На српските телевизии редовно може да се гледа тепањето жени и заканите со пиштол. Но, тоа не е фикција. Такви се нивните реални шоуа во кои меѓу другите ѕвезди се и озлогласените мафијаши и воени злосторници.
Тие шоуа се многу популарни со години, но неодамна беа на удар на лутата јавност по двете масовни убиства за кои демонстрантите велат дека делумно се резултат на културата на насилство што ја шират медиумите.
Пијаните расправии, озборувањата и повремените тепачки веќе долго време се јадрото на реалити телевизиите низ светот. Во Србија тој жанр падна на најниски гранки.
Ликови од подземјето, воените злосторници и ментално нестабилните се редовно главни ликови на шоуто познати по насилство.
Во 2021 година, десетина учесници во реалното шоу Задруга рамнодушно гледаа како осуден криминалец дави жена додека таа не изгуби свест. Станува збор за една од најпопуларните реални емисии во Србија.
„Тие луѓе не можат да бидат примери“
„Сите другари на ќерка ми знаат за нив и за нив тие се само телевизиски ѕвезди. Бараат укинување на ваквата емисија. Не криминалци, ниту злоставувачи на жени, само ѕвезди“, вели Дејан Ињац (44) од Белград, кој се придружил на масовните протести, на кои, меѓу другото, се бара укинување на таквите емисии.
„Сакам едноставно да биде забрането. Овие луѓе не можат да бидат примери.“
Ињац не е сам во ова. Десетици илјади луѓе протестираа на улиците во изминатите денови барајќи забрана за насилни телевизиски емисии по минатонеделните масовни престрелки, во кои животот го загубија 17 лица, меѓу кои и осум ученици во основно училиште во Белград.
Сè посилното движење на отпорот го предводи јавноста, на која очигледно и е доста од сеприсутното насилство во Србија, во политиката и на телевизија.
Мафиозите, воените злосторници и фудбалските хулигани редовно се слават и им се дава простор во провладините медиуми.
Реалните шоуа во Србија се особено популарни во последните две децении, но во последните години тие станаа значително понасилни и силно се промовираат од провладините телевизиски станици.
Мафиозите се збогатија за време на воените години
Додека некои од најлошите емисии се при крај, турбопопуларната Задруга сè уште често се прикажува на Пинк, една од најголемите телевизиски станици во земјата.
Неоправданата бруталност сè уште е сеприсутна на малите екрани во Србија. Културата на криминалот е фундаментална одредница на српското општество долго време.
Организираните криминални групи презедоа контрола врз огромни делови од економијата за време на крвавиот распад на Југославија во 1990-тите, кога строгите западни санкции ги принудија обичните луѓе да се свртат кон црниот пазар за основни потреби.
Мафијашите и членовите на паравоените групи се збогатија за време на воените години, додека остатокот од земјата се бореше да преживее, зацврстувајќи ја во очите на јавноста силната врска помеѓу богатството и организираниот криминал. Критичарите велат дека мафијашите сè уште имаат огромно влијание.
„Тие избраа учесници со ментални проблеми и криминално минато“
Реалити телевизија ги донесе членовите на криминалното подземје директно во домовите на луѓето, со нивниот неславен начин на живот рекламиран како забава.
Според една проценка, до 60 отсто од програмите на двете најпопуларни телевизиски станици во земјата во последните години се состојат од насилни реални шоуа.
„Имате директно промовирање на насилство, криминал и мизогинија, кои се прелеаа на социјалните мрежи, а подоцна и на целото општество“, рече Саво Манојловиќ, белградски адвокат кој се залага за укинување на ваквите емисии.
„Тие избраа учесници со ментални проблеми и криминално минато, знаејќи добро што би направиле во таква средина“, изјави тој за АФП.
Сепак, се чини дека радиодифузерите почнаа да попуштаат по неодамнешните масовни убиства и протести.
Вучиќ: Ја сакаат мојата глава
Пинк најави дека привремено ќе ја отстрани Задругата од програмата „од најдлабоко сочувство и почит“ за жртвите на масовните убиства.
Српскиот претседател Александар Вучиќ не е покосен од протестите.
Тој ги оцени како политички маневар насочен кон дискредитација на неговата десничарска популистичка влада.
„Подготвени сме да зборуваме за реални шоуа… Но, тие ја сакаат мојата глава. Никогаш не сакаа ништо друго“, рече Вучиќ во интервју оваа недела.
Претседателот, кого противниците го обвинуваат дека е поврзан со криминалци во Србија, е познат по неговиот стил на конфронтација.
Тој и неговата партија редовно ги омаловажуваат политичките противници и странските ривали како „ѓубриња“, „крадци“ и „педофили“, а на седниците на парламентот доминираат груби навреди.
„Насилството стана доминантен облик на комуникација во Србија, не само на реалните телевизии. Изложени сме на постојани политички пораки дека противниците мора да бидат уништени“, изјави за АФП Миклош Биро, пензиониран професор по психологија.
„Таргетираат необразовани, осамени и мизерни гласачи“
Универзитетската професорка од Белград Јелена Ѓорѓевиќ рече дека реалните шоуа што се прикажуваат на провладините мрежи совршено се вклопуваат во актуелната политичка клима во која агресијата генерално се наградува.
Емисијата редовно се прикажува заедно со политички емисии, вклучувајќи чести интервјуа со Вучиќ, членови на неговата партија и други сојузници.
„Мислам дека тие намерно и стратешки таргетираат необразовани, осамени и мизерни гласачи кои уживаат во такви програми и ги врзуваат за телевизијата што ја гледаат“, рече таа.
„Тоа е сурова форма на индоктринација што ја спроведуваат владетелите.“