Во најновиот извештај на Монитор за забрана на нуклеарно оружје на Норвешка народна помош се вели дека стравувањата од нуклеарна војна во 2022 година се искачиле на највисоко ниво од Студената војна и дека глобалниот арсенал на нуклеарно оружје кој е достапен за употреба од вооружените сили на девет нуклеарни сили , алармантно се зголеми.
Извештајот за Монитор за забрана на нуклеарно оружје на Норвешката народна помош вели дека најновиот извештај објавен во средата, 29 март, покажува дека на почетокот на 2023 година, деветте земји со нуклеарно вооружување имале заеднички резерви од околу 12.512 нуклеарни боеви глави, од кои 2.936 биле деактивирани и чекаат да бидат демонтирани.
Останатите 9.576 нуклеарни боеви глави се достапни за воена употреба и имаат комбинирана деструктивна моќ поголема од 135.000 бомби фрлени на Хирошима.
Во извештајот се цитира Ханс М. Кристенсен, директор на Проектот за нуклеарни информации при Федерацијата на американските научници и соработник на Мониторингот за забрана на нуклеарно оружје, кој вели дека секоја година глобалните резерви на нуклеарни боеви глави благо се намалуваат.
Така, во 2022 година има намалување од 12.705 боеви глави на почетокот на годината на околу 12.512 боеви глави во јануари 2023 година, бидејќи Русија и САД демонтираат одреден број постари нуклеарни боеви глави кои секоја година се деактивираат, пишуваат порталите.
Стапки на раст
Кристенсен додаде дека има зголемување од 136 боеви глави во 2022 година во вкупниот глобален залихи нуклеарни боеви глави достапни за воена употреба, бидејќи Русија, Кина, Индија, Северна Кореја и Пакистан продолжија да ги прошируваат своите резерви на боеви глави.
„Ова зголемување е загрижувачко и го продолжува трендот што започна во 2017 година. Ако тоа не се запре, наскоро ќе бидеме сведоци на зголемување на вкупниот број на нуклеарно оружје во светот за прв пат по Студената војна“, изјави уредничката на списанието Монитор за забрана на нуклеарно оружје, Грете Остерн од Норвешката народна помош.
Во извештајот се наведува дека сите девет светски нуклеарни сили сè уште не ги исполнуваат постојните обврски според членот VI од Договорот за неширење на нуклеарното оружје (НПТ) „да ги продолжат преговорите со добра волја“ за нуклеарното разоружување.
Се додава и дека 35 земји во светот немаат нуклеарно оружје, меѓу кои 32 т.н државите под „нуклеарниот чадор“ прекршиле една или повеќе забрани од Договорот за забрана на нуклеарно оружје минатата година, главно со помагање и поттикнување на нуклеарните држави да продолжат да поседуваат оружје во нивно име.
Забрзување на ратификацијата и пристапувањето кон Договорот
Покрај тоа, Европа има најголем број земји чии активности се во спротивност со Договорот за забрана на нуклеарно оружје и кои гласаат против Договорот во Обединетите нации.
Остерн додаде дека тие ја овековечуваат идејата дека нуклеарното оружје е легитимно, неопходно и главна пречка за нуклеарното разоружување.
И покрај тоа, посочува Монитор за забрана на нуклеарно оружје, Договорот за забрана на нуклеарно оружје зајакна во 2022 година.
Стапката на ратификација или пристапување на нови земји кон Договорот се забрза.
До 29 март 2023 година, бројот на држави потписнички на Договорот достигна 68, при што дополнителни 27 држави го потпишаа, но сè уште не го ратификуваа.
Ова значи дека само четири земји треба да потпишат или да пристапат пред Договорот да достигне 50 проценти од сите земји.
Во извештајот се заклучува дека, како резултат на редовните навестувања од Украина и Русија за можноста за употреба на нуклеарно оружје, системот за следење на забраната е поважен од кога било.
Украинската криза покажа дека нуклеарното оружје не создава мир и стабилност, ниту пак ја одвраќа агресијата, туку ги интензивира конвенционалните војни и поттикнува преземање ризик што може да доведе до нуклеарна војна.