„Ова ми е втор пат во Париз“, вели Марина Овсијаникова, додека седи во мрачните канцеларии на Репортери без граници, невладина организација за слобода на медиумите.
„Вчера ќерка ми ми рече: Последен пат фрлав парички во фонтаните, но не очекував вака да се вратам“, изјави таа во интервју за Фајненшл Тајмс.
Овсијаникова беше уредник на руската државна телевизија, која упадна во директен пренос во март минатата година, мавтајќи со знак на нејзината кујнска маса со фломастер: „Стоп за војната – не верувајте во пропагандата – ве лажат.”
На крајот, адвокатот ја предупредил дека ќе „гние во затвор“ доколку не побегне од Русија.
Побегнала од Русија, сега се крие во Париз
Со помош на Репортери без граници, таа побегна со својата ќерка, патувајќи во седум различни автомобили и на крајот се изгубила шетајќи преку границата, раскажува таа во нејзините нови мемоари, објавени на германски јазик.
Сега криејќи се од атентаторите на Путин во заштитните куќи во Париз, „посрамен“ поранешен запчаник во неговата пропагандна машина открива како тоа функционира.
Клучно, Овсијаникова има повеќе советско отколку руско потекло. Таа е родена во Одеса, Украина во 1978 година, од мајка Русинка и татко Украинец, кој починал кога таа била бебе.
Таа и нејзината мајка завршиле во Чеченија, додека војната не ги направила бегалци.
Во слободната, но хаотична Русија од деведесетите, таа станала новинарка, како што пишува, „за да им даде глас на понижените и навредуваните“.
Во 2003 година, таа се приклучи на Канал 1, „најважниот ТВ канал во земјата“.
„Канал 1 стана пропагандна машина по војната во Грузија“
„Во тоа време тој сè уште не беше пропагандна машина. Емитуваше вистински информации. Малку по малку, реториката на Путин стана поагресивна кон Западот и Украина. Каналот се трансформира во вистинска пропагандна алатка по војната во Грузија во 2008 година, кога Кремљ сфати дека ја изгуби информациската војна“.
Сега, проценува Овсијаникова, 80 до 90 отсто од новинарите на државната телевизија ниту веруваат ниту гледаат во сопствената пропаганда.
„Наутро анонимно потпишуваат петиции за слобода на говор или Алексеј Навални, а навечер се обврзани да ги креираат овие приказни. Слично како и нивните американски колеги од Фокс њуз, тие свесно ги зомбираат постарите провинциски гледачи. Нејзината мајка цел ден ја апсорбирала нивната пропаганда, „учејќи да ги мрази Украинците и Американците“.
Сепак, Овсијаникова остана на Канал 1, негувајќи ги западните соговорници кои беа спремни да зборуваат долго, а понекогаш и досадно за Кремљ.
Веќе немаше вистински новинарски работни места на кои може да се пресели, објаснува таа.
„Токму кога помислив дека можам да им дадам мирен живот на децата, започна војната“
Колегите кои се откажаа не отидоа никаде. Станаа мали јутубери, но во професијата беа познати како „урнати авиони“.
Во секој случај, Овсијаникова беше великодушно платена од пропагандата да работи една или две недели.
Ова ѝ помогнало да подигне две деца по разделбата од нејзиниот сопруг, колега кој стана вистински путинистички верник.
„Како дете, никогаш немав нормален живот, куќа. Вложив толку многу труд во градењето на мојот живот, изградбата на мојата куќа. Кога конечно помислив дека можам да им дадам мирен живот на моите деца, војната започна“, вели таа.
Руските пропагандисти добија свои информации од западната телевизија. Овсијаникова видела плачливи украински бегалци на нејзините работни монитори.
„Повторно тие слики од моето детство“, рече таа.
Нејзиниот последен пресврт бил повикот на пријател британски новинар кој штотуку преживеал рак. Ја прашал дали сè уште работи за Канал 1.
„Јас одговорив: „Знаеш дека немам избор. Сама сум со две деца. Дали да умрам?”
„Само секогаш останете на страната на доброто“, ѝ одговори тој.
„Изгубив сè“
Затоа, таа одлучила да оди во живо и да го покаже својот наслов на илјадници луѓе. Дали вредеа тие шест секунди?
„Тоа е тешко прашање бидејќи изгубив сè: мојот дом, дел од моето семејство, мојата татковина. Никогаш не би верувала дека 30 години подоцна повторно ќе станам бегалец.
Повеќето нејзини поранешни колеги останаа на функцијата. Во војна, објаснува Овсијаникова, режимот се грижи за своите војници, безбедносни сили и пропагандисти.
За нејзините колеги „едната плата беше зголемена пред војната, а другата веднаш по мојот протест“.
На социјалните мрежи објавуваат слики од егзотични странски одмори на Малдивите или Обединетите Арапски Емирати, додека Украинците умираат.
„Русија ќе се капе во овој срам со децении“
Малкумина Украинци можат да ѝ простат на Овсијаникова за нејзината претходна соработка со руската државна телевизија. Некои веруваат дека таа е руски агент.
Но, таа не бара сочувство за себе, туку за затворените и измачени руски новинари.
„Мислам дека доста добро излегов од тоа“, вели таа.
„Марија Пономаренко, која е на моја возраст и има две деца, секојдневно трпи малтретирање. Си ги пресекла вените за да избега. Ја спасиле, а кога малку се опоравила, ја вратиле во ќелијата. Нема спас. ” таа рече.
„Во овој срам ќе се капат со децении“, заклучува новинарката.
Сите информации поврзани со најновите случувања со војната во Украина можете да ги прочитате ТУКА.