Генерал-полковник на израелските одбранбени сили (ИДФ) Херзи Халеви во понеделникот ја посети воздушната база на ИДФ „Неватим“ во јужен Израел.
Во таа прилика тој најави дека Израел ќе се одмазди за нападот на Иран врз Израел во саботата, иако не прецизираше кога и како, пренесува Euronews.
Додавајќи дека Израел се уште размислува за своите следни чекори, Халеви најави дека нападот на Иран со беспилотни летала и проектили „ќе го добие својот одговор“.
Подоцна, во објава на социјалната мрежа Х, тој им се заблагодари на меѓународните партнери на Израел, пред се на САД, Обединетото Кралство и Франција, за нивното учество во операцијата „Железниот штит“, пофалувајќи ја израелската „Железна купола“, која, според него, пресретнал дури 99 отсто ирански ракети.
Како ќе одговори Израел?
Прашањето што се наметнува, по најавата на генерал Халеви дека ИДФ ќе одговори на нападот од Иран, е како Израел ќе го направи тоа и дали е можно конфликтот да не се разгори, а Израел да си ја „одмазди“.
Иако раководството на Израел требаше да одржи итен состанок за тоа како да одговори на иранскиот воздушен напад минатиот викенд, немаше детали.
Така, Иранците во моментов се оставени на „колебање“ дали, кога и како Израел ќе одговори.
„Њујорк тајмс“ во својот текст на оваа тема цитира официјални лица кои велат дека Израел ги одмерува своите опции првенствено според стратешките резултати од кои има најмалку три, и тоа: спречување на сличен напад во иднина; смирување на американските сојузници и избегнување сеопфатна војна.
Несомнено е дека иранскиот напад врз Израел, кој вклучуваше низа од стотици балистички ракети и беспилотни летала, го промени наративот за „војна во сенка“ во отворен конфликт.
Двете земји, кои имаат неколку децении напнати и лоши односи од Иранската револуција, никогаш до сега не се нападнале по воздушен пат.
Соговорниците на „Њујорк тајмс“ ги опишаа потенцијалните опции што би можела да ги разгледа израелската армија, но и кои би биле недостатоците на таквите одговори на иранскиот напад:
– Спроведување офанзивен напад против иранска цел, како што е базата на Револуционерната гарда, во земја надвор од Иран, на пример, Сирија. Недостаток е што не би имало „симетрија“ во директен напад врз Израел, со директен напад врз Иран.
– Гаѓање на симболична цел внатре во Иран. – Таков потег веројатно ќе бара консултација со САД и може да ги налути Американците кои не сакаат таков одговор.
– Спроведување на сајбер напад насочен кон иранската инфраструктура. – Ако го направи ова прерано, Израел би ги разоткрил сопствените сајбер способности и тоа нема да биде соодветен одговор на голем воздушен напад.
– Забрзување на мали напади во Иран, вклучително и насочени убиства. – Израел никогаш не презема одговорност за таквите напади и тие не би одговарале на јавниот карактер на иранскиот напад.
Другите опции на Израел вклучуваат да не прави ништо или да усвои дипломатски пристап, вклучително и бојкот на Иран од Советот за безбедност на ОН, велат други официјални лица, а клучот може да лежи во самиот Израел.
Ставот на израелската јавност
Имено, заменикот на партијата Ликуд на Нетанјаху, Јули Еделштајн, која претседава со Комитетот за надворешни работи и одбрана на Кнесетот, рече дека секој одговор од Израел ќе има за цел да испрати порака за одвраќање до Техеран, притоа „повлекувајќи линија под оваа рунда непријателства, со што сигнализирајќи ја желбата на Израел да не го продолжи конфликтот“.
Во однос на јавното мислење, важно е да се напомене дека ставот на израелските граѓани, според анкетата на израелската телевизија „13“, е таков што дури 29 отсто од испитаниците поддржуваат непосреден напад врз Иран, 37 отсто подоцнежен напад, а 25 отсто се против ваквата акција.
Според истражувањето, евидентно е дека мнозинството од израелската јавност го поддржува нападот врз самиот Иран, но дека има сериозни спорови за времето кога треба да се изврши нападот, т.е. дали израелскиот одговор треба да биде итен или треба да се даде малку повеќе време?
Светските лидери се за воздржаност од двете страни
Од друга страна, Иран и Израел се под голем дипломатски притисок да го деескалираат конфликтот што е можно поскоро.
Светските лидери го повикаа Израел да се воздржи од одмазда откако Иран изврши напад во кој беа вклучени стотици беспилотни летала, балистички ракети и крстаречки ракети.
Соединетите Американски Држави изразија јасен став дека се против одговорот на Израел кон Иран, но и дека ќе продолжат да го поддржуваат Израел во одбраната.
Американскиот претседател Џо Бајден не сака ескалација на регионалниот конфликт или „поширока војна“ со Иран и „лично работи на дипломатската страна на решението“, изјави портпаролот на Белата куќа за национална безбедност Џон Кирби во неделата за NBC News.
„Претседателот беше многу јасен. Не бараме војна со Иран. Не сакаме ескалација овде. Ќе продолжиме да му помагаме на Израел да се брани“, рече Кирби.
Слична позиција презентирана од Кирби беше повторена и од други американски официјални лица, кои рекоа дека САД нема да учествуваат во офанзивните дејства против Иран и дека претседателот Бајден му го кажал тоа на премиерот Нетанјаху „многу јасно“, додавајќи дека „мора да размислуваме внимателно и стратешки “ за ризиците од ескалација, пренесува Euronews.
Ставот на Обединетото Кралство по ова прашање го пренесе британскиот министер за надворешни работи Дејвид Камерон, кој во изјава за Би-Би-Си рече дека Обединетото Кралство не ја поддржува израелската одмазда.
Сепак, Камерон предложи и координирани санкции против Иран како начин за деескалација.
Ставот по ова прашање го искажа францускиот претседател Емануел Макрон, кој рече дека Париз ќе се обиде „да го убеди Израел да не одговара со ескалација“, пренесува Euronews.
Еден од гласовите што се очекуваше беше ставот на генералниот секретар на Обединетите нации, Антонио Гутереш, кој повика на „максимална воздржаност“ и деескалација во регионот.
„Ние имаме заедничка одговорност да ги деескалираме тензиите и да работиме за мир. Време е да се повлечеме од работ. Од витално значење е да се избегнат какви било дејствија што би можеле да доведат до воени конфронтации на повеќе фронтови на Блискиот Исток. Цивилите веќе го носат товарот и ја плаќаат највисоката цена, имаме заедничка одговорност активно да ги вклучиме сите заинтересирани страни за да спречиме понатамошни ескалации“, рече Гутереш.
Како еден од можните начини за деескалација, Соединетите Американски Држави и Европската Унија најавија дополнителни санкции против Иран поради нападот на Израел, додека западните лидери се чини дека се едногласни во повикувањето на Израел да покаже воздржаност.
Раиси: Најмалата акција против интересите на Иран ќе добие сериозен, опсежен и болен одговор
По најавата на Израел дека ќе одговори на нападот на Иран во сабота, иранскиот претседател Ебрахим Раиси во разговор со катарскиот емир Тамим бин Хамад Ал Тани во понеделникот рече дека нападот на Иран во саботата е легитимен чин на самоодбрана.
Тој денеска го повтори истото и додаде дека Иран ќе одговори на евентуален напад.
„Како што веќе официјално објавивме, операцијата „Искрено ветување“ беше успешно спроведена со цел казнување на агресорите. Сега цврсто изјавуваме дека секоја најмала акција против иранските интереси дефинитивно ќе наиде на сериозен, опсежен и болен одговор на сите нејзини сторители“, рече Раиси, пренесе Си-Ен-Ен.
Иранскиот заменик-министер за надворешни работи Али Багери Кани, исто така, одговори на тензичната ситуација со Израел, велејќи доцна во понеделникот дека Израел ќе се соочи со „решителен и остар одговор“ доколку преземе дополнителни мерки против Иран.
Багери Кани рече дека „веќе нема да има јаз од 12 или 13 дена меѓу потезите на израелскиот режим и моќниот одговор на Иран“.
„Сега ционистите треба да бројат во секунди, а не во часови“, изјави Багери Кани, пренесува „Тајмс оф Израел“.
Иранскиот врвен дипломат во Велика Британија, Сејед Мехди Хосеини Матин, исто така, го обвини Нетанјаху дека „сака да го зароби Западот во општа војна низ Блискиот Исток, што ќе има непроценливи последици за регионот и светот“, пишува Гардијан.
Иран, исто така, рече дека ги информирал Соединетите држави пред нападот во саботата и им дал на соседните земји 72-часовно предупредување пред „ограничениот“ напад врз Израел.