Рим и Атина предупредуваат за вмешаност на Турција и Русија во растечката безбедносна закана што доаѓа од Северна Африка, пишува Политико.
Не фокусирајте се толку многу на Украина за да ги занемарите сериозните закани за европската безбедност во Либија – тоа е пораката што Италија и Грција се обидуваат да им ја пренесат на своите сојузници од ЕУ и НАТО, но засега без многу успех.
Миграцијата од Либија повторно е во пораст, во време кога Рим е сè повеќе загрижен за растечкото руско влијание во нестабилната северноафриканска земја, кое се врши преку испораки на оружје и можна нова поморска база во североисточното пристаниште Тобрук.
Атина испрати два воени брода да патролираат по должината на либискиот брег
Атина испрати два воени брода да патролираат по должината на либискиот брег поради зголемувањето на бројот на мигранти и стравувањата дека нејзиниот ривал Турција преговара со Либијците за поделба на Медитеранот на поморски зони за истражување на енергија.
Тие зони вклучуваат води јужно од грчкиот остров Крит и Атина ги смета за нелегални според меѓународното поморско право.
Италијанскиот министер за надворешни работи, Антонио Тајани, ја опиша Либија како „итен проблем со кој Европа мора да се справи заедно“, но обидот на Европа минатата недела да постигне дипломатски напредок се претвори во целосна фарса.
Комесарот на ЕУ за миграција беше прогласен за „непожелно лице“ во Бенгази
Комесарот за миграција на ЕУ, Магнус Брунер, кој беше придружуван од министри од Италија, Грција и Малта, беше прогласен за „непожелно лице“ во Бенгази, територијата на источниот либиски лидер Калифа Хафтар.
Делегацијата беше обвинета за недефинирани „прекршоци“ и беше наредено да ја напушти областа.
„Улогата на Русија во Либија постојано расте, таа ја користи како центар на својата африканска стратегија“, предупреди европски дипломат кој внимателно ја следи ситуацијата.
Тој додаде дека политички поврзаната мрежа за шверц на Либија ги поддржува стратешките цели на Русија, помагајќи ѝ на Москва да ги заобиколи санкциите и да ја претвори миграцијата во оружје.
Италија и Грција се свесни дека решавањето на сложен проблем како Либија, земја повеќе од три пати поголема од Шпанија, ќе бара поддршка од големи сојузници како САД и Франција. Сепак, досега нивниот одговор беше слаб.
Повеќе од 2.000 мигранти пристигнаа на Крит само минатата недела
Грчката влада објави построги правила за миграција минатата недела, бидејќи се справува со порастот на пристигнувањата на мигранти од Либија на Крит во текот на врвот на туристичката сезона.
„Вонредната ситуација бара вонредни мерки и затоа грчката влада одлучи да ја информира Европската комисија дека привремено го суспендира процесирањето на барањата за азил, првично за три месеци, за оние што пристигнуваат по море од Северна Африка“, изјави премиерот Киријакос Мицотакис пред пратениците.
Од почетокот на годината, околу 9.000 луѓе пристигнаа на Крит од Либија, повеќето од нив во последните недели, што е речиси двојно повеќе од целата 2024 година.
На крајот на јуни, Грција распореди два воени брода за да се обиде да го запре новиот бран на миграција.
Но, високи владини претставници се сомневаат во ефикасноста на мерката и предупредуваат дека поморските патроли би можеле да ги охрабрат мигрантите да скокнат во морето за да бидат спасени од бродови.
Повеќе од 2.000 мигранти пристигнаа на Крит само минатата недела.
„Загрижени сме за ситуацијата во Либија и неодамнешното зголемување на нерегуларната миграција“
Во исто време, грчката влада добива критики од опозицијата и од сопствените редови за занемарување на либиското прашање во последните години.
Севкупно, во првиот дел од годината, во централниот Медитеран е забележано зголемување на нерегуларните гранични преминувања од 7 проценти, речиси целосно од Либија, додека вкупниот број се намали за 20 проценти на сите други главни рути.
Грчкиот потег предизвика загриженост во Италија дека уште поголем број мигранти би можеле да завршат во италијанските води.
„Загрижени сме за ситуацијата во Либија и неодамнешното зголемување на нерегуларната миграција“, изјави портпаролот на Европската комисија пред посетата на ЕУ на земјата минатата недела. Дипломатите ја опишаа мисијата како обид да се испита кои мерки би биле воопшто изводливи.
Европските пари сигурно би играле улога. ЕУ склучи многу контроверзен договор со Тунис во 2023 година за да им плати на локалните власти за да ја запрат миграцијата, но дипломатите се сомневаат дека таков модел би можел да се примени во земја дестабилизирана од сопернички милиции.
Тајани: Либија е најверојатното место за нова руска поморска база
Неодамнешната изложба на руско оружје во Бенгази за време на воена парада покажа дека Кремљ сè повеќе соработува со Хафтар.
Русија сака упориште во Медитеранот, особено откако новите власти во Сирија, по падот на Башар ал-Асад, го раскинаа договорот со кој Москва имаше концесија над пристаништето Тартус.
Италијанскиот министер Тајани редовно предупредува дека Либија е најверојатното место за нова руска поморска база.
Според извештајот на новинската агенција Агенција Нова, Москва планира да распореди ракетни системи во воената база во Себа во јужна Либија, под контрола на Хафтар, и да ги насочи кон Европа.
Многу аналитичари и дипломати се сомневаат дека Москва веќе стигнала до фазата каде што навистина би насочила ракети од Либија кон Европа.
Но, дури и без ракетите, Русија веќе може да користи неколку воени бази во Либија за логистички операции, „што теоретски би можело да ја загрози Европа“, рече Артуро Варвели, виш експерт во Европскиот совет за надворешни односи.
„Русите им велат на луѓето: „Ние сме новите господари, вие ќе ги следите нашите правила““
Засега, Русија главно ги користи либиските бази за операции во остатокот од Африка, дејствувајќи главно преку Африканскиот корпус, кој го поддржува руското Министерство за одбрана.
Во јужна Европа, расте стравот дека Русија наскоро би можела да ја искористи миграцијата од Либија како оружје, во еден вид повторување на хибридната војна што ја водеше на источниот крај на ЕУ, кога ги бркаше бегалците од Блискиот Исток преку белоруската граница до Полска.
Сепак, не оди сè во корист на Русија. Еден дипломат рече дека трошоците за војната во Украина го осиромашуваат Африканскиот корпус, кој нема доволно пари да ги плати либиските милиции, создавајќи тензии со нивните сојузници и Хафтар.
„Не гледам дека Русите го преземаат шверцот со мигранти, но гледам дека им кажуваат на луѓето: ние сме новите господари и вие ќе ги следите нашите правила“, рече Карим Мезран, виш соработник во Советот за атлантски односи.
На Италија и Грција им е тешко да ги убедат своите сојузници да преземат нешто
И покрај сериозноста на заканите што доаѓаат од Либија, на Италија и Грција им е тешко да ги убедат своите сојузници да преземат акција.
Италијанската премиерка Џорџа Мелони разговараше за Либија со францускиот претседател Емануел Макрон на тричасовен состанок во Рим на 4 јуни.
„Либија, секако, е тема од клучно значење и за Италија и за Франција“, рече италијански функционер запознаен со разговорите, нагласувајќи ги „заедничките загрижености, особено за безбедноста, вклучително и сè посилното руско присуство и миграцијата“.
Но, истиот функционер призна дека постојат „нијанси“ во ставовите на двете земји „за можните политички решенија“.
Либија сè повеќе се става на дневен ред на разни дипломатски форуми, но многу малку се случува во пракса.
„Француската влада не сака да крева паника за Русија, бидејќи тоа би ги разоткрило нејзините неуспеси“
Иако Италија очајно сака воена сила како Франција да се вклучи, тоа едноставно не е тема со иста тежина за Париз, а исто така потсетува на неодамнешните француски неуспеси во Мали и Нигер.
„За Италија, прашањето за Либија е поважно на краток рок отколку за Франција“, рече Виржини Коломбие, професорка на Универзитетот Луис во Рим и експерт за Либија.
„Политички гледано, не е во интерес на француската влада да крева паника за Русија бидејќи тоа би ги разоткрило сопствените неуспеси“, додаде таа, потсетувајќи дека Франција постепено се повлекла од земјите од Сахел, додека Русија го проширила своето влијание таму.
Африка дури и не беше спомената во последната декларација на НАТО
Бидејќи САД сè повеќе се свртуваат кон регионот на Пацификот, има мала надеж дека Вашингтон ќе инвестира многу политички капитал во стабилизирањето на Либија.
Ова најдобро се докажува со фактот дека во последната декларација на НАТО, потпишана на 25 јуни во Хаг, Африка дури и не беше спомената.
„Никој не сакаше да вклучи теми што ги делат членовите, бидејќи НАТО сега има многу минималистичка агенда“, рече Алесандро Мароне, раководител на програмата за одбрана, безбедност и вселена во Институтот за меѓународни односи во Рим. Тоа е горчлива пилула за Италијанците. „Рим сега мора да ја прифати таа реалност“, заклучи Мароне.