Иако се познати симптомите на дијабетес, не може да се утврди баш така, туку со скрининг методи кои, врз основа на крвни тестови, даваат одговор за тоа кој ја има оваа болест и кој е во опасност да се разболи од неа.
Имајќи предвид дека пандемијата на короната го наруши нормалното функционирање на здравствените центри и обезбедувањето услуги на пациентите, исто така не успеа да пополни прашалник од 8 прашања заснован на тоа кога секој што сака да знае дали има ризик да добие дијабетес.
Експертот одговара дали на дијабетичарите, со ниво на шеќер од 6 или 7 единици, им е дозволено да користат мед во исхраната.
Како се дијагностицира дијабетес
– Дијабетичарите никогаш не треба да конзумираат мед, бидејќи содржи некои форми на шеќер кои тешко се метаболизираат и не се добри за дијабетес – вели професор д-р Небојша Лалиќ, декан на Медицинскиот факултет во Белград и експерт за ендокринологија и дијабетологија.
Професорот посочува дека резултатот од мерењето на шеќерот во крвта, со просек од три месеци од 6,75, покажува дека најверојатно не станува збор за дијабетес.
Според него, причина за зголемените вредности на гликоза може да биде земање одредени лекови или промена на начинот на исхрана во смисла на диета.
Како точно се утврдува кој има дијабетес
– Ако во две повторени последователни мерења шеќерот е поголем од 7,1, тогаш тоа е дијабетес. Ако е помеѓу 6,1 и 7, тогаш тоа е склоност кон дијабетес – нагласува професорот Лалиќ и додава дека на дијабетичарите им е забрането само слатки, мрсна храна и алкохол во исхраната.
Сè друго, како што посочува, може да се конзумира, само во одредени количини, според индивидуалното мени на болното лице.
Ниво на шеќер во крвта што го потврдува дијабетесот
Со цел резултатот од гликемискиот тест да биде валиден, според образложението на професорот Лалиќ, резултатот од шеќерот мора да се измери по 12 часа пост и да се одреди по две последователни мерења.
– Тоа е таканаречениот брз критериум. Дијагностичкиот критериум, кој се наоѓа во научни трудови и кој со сигурност открива дијабетес, бара орален тест за оптоварување на гликоза или OGTT. Гликемиската вредност на овој тест се прави кога лицето не јадело, а потоа пие 75 грама глукоза растворена во вода. Два часа подоцна, се утврдува гликемиската вредност. Ако е над 11,1, во тој случај станува збор за дијабетес – вели проф. Д-р Лалиќ.
Дури 36 проценти од пациентите не знаат дека имаат дијабетес
Професорот нагласува дека дијабетисот е придружен со симптоми како што се зголемена жед, често мокрење и општа слабост и малаксаност.
Овие симптоми се важни за класичниот дијабетес, но, како што вели, тие можат да укажуваат и на други болести, а дијагнозата не може да се утврди само врз основа на нив, туку со помош на параметрите во крвта.
– Проблемот е што 36 проценти кај нас, а во некои земји дури и до 50 проценти од пациентите не знаат дека имаат дијабетес. Честопати се открива доцна, случајно за време на друг преглед – предупредува професор Лалиќ и потсетува дека дијабетисот „не боли“, не мора да има убедливи симптоми и затоа дијабетисот треба да се бара преку скрининг.
Тој исто така посочува дека дијабетесот „оди“ заедно со хипертензија, коронарна срцева болест, исхемична мозочна болест… Овие се поврзани болести и затоа е важно навремено да се препознае опасноста од дијабетес.
Ризикот од оваа подмолна болест може да се утврди со скрининг
– Повторно ќе ги ревитализираме прашалниците во здравствените домови. Поради епидемијата на корона беа нарушени многу работи, вклучително и овие прашалници, што значат многу. На едноставен начин, со само 8 прашања на кои мора внимателно да се одговори, може да се утврди дали некој има ризик да добие дијабетес во следните 10 години, иако тој е целосно здрав во тој момент – објаснува професорот Лалиќ.
Прашањата во прашалникот се општи, а некои од нив се „дали има дијабетес во семејството“, „дали некогаш некое лице има дијагностицирано висок шеќер“, „дали се јаде зеленчук и до кој степен“, „што е физичка активност “,„ е дебело лице “, што е голем ризик за развој на дијабетес …
Доколку постои ризик, тоа овозможува следење на придружните болести, хронични компликации на дијабетес, како што се промени во очите, бубрезите, срцето и крвните садови.
– Имено, се покажа дека овие промени постојат кога ќе се открие дијабетес, но исто така и кога ќе се развие, дури и пред да се манифестира – вели професорот д-р Небојша Лалиќ за порталот еКлиника.
