Научниците велат дека го докажале она што веќе го знаат многумина кои имале среќа да пораснат со своите баби. Бабите имаат високо развиени инстинкти и се добро опремени да се грижат за своите внуци.
Се вели дека внуците се најголемата радост во животот, а сега првата научна студија која ја испитувала функцијата на мозокот на бабата сугерира дека бабите можеби се емотивно повеќе поврзани со внуците отколку нивните синови и ќерки.
Новата студија објавена во Зборникот на Кралското друштво Б е првата што дава нервна слика за оваа блиска меѓугенерациска врска.
Од 1960-тите, истражувачите тврдат дека една од причините зошто жените живеат подолго, децении по завршувањето на репродуктивниот период, е тоа што тие се еволутивно приспособени да им помогнат на своите внуци да преживеат, преку физичката поддршка што ја даваат – како што вели познатата „хипотеза на бабата””.
Неодамнешните докази сугерираат дека благосостојбата и образовните перформанси на децата исто така се поттикнати од присуството на ангажирани баби и дедовци.
Како реагира мозокот на бабата?
За подобро да ја разберат биолошката основа на оваа врска и да ја тестираат хипотезата, професорот Џејмс Рајлинг, антрополог од Универзитетот во Атланта и неговите колеги избрале 50 жени со најмалку едно биолошко внуче на возраст меѓу три и 12 години и го скенирале нивниот мозок користејќи функционална магнетна резонанца.
Жените гледале фотографии од внуците, потоа фотографии од нивните деца и на крајот слики од непознато дете и непознат возрасен.
„Она што навистина привлекува внимание е активирањето на деловите од мозокот поврзани со емоционалната емпатија“, нагласува Рилинг. „Тоа сугерира дека бабите многу добро сочувствуваат со своите внуци кога комуницираат со нив. Ако се смеат внуците, чувствуваат радост. Ако внуците плачат, тие ја чувствуваат болката и маката на детето“.
Спротивно на тоа, кога на бабите им биле прикажани фотографии од нивните возрасни деца, имало посилно активирање на областите на мозокот поврзани со когнитивната емпатија, односно обиди да се разбере што мисли или чувствува личноста и зошто, но со многу помал емоционален ангажман.
Ова, како што додава Рајлинг, можеби е поврзано со „слаткиот“ изглед на децата, што е карактеристично за потомците на многу видови со намера да се поттикне грижата за возрасните.
Ова може да помогне да се објасни искуството што го имаат многу возрасни деца кога ја гледаат реакцијата на нивните родители кои се многу повозбудени да ги видат нивните внуци од нив.
„Малите деца веројатно развиле способност да манипулираат не само со мозокот на мајката, туку и со мозокот на бабата. Возрасното дете го нема истиот „сладок фактор“, така што можеби нема да го добие истиот емотивен одговор“, забележува Рајлинг.
Мозокот на бабата реагира подобро од мозокот на таткото
За разлика од другите видови, луѓето се „кооперативни одгледувачи“, што значи дека на мајките им се помага да одгледуваат потомци.
Овој феномен е забележан и кај некои други видови, како што се слоновите, а забележан е и кај орките, кои, како и луѓето, но за разлика од огромното мнозинство на други цицачи, исто така минуваат низ менопауза.
„Ова е првиот вистински поглед на тоа како функционира мозокот на баба“, вели Рајлинг, истакнувајќи дека таквите студии кај постарите лица се спроведуваат главно за проучување на некои невролошки болести, како што е Алцхајмеровата болест.
Бабите кои учествувале во истражувањето од областа Атланта и Џорџија биле од различни раси и економски статус, а имале и обврска да пополнат одредени прашалници.
Се покажало дека оние баби кои изразиле поголема желба да бидат вклучени во грижата за внуците имале и посилна активност во деловите на мозокот одговорни за мотивацијата.
Споредувајќи ги резултатите од оваа студија со резултатите од претходната студија спроведена на татковци, Рајлинг открил дека областите на мозокот поврзани со емоционалната емпатија и мотивација се посилно активирани кај бабите.
Сепак, професорката нагласува дека наодот е само статистички просек и дека не мора да се применува за секој поединец.
Проблем се родителите на внуците
Рајлинг, исто така, го интервјуирала секој од своите испитаници за да добие впечаток за предизвиците и привлечноста на грижата за внуците.
„Најголемиот предизвик се разликите во мислењата што ги имаат со нивните родители во однос на начинот на кој ги воспитуваат своите внуци и постојаната борба да се воздржат од тоа“, објаснува истражувачот.
Многу баби рекле дека сакаат да бидат поприсутни бидејќи повеќе немаат време и финансиски притисок со кои морале да се справат додека ги воспитувале своите деца.
„Многумина дури изјавија дека повеќе уживаат во улогата на баба отколку што успеале да уживаат во улогата на мајка“, заклучува професорката Рејлинг.
Добиените резултати, исто така, ја поддржуваат претпоставката дека може да постои глобален систем за нега на мозокот кој се активира кај мајките (кои биле испитувани во посебни студии), татковците и бабите.
Рајлинг сега се надева дека ќе ги проучува бабите и дедовците и другите даватели на грижа за деца за да види како тие се вклопуваат во оваа слика.