Зошто САД доминираат на доделувањата на Нобеловата награда?

Сподели со своите пријатели

Дури осум од овогодинешните добитници на Нобеловата награда се американски државјани, продолжувајќи го историскиот тренд поврзан со моќта на науката во САД и нивната способност да го привлечат најголемиот светски талент.

Loading...

Американските универзитети континуирано доминираат на списоците „Глобални топ 100“ со комбинација на приватни универзитети „Ајви лига“ и престижни државни колеџи, пренесува Хина.

Откако беа доделени првите Нобелови награди во 1901 година, САД собраа 400, речиси три пати повеќе од Велика Британија и четири пати повеќе од Германија. Овие податоци вклучуваат луѓе кои потекнуваат од многу други земји.

„Навистина ги ценам можностите што ми се дадени во оваа земја“, рече Ардем Патапутијан, еден од добитниците на Нобеловата награда за медицина во 2021 година за неговата работа за истражување на нервните рецептори поврзани со допир.

Американец со ерменско потекло, кој израснал во Либан, својот успех го припишува на јавниот систем на Универзитетот во Калифорнија, каде што ги стекнал своите дипломски и докторски дипломи и Институтот за истражување Скрипс, каде што работел дваесет години.

Универзитетот во Калифорнија е дом и на уште еден нобеловец во медицината, Дејвид Јулиус, од Универзитетот во Сан Франциско.

Вработените на Универзитетот во Сан Франциско освоија 70 Нобелови награди, нешто помалку од вкупниот број награди што ги освои Франција, на четвртото место во светот.

Еден од овогодинешните добитници на Нобеловата награда за физика, Сиукуро Манабе, кој имигрирал во Америка од Јапонија во 1950-тите и ја завршил својата научна кариера проучувајќи климатски модели во Принстон, Њу Џерси, им рече на новинарите дека може да стори сé што го интересира во САД, што било клучно за неговиот успех.

Loading...

Еден од добитниците на наградата за хемија, Дејвид Мекмилан, се преселил во САД од Шкотска во 90-тите години и исто така е професор на Принстон. Таму дипломирала и Марија Реса, Американка со потекло од Филипини, годинашна Нобелова награда за мир.

Наградата за економија во понеделникот ја поделија Канаѓанецот Дејвид Кард, Израел-Американецот Џошуа Ангрист, двајцата од Принстон и Американецот Гвидо Имбенс, роден во Холандија, од Стенфорд.

Финансирањето на основните истражувања, или истражувањата насочени кон подобрување на научните теории или разбирање теми, се во срцето на американските победи, изјави за АФП Дејвид Балтимор, еден од добитниците на Нобеловата награда за медицина во 1975 година.

Во споредба со применетите истражувања, „дивидендите“ на основното истражување може да се исплатат години или децении подоцна, честопати на непредвидливи начини.

„Тоа е исто така сила на нашите истражувачки институти и универзитети што датира од основањето на Харвард пред многу стотици години“, додаде Балтимор, почитуван професор по биологија на Технолошкиот институт во Калифорнија (Калтек).

Финансиското универзитетско финансирање е координирано од Националната фондација за наука во 1950 година, но филантропијата и приватните донации, исто така, играат зголемена улога во финансирањето.

Иако Кина ги достигнува САД кога станува збор за вкупното финансирање на истражувањето, таа има предизвици поврзани со академските слободи и способноста да привлече најголем талент, вели Х.Н. Ченг, претседател на Американското хемиско друштво.

Наградување на млади луѓе и мигранти

Loading...

Исто како што богатите земји со развиена спортска инфраструктура доминираат на меѓународни натпревари како што се Олимписките игри, САД се научна суперсила благодарение на тоа што се прва светска економија.

„На пример, научник ќе има повеќе можности за вработување не само во академијата, туку и во индустријата, владините лаборатории и на други места“, рече Ченг за АФП.

Марк Кастнер, професор по физика на МИТ, додаде дека американските универзитети имаат традиција да ги наградуваат талентираните млади научници со сопствени лаборатории.

„Во Европа и Јапонија, имате големи групи предводени од многу стар професор, и само кога ќе се пензионира, скокнува помлад човек, и дотогаш тој не мора да ја има најдобрата идеја повеќе“, рече тој.

На пример, еминентниот невробиолог Харвард Кетрин Дулак одлучила дека нема да се врати во Франција кога имала дваесет години. Друг проблем биле родовите предрасуди, рече таа минатата година за АФП.

Гледајќи кон иднината, некои се загрижени дека намалувањето на имиграцијата може да го доведе во прашање американското лидерство во науката.

„Соединетите држави изградија феноменална култура на добредојде“, рече италијанскиот имигрант Стефано Бертуци, главен извршен директор на Американското здружение за микробиологија.

Меѓутоа, неодамна, тој и Кастнер изразија загриженост за растечките трендови на ксенофобија и национализам, што ги прави САД помалку атрактивна дестинација.

Loading...

Ова особено важи за кинеските студенти, кои беа под лупа за време на поранешната администрација на претседателот Доналд Трамп под сомнение за шпионажа.