Со години руската платеничка група Вагнер, основана од санкционираниот бизнисмен Евгениј Пригожин, остана далеку од очите на јавноста, а владејачката елита го негираше самото нејзино постоење.
Но, за време на руската инвазија на Украина, таа почна да зазема сè позначајна улога на бојното поле.
Некои од нејзините борци, вклучително и поранешни осуденици, се наградени со највисоки почести во Русија, пишува ВВС.
На последниот ден од 2022 година, рускиот претседател Владимир Путин отпатува на југот на земјата за да ги додели највисоките одликувања во земјата на офицерите и војниците кои се бореле во Украина.
Еден од нив беше брадест млад човек во маскирна униформа што се разликуваше од оние што ги носеа останатите од групата.
Вакви униформи носеа руските платеници.
Еден од 40.000 луѓе во Вагнер
Тие го претставија како Ајком Гаспаријан, ентузијаст за боречки вештини, кој беше уапсен во октомври 2019 година за обид за грабеж во московско кафуле, а неколку месеци подоцна беше осуден на седум години затвор.
Но, во декември минатата година, видео се појави на еден од телеграмските канали на групата Вагнер.
На видеото можеше да се види Гаспаријан како вели дека е ослободен од затворот во градот Рјазан и се борел во Украина.
Гаспаријан стана еден од 40.000 поранешни руски затвореници за кои САД проценуваат дека се распоредени во Украина, борејќи се рамо до рамо со 10.000 редовни „изведувачи“ на платеничката група Вагнер.
Оваа проценка, пишува Вашингтон пост, се совпаѓа со податоците собрани од хуманитарната организација „Русија зад решетки“, која е одговорна за следење на учеството на затворениците во војната.
Основачот на групата Вагнер, Евгениј Пригожин, минатото лето ги обиколи руските затвори за да регрутира војници.
Тој вети дека ќе ги избрише криминалните досиеја на осудениците кои се приклучуваат на неговата организација и учествуваат во руската војна во Украина.
Подоцна се покажа дека овие луѓе биле испратени на најопасните места на фронтот и дека многу од нив загинале.
Украинската војска соопшти дека забележала како затворениците од групата Вагнер се користат како топовско месо и дека тоа е огромен. повеќето од нив починале.
Висока плата во Вагнер и ветување за авантура
Групата Вагнер не секогаш се потпираше на затворениците за да ги пополнат своите редови.
Основана во 2014 година, оваа платеничка организација стана поактивна во 2015-2016 година, со цел да им помогне на проруските сепаратисти во источна Украина.
Нејзините операции брзо се проширија надвор од Источна Европа, бидејќи платениците на Вагнер беа забележани во Судан, Сирија, Либија и понатаму низ африканскиот континент.
Нејзината главна привлечност за потенцијалните регрути беше нејзината висока плата и ветувањето за авантура.
Како што изјави еден поранешен борец за Би-Би-Си: „Мажите кои во срцето се романтичари се приклучија на организацијата за да ги бранат руските интереси надвор од нејзините граници“.
Повеќето од луѓето кои аплицирале кај Вагнер пред војната во Украина потекнувале од малите градови, каде што можностите за наоѓање добро платена работа биле многу поретки.
Работата во Вагнер плаќала 1.500 долари месечно или до 2.000 долари ако била борбена задача.
А борбите беа чести: платениците на Вагнер се бореа заедно со трупите на претседателот Асад во Сирија и против владата во Либија поддржана од ОН, помагајќи му на генералот Хафтар.
Иако се проценува дека до 15.000 мажи потпишале договор со групата Вагнер меѓу 2014 и 2021 година, сепак тоа не е голема бројка.
Во Русија, не многу луѓе знаеја за постоењето на организацијата.
Нејзиното влијание и статус вртоглаво се зголемија по започнувањето на целосна руска инвазија на Украина.
Евгениј Пригожин
Пред војната, руските владини претставници го негираа самото постоење на Вагнер.
Сугестиите дека Москва користи платеници за ширење влијание во другите делови на светот се категорично демантирани.
Официјални лица истакнаа дека платениците се забранети со закон во Русија и дека членството во таква организација е казниво дело.
Бизнисменот Евгениј Пригожин тужеше многу новинари кои пишуваа за неговата врска со Вагнер.
На прашањето за руските борци во Сирија во 2019 година, претседателот Путин изјави дека знае само за некои приватни безбедносни компании кои работат таму, но дека тие не се поврзани со руската држава.
Тој даде слични изјави кога го прашаа за руските платеници во Либија во 2020 година.
Откако Русија ја нападна Украина, тоа се промени.
Кога руската армија не успеа брзо да ги постигне своите цели во Украина, Евгениј Пригожин стана и критичен кон воената команда и поотворен за неговите врски со групата Вагнер.
Тој конечно призна минатиот септември дека ја основал организацијата во 2014 година.
Неодамна, тој инсистираше на тоа дека борците на Вагнер се одговорни за заземањето на жестоко оспоруваниот украински град Соледар.
На интернет почнаа да кружат видеа направени од борците на Вагнер, во кои беше критикуван генералот Валери Герасимов, рускиот началник на Генералштабот и актуелен командант на операциите во Украина.
Коментаторите истакнуваат дека сликата на борецот на Вагнер кој ја добива наградата и се ракува со претседателот Путин не само што предизвика бура во заедницата на платеници, туку беше и обид за нормализирање на оваа сомнителна група.
Групата беше обвинета за воени злосторства – неодамна во Украина – а претходно во Либија и Централноафриканската Република.
Прославени како херои
Во август минатата година, руската државна телевизија емитуваше прилог за човек кој „молел да оди на фронтот“ и на крајот умрел во Украина.
Во извештајот е опишан херој кој се разнел, земајќи тројца украински војници со себе до смрт.
Во извештајот се тврди дека човекот е 26-годишниот Константин Тулинов, кој претходно имал пресуди за „кражба на автомобили, грабеж и дрога“ и бил во затвор кога започнала војната.
Според извештајот, тој молел да му дозволат да оди да се бори и покрај тоа што немал воено искуство.
Во 2019 година, руската медиумска куќа за човекови права Gulagu.net објави објавено затворско видео на кое се гледа како Тулинов злоставува друг затвореник.
Би-Би-Си испрати барање за коментар до затворот во кој Тулинов ја издржуваше последната казна, но не доби одговор.
Би-Би-Си разговараше и со мајката на Тулинов, која потврди дека знаела дека нејзиниот син доброволно се пријавил во војната.
„Да, тој ми кажа дека ќе ја брани Мајка Русија, дека ја донел одлуката да оди во војна, во оваа специјална операција.
„Најискусната армија во светот“
Кога Евгениј Пригожин, руски бизнисмен од родниот град на претседателот Путин, Санкт Петербург, минатиот септември призна дека ја основал групата Вагнер во 2014 година, тој тврдеше дека тоа го направил за да ги „одбрани Русите“.
Тој ја нарече компанијата „столб на Русија“.
На почетокот на октомври, Кремљ го опиша како вистински граѓанин и човек чие срце чука за Русија.
Еден месец подоцна, во Санкт Петербург беше отворен Вагнер центарот.
Станува збор за луксузна деловна зграда, каде што се одржуваат едукативни курсеви и обука за училишни деца и млади луѓе „на полето на ИТ, медиумите и основната воена обука, чија цел е да се зголеми борбената готовност на Русија“.
Руските државни новински агенции претходно не често ја споменуваа групата Вагнер.
Но, сега за неа пишуваат неколку пати на ден и отворено известуваат за регрутирање на затвореници.
Рускиот државен канал НТВ емитуваше извештај за Вагнеровата група, опишувајќи ја како „најискусната армија во светот“.
Минатата недела, Евгениј Пригожин испрати писмо до претседателот на рускиот парламент, Вјачеслав Володин, во кое се жали на новинарите кои „објавуваат бескорисни информации за регрутираните затвореници и ги претставуваат како криминалци“.
Пригожин предложи уште построг закон и забрана на медиумите да пишуваат за криминалното минато на новите регрути на Вагнер.
Володин го прифати овој предлог и побара од соодветните парламентарни комисии да ги проучат можните измени на рускиот кривичен законик.
„Сите што ја бранат нашата земја – армијата, волонтерите, новите регрути, членовите на Вагнер – сите тие се херои“, рече претседателот на рускиот парламент.
Сите информации поврзани со најновите случувања со војната во Украина можете да ги прочитате ТУКА.