Шведскиот хемичар Алфред Нобел е роден на 21 октомври 1833 година. Тој е познат како пронаоѓач на динамитот, но сепак е попозната Нобеловата награда, која ја воспоставил уште во 1901 година.
Поетска душа
Алфред Нобел заминал во историјата како пронаоѓач на динамитот, но исто така бил и вешт поет. Тој пишувал песни целиот свој живот, понекогаш на неговиот мајчин шведски јазик, но најмногу на англиски јазик.
„Немам намера да ги нарекувам моите стихови поезија. Напишав и пишувам само со цел да ја ублажам депресијата или да го подобрам мојот англиски јазик”, напиша Нобел во писмото до својот пријател.
Во 1862 година, на 29-годишна возраст, Нобел го доведува во прашање неговиот литературен талент.
„Физиката е моја област, а не пишувањето“, напишал тој во писмото на француски јазик до една млада жена.
Во годината на неговата смрт, 1896 година, тој напишал скандалозна трагедија во четири дела, „Немесис“. Тој бил инспириран од драмата на Шели „Ченчи“ за жена која го убила својот инцестен татко во Рим во 16 век.
Нема Нобелова награда за математика
Во осумдесеттите години, историчарите ги запреа гласините дека партнерката на Алфред Нобел имал афера со математичарот Гостин Митаг-Лефлер и дека тоа е причината што пронаоѓачот не сакал да им оддава почит и на математичарите.
Постојат две веродостојни објаснувања зошто нема награда за математика.
Кога Нобел го составил својот тестамент во 1895 година, наградата за математика веќе постоела во Шведска и тој не видел потреба за друга.
На почетокот на 20 век, применетите науки биле на милост и немилост на јавноста и професијата. Придонесот на математиката во човештвото не бил очигледен како денес.
Одбивање на Нобеловата награда
Двајца добитници ги одбиле своите награди – Французинот Жан-Пол Сартр за литература во 1964 година и виетнамскиот премиер Ле Дук То, кој одби да ја подели наградата во 1973 година со американскиот државен секретар Хенри Кисинџер.
Покрај тоа, Адолф Хитлер им забранил на тројца германски добитници да ја добијат наградата, а станувало збор Ричард Кун (хемија 1938), Адолф Бутенанд (хемија 1939) и Герхард Домагк (медицина 1939), јавуваат агенциите.
Советската влада го принудила Борис Пастернак да ја одбие наградата за литература во 1958 година.
Семеен Нобел
Историјата на француското семејство Кири е тесно поврзана со Нобеловата награда.
Пјер и Марија Кири ја добиле наградата за физика во 1903 година, а во 1911 година, Марија Кири (поточно Скодовска), првата жена што добила Нобелова награда, повторно ја освоила наградата, овојпат за хемија. Со тоа станала единствената жена што има две Нобелови награди.
Потоа, во 1935 година, нејзината ќерка Ирен Жолио -Кири и нејзиниот сопруг Фредерик Жолио добиле награда за хемија.
Добитници на награди во отсуство
Од 1901 година, пет нобеловци не биле во можност да учествуваат на доделувањето на наградите во Осло.
Германскиот новинар и пацифист Карл фон Осецки бил во нацистички логор кога бил прогласен за добитник во 1936 година.
Рускиот дисидент Андреј Сахаров бил застапуван во 1975 година од неговата сопруга Јелена Бонер, а кинескиот дисидент Лу Ксиаобо бил затворен во 2010 година. Поранешниот полски претседател Лех Валенса ја отфрли поканата за наградата во Осло во 1983 година, бидејќи стравувал дека нема да му биде дозволено да се врати во Полска.
Лидерката на опозицијата во Мјанмар Аунг Сан Су Чи бил во домашен притвор кога ја добил Нобеловата награда во 1991 година. Иако ѝ беше дозволено да патува за Осло, таа ја одбила поканата од истата причина како и Валенс.