„Не знаев дека е мртов“, рече Надежда Скалејуш откако дозна дека гробот на нејзиниот татко е пронајден на гробиштата на руските платеници убиени во Украина. „Но, датумот на раѓање на гробот е негов.“
Скалејуш немала поим дека нејзиниот 40-годишен татко Александар Скалејуш, со кој немала никаков контакт, бил регрутиран во затвор од платеничката група Вагнер.
На прашањето дали тоа звучи како нешто што тој би го направил, таа одговорила: „Најверојатно, да“.
Idel.Realities Радио Слободна Европа (РСЕ) го пронајде гробот на Скалејуш меѓу 200 други на гробиштата во Николајевка, село со 522 жители според пописот од 2010 година.
Околу 25 километри југоисточно покрај реката Волга од градот Самара, селото лежи покрај патот, но нема јавен превоз.
За да стигнете од Самара со автомобил треба најмалку половина час, пишува на англиски редакцијата на Радио Слободна Европа.
Во средината на април, шефот на групата Вагнер, Евгениј Пригожин отпатувал во Николаев за да го открие споменикот на платениците подигнат на гробиштата.
„Тука се погребани борците на приватната компанија за обезбедување „Вагнер“, кои загинаа за својата земја во периодот 2022-2023 година“, пишува во обелиск.
Иако новинарите не беа поканети на церемонијата, Вагнер објави видео во кое Пригожин држи краток говор додека се слушаат налетите на ветрот.
Пригожин во таа прилика рече: „Нашите потомци ќе ја паметат својата слава со векови“.
Москва не објави сигурни или ажурирани податоци за жртвите во Украина, каде што разорната војна влезе во својот 15-ти месец откако рускиот претседател Владимир Путин започна инвазија во февруари 2022 година.
САД проценуваат дека околу 10.000 платеници на Вагнер биле убиени само во последните пет месеци.
Повеќето од нив беа затвореници кои беа убиени во интензивни борби во и околу градот Бахмут во регионот на Доњецк.
Самиот Пригожин ја опиша рововската војна таму како „мелница за месо“ и се пожали дека неговите сили се лошо опремени за борба.
Украинската војска соопшти дека тактиката на Вагнер се чини дека се состои од фрлање војници во оган на бојното поле во битка против вградените позиции.
Новинарите открија седум гробишта на Вагнер, шест во Русија и една на украинската територија окупирана од Русија во областа Луганск.
На почетокот на април, новинарите открија 69 гробници на борците на Вагнер на гробиштата во Новосибирск.
Парцела на гробиштата во Иркутск е одвоена за погребување на Вагнер, со најмалку 11 гробници веќе таму од средината на април.
Во март, речиси 70 гробови на Вагнер беа пронајдени во село надвор од Екатеринбург.
Новинарите во април објавија дека бројот на гробовите се искачил на 106. Дваесет и два гроба на платеници на Вагнер беа пронајдени на гробишта во близина на населбата Фрјаново во московскиот регион, од кои многу се на државјани на Таџикистан и Узбекистан, објави Би-Би-Си, додавајќи дека се чини дека ќе се одвои голема површина за дополнителни погребувања.
На почетокот на април, новинарите објавија 607 гробници на платеници на Вагнер во селото Бакинскаја во Краснодарската област.
На гробиштата во окупираниот украински град Луганск се регистрирани околу 100 гробови на борци од групата Вагнер.
Иако Вагнер инсистира дека овие луѓе загинале како херои, компанијата работи напорно за да ги лоцира гробните места на оддалечени локации и да ги закопа своите мртви тивко и без помпа.
Истражувајќи ги страниците на социјалните мрежи на некои од мажите закопани на гробиштата, РСЕ успеале да стапат во контакт со некои нивни роднини и да дознае повеќе за патот што ги водел до рововите во Украина.
„Не знам што да ти кажам“
Според судските документи, Александар Скалејуш, жител на јужниот град Оренбург, запрел случаен минувач во јуни 2020 година и му го украл мобилниот телефон.
Подоцна го продал телефонот на таксист за 1.200 рубљи (околу 13 евра). На полицијата ѝ требало речиси една година да го пронајде и уапси.
На суд, Скелејуш наводно признал и се покајал. Судот му изрече пресуда на 30.06.2022. Имајќи ги предвид досегашните прекршочни пресуди за разбојништво и кражба, осуден е на една година затвор.
„Никој од нашите роднини не сакаше да биде во контакт со него“, изјави неговата ќерка за RSE.
„Постојано имаше проблеми со законот. Цело време пиеше. Не знам што да ви кажам. Немаше работа. Пиеше многу. Исчезна во 2020 година и тоа е се што знам“.
Социјалните мрежи на Скалејуш беа активни до март 2022 година. Неговата жалба беше одбиена на суд на 25 август.
Според маркерите на неговиот гроб, тој бил убиен во Украина на 19 ноември 2022 година.
По разговорот за РСЕ, Надежда Скелејуш го контактирала Вагнер и побарала информации за нејзиниот татко.
Таа рече дека претставник на Вагнер саркастично ѝ рекол да ја добие потврдата за смртта „од репортерот кој ѝ кажал дека нејзиниот татко е мртов.
Подоцна, друг претставник на Вагнер потврдил дека нејзиниот татко е мртов и ветил дека ќе ѝ ги испрати неговите работи.
Три недели во војната
Гробот во Николаев на Михаил Скрипкин е еден од неколкуте на гробиштата што се на фотографијата.
Православен крст украсен со овална фотографија на Скрипкин во воена униформа од времето кога служел во руската армија по завршувањето на средното училиште.
Тој беше убиен на 27 октомври 2022 година, имаше 32 години.
„Да, тоа е мојот брат“, изјави Дмитри Скрипкин за РСЕ откако му беше покажана фотографија од гробот. „Не знаев дека е мртов.“
Иако Дмитри Скрипкин не сакал дополнително да зборува за тоа, неговата сопруга Екатерина Колтунова се согласила на интервју.
„Знаевме дека тој отиде во војна на 1 октомври“, рече таа. „Тој веќе одлежа половина од казната, но му рекоа дека ако служи како војник шест месеци, ќе биде ослободен.
Таа додаде дека фактот што тој бил убиен во битка само три недели подоцна покажува колку лошо биле подготвени платениците на Вагнер.
Колтунова рече дека Скрипкин бил охрабрен да волонтира од тетка која отворено ја поддржува војната и која, претпоставува, им ја дала фотографијата на гробарите.
Таа му кажа дека сите момчиња се враќаат од бојното поле и дека платата е добра“, рече Колтунова. „Значи, тој се пријавил.“
Во јули 2016 година, кога имал 25 години, Скрипкин зел запечатен пакет со три мобилни телефони.
Подоцна пред судот сведочеше дека не знаел дека во пакетот имало и 14 грама хероин во кеса која била затворена со селотејп лента.
Се качил со такси до зградата на Казнено поправната установа бр.6 во Самара. Тој беше приведен надвор од затворските ѕидови, а затворските чувари рекоа дека имал намера да го фрли пакетот преку ѕидот на затворениците внатре. Наводно во тоа време бил многу пијан.
Скрипкин пред судот сведочеше дека му се јавил пријател кој одлежувал затвор и го замолил да му помогне да ги шверцува телефоните во замена за пари. Негираше дека знаел дека таму има спакувана дрога.
И покрај се, судот во Самара на 31 октомври 2016 година го осуди за обид за шверц на поголема количина дрога и го осуди на 10 години и еден месец затвор.
Судијата го зел предвид фактот дека Скрипкин бил само пет дена во двегодишната условна казна за кражба кога го извршил делото.
„Миша навистина сакаше да служи војска“, рече Колтунова, „за да им покаже на сите дека е тежок. Претходно беше во војска во Липецк. Се врати сосема нормален. Беше многу љубезен и дарежлив. Немаше семејство свој. Добар дечко. Не знам што друго да кажам. Планирал да се врати во војска, му ветиле стан. Но потоа глупаво заврши во затвор.
Колтунова подоцна за РСЕ изјави дека таа и нејзиниот сопруг биле во контакт со групата Вагнер за да ја потврдат смртта на нејзиниот зет и да добијат потврда за смртта.
„Федерален погребен округ“
Сергеј Подситник е главен уредник на локалниот Протокол Самара. Тој за РСЕ изјави дека за гробовите на Вагнер во Николаевка првпат слушнал на почетокот на април.
„Откривме дека во многу гробници биле закопани осуденици, да речеме, од Татарстан или од регионот Оренбург“, рече тој, опишувајќи ги гробиштата во областа Самара како „штаб“. „Наводно има некаков територијален принцип, некаков нов федерален округ за Сахтаните.
Тој рече дека неговото истражување покажува дека повеќето од гробовите биле луѓе кои имале малку или никаков контакт со роднините и кои изразиле желба да бидат погребани со своите другари од Вагнер.
„Тоа се платеници кои не оставија никакви контакти“, рече тој. „Или контактите што ги оставија беа игнорирани од претставниците на Вагнер. Како по правило, има само еден претставник по регион и тие треба да бидат одговорни за пријавување смртни случаи, издавање документи и плаќања. Не знам зошто често не го прават тоа Ги следевме дискусиите на Интернет за групи членови на семејството Вагнер кои често зборуваат на оваа тема“.
Подситник, исто така, истакна дека Вагнер се обидува да ги скрие своите загуби со избирање на тешко достапни локации за гробишта и правејќи речиси незабележливи погребувања.
„За оние од нас кои сме против војната, загубите се очигледни“, објасни тој. „Но, за оние кои ја поддржуваат таканаречената „специјална воена операција“, огромниот број на крстови може да биде изненадување“.
„Никој нема да дојде по него“
Вториот гроб во Николајевка на член на рангот на Вагнер го носи името на Јуриј Жарцев.
Преку своите страници на социјалните мрежи, РСЕ дозна дека е родум од Уфа, главниот град на регионот Башкортостан.
Тој имал 44 години кога беше убиен во Украина на 18 јануари 2023 година.
„Мојот Јурка имаше скромна биографија“, рече неговата поранешна сопруга Оксана Земљанскаја.
„Потекнуваше од големо семејство, беше седмо дете. Порано бев пријател на неговата сестра, а го познавав уште од мал. Но, кога имаше 15 години, падна во лошо друштво и неговиот живот излезе од контрола. Откако отиде во затвор, сите негови роднини се одрекоа од него“.
Имаше многу пресуди, рече Земљанскаја, вклучително и грабеж и напад.
На 29 јули, судот во Уфа го осуди Жарцев на 12 и пол години затвор за убиство од небрежност затоа што претходниот март до смрт претепал познаник.
Жарцев ја призна вината, но рече дека немал намера да го убие човекот.
Сведокот на обвинителството на судењето рече дека со Жарчев се познава 30 години и дека „се плаши во целиот регион“.
Земљанскаја рекла дека Жарцев не ѝ рекол дека оди во Украина, додавајќи дека не е изненадена бидејќи долго време се разведени.
Таа рече дека нема да биде изненадена ако дознае дека тој побарал да биде погребан на гробиштата Вагнер во регионот Самара, наместо да биде вратен во Уфа.
„Знаеше дека никој нема да дојде по него“, рече таа и додаде дека ќе се потруди да го посети неговиот гроб во Николајевка.
Пишува: Роберт Коалсон врз основа на известувањата на Idel.Realities РСЕ од Русија