Не еден, туку два комуникациски кабли се оштетени на дното на Балтичкото Море додека над нив се наоѓал кинески брод со руски капетан.
Тешко е да се поверува во случајност. Но, што да се прави?
Подморскиот комуникациски кабел Cinia C-Lion 1 што ги поврзува Хелсинки, Финска, со Росток, Германија, на околу 1.200 километри на дното на Балтичкото Море, не изгледа како ништо посебно.
Станува збор за кабел со дебелина на противпожарно црево, во кој има осум пара високопропустливи стаклени влакна, заштитени со челична обвивка и секако е водоотпорен, пишува Дојче веле.
Кабелот не e само пуштен од крмата до морското дно: специјалниот брод го влекол и плугот така што кабелот бил заштитен во ров на песочното морско дно на длабочина од околу еден метар.
А сепак, ноќта на овој понеделник беше оштетен кај островот Оланд, исто како што не многу порано беше оштетен уште еден комуникациски кабел меѓу Шведска и Литванија кај брегот на Готланд.
Еден кабел, дури и ако е тешко да се поверува, сепак може да биде случајност и некаква непредвидена несреќа. Но, два?
Дотолку повеќе што истиот кинески товарен брод со руски капетан поминал токму над местата на оштетување, објавија шведските медиуми, повикувајќи се на јавно достапни информации од шведската морнарица.
И тој брод сепак се однесуваше чудно: денешните бродови над одредена тонажа мора да имаат уред кој ги известува другите на отворено море за нивната положба, брзина и курс.
Тоа го има и тој кинески товарен брод, но капетанот повторно и повторно го исклучувал тој уред.
„Случајно“ го влечел сидрото 100 милји
Но, во Балтичкото Море поминаа времиња кога таквото „пореметување“ остануваше незабележано, па морнариците на околните земји обрнуваа внимание на тој брод.
Тој всушност е сè уште на отворено, закотвен меѓу Шведска и Данска, но данската морнарица не може да направи ништо освен да внимава што се случува на тој брод.
Со оглед на денешната технологија, веројатно не само двоглед.
Всушност, тоа не е прв инцидент од ваков вид во Балтичкото Море, објаснува Мориц Брејк, експерт за поморска безбедност во Центарот за напредни безбедносни, стратегиски и интегративни студии (CASSIS) на Универзитетот во Бон.
На 7 октомври минатата година беа оштетени два комуникациски кабли и подморскиот гасовод Baltic Connector, а виновникот беше контејнерски брод, иако под знамето на Хонг Конг, кој „случајно“ ја оштети таа инфраструктура со сидро што го влечеше зад себе. .
Брејк не верува дека има капетан на целиот свет кому такво нешто би му се случило само по „несреќен случај“.
„Сидрото го влечеше бродот по морското дно на околу 180 километри. Едноставно не може да биде несреќа кога никој не забележал дека се случува“.
Згора на тоа, тој контејнерски брод пловел во друштво на руски, таканаречен „истражувачки“ брод, а како надополнување на се, тука е и тој датум: роденденот на Владимир Путин.
„Сето тоа е само премногу случајности одеднаш“, смета експертот за безбедност.
Штетата навистина не е толку лоша, но…
Тајните служби на западните земји долго време се немирни поради тие руски „истражувачки“ бродови: особено дното на Балтичкото Море е одамна добро познато, а руските „истражувачи“ многу често стојат токму над местата каде што минуваат инфраструктурните линии меѓу Скандинавија и континентална Европа.
Теоретски, тоа се меѓународни води, а особено земјите околу Балтичкото Море – со тоа и Русија – одамна се обврзаа да гарантираат непречена пловидба за сите.
Во случајот со комуникацискиот кабел C-Lion 1, всушност не беше потребна шпионажа и истражување: неговата точна локација е јавно достапна на Интернет, особено затоа што во голема мера лежеше паралелно со уништениот гасовод Северен тек.
Но, исто како и во случајот со Северниот тек, знаењето постои, но сè за тоа пренасочување никогаш не е целосно откриено.
Всушност, и со овие два уништени комуникациски кабли, штетата не е особено голема, вели Брејк.
„Во секој случај, во светот ќе има 100, 150 случаи кога ќе се оштетат каблите. Затоа оваа инфраструктура навистина е вистинска „мрежа“, па ако се скрши едно влакно, сè се пренесува наоколу – тоа не е проблем, корисниците нема ни да го забележат“, додава тој.
Но, сепак, тоа е критична инфраструктура и повеќе од 90% од комуникациската размена се одвива преку подморнички кабли.
„Ако хабовите се намерно насочени, како што беше случајот овде кога два кабли беа оштетени за кратко време, следниот пат може да се оштетат уште повеќе кабли, а потоа брзо може да се појават проблеми“, смета Брејк.
Како да се реагира во таков случај?
Брејк исто така посочува дека таквата саботажа влијае на економијата бидејќи инвеститорите ќе бидат помалку подготвени да дадат пари за подморска инфраструктура што може да биде уништена.
И ова веќе се случува, вели експерт од CASSIS.
„Шведската влада веќе откажа неколку проекти за енергија од ветер на брегот, бидејќи нивната безбедност не може да се гарантира“.
Исто така, дури и да се ограничи конкретната штета, пораката што се испраќа до Запад е многу поважна.
„Тука ја гледаме сè поблиската соработка меѓу Кина, Русија, но и Иран и Северна Кореја. Глобална акција против интересите на Западот има веќе подолго време. И тоа со драстични средства што сега ги видовме и во овие случаи“.
Прашањето е: како да се реагира во таков случај?
„Со запирање на бродот? Со ангажирање на НАТО? Какви информации се разменуваат? Противникот секако ги испитува нашите методи при вакви инциденти“, вели Брејк.
Можеме и мораме да направиме нешто
Од друга страна, Западот можеби премногу се навикнал на мирни времиња.
1.200 километри долга линија за пренос на информации би била тешко да се следи и заштити дури и да е на копно, а под морето тоа е апсолутно невозможно.
Три четвртини од нашата планета се наоѓа под морето, а на морското дно има повеќе од 500 главни – не сметајќи ги ни малите – комуникациски артерии во вкупна должина доволна за да се завитка околу Земјата 30 пати.
Без разлика дали се работи за комуникациски кабли, гасоводи или нафтоводи, дури и целосната безбедност на навигацијата е невозможно да се гарантира и обезбеди, вели Мориц Брејк.
„И непријателот може да избере само едно место за удар, додека ние треба да ја браниме и надгледуваме целата мрежа“.