НАТО“, а вежбата „Нордиски одговор 2024“ ја „зголемува подготвеноста на нордиското крило и способноста за извршување заеднички операции од големи размери во предизвикувачки временски и климатски услови“ – наведува НАТО на својата веб-страница.
Новиот претседател на Финска, Александар Стуб, ќе ја посети вежбата заедно со норвешкиот премиер Јонас Гар Сторе во северна Норвешка на 7 март.
Ова е прво патување на Стуб во странство откако положи заклетва како нов шеф на државата на Финска и главен воен командант на 1 март.
Шведската принцеза Викторија на 11 март ќе посети воздухопловна база на северот на Шведска – соопшти армијата на нејзината земја.