Жестоките битки во источна Украина го ставија во центарот на вниманието руската групација Вагнер, приватна воена компанија управувана од одметник милионер со долгорочни врски со рускиот претседател Владимир Путин.
Вагнер ги предводеше напорите за забрзување на запрената офанзива на Русија во источната украинска провинција Доњецк.
Бруталните борби од куќа до куќа доведоа до некои од најкрвавите борби откако Русија испрати војници во Украина, при што персоналот на Вагнер „маршираше над телата на сопствените војници“, како што изјавија украинските власти.
САД оваа недела ги проширија санкциите против Вагнер поради неговата улога во Украина и неговите платенички активности во Африка.
Еве преглед на историјата на групата Вагнер и нејзината моментална улога во борбите.
Кој е сопственик на групацијата Вагнер?
Евгениј Пригожин, кој во 1981 година доби 12-годишна затворска казна под обвинение за грабеж и напад, по ослободувањето од затвор отвори ресторан во Санкт Петербург.
Во тоа својство, тој се сретна со Путин, кој беше заменик градоначалник во 1990-тите.
Пригожин (61) ги искористил врските со Путин за да развие угостителски бизнис и добил профитабилни договори со руската влада поради кои го добил прекарот „Готвач на Путин“.
Подоцна тој се прошири во други бизниси, вклучително и медиумски куќи и озлогласената „фабрика за тролови“ што доведе до негово обвинение во САД за мешање во претседателските избори во 2016 година.
Пригожин негираше каква било поврзаност со групата Вагнер пред да признае во септември дека поседува компанијата.
Овој месец објави дека ја основал, раководел и финансирал.
Каде оперирале?
Групата Вагнер првпат беше забележана во акција во источна Украина, веднаш по избувнувањето на сепаратистичкиот конфликт таму во април 2014 година, неколку недели по руската анексија на Крим.
И покрај тоа што го поддржува сепаратистичкиот бунт во Донбас, источното индустриско срце на Украина, Русија негираше дека испратила свое оружје и војници таму и покрај огромните докази за спротивното.
Вклучувањето на приватни изведувачи во борбите и овозможи на Москва да одржи одреден степен на негирање.
Четата на Пригожин го добила името Вагнер по прекарот на нејзиниот прв командант Дмитриј Уткин, пензиониран потполковник на специјалните сили на руската армија.
Наскоро таа се здоби со репутација поради нејзината екстремна бруталност и немилосрдност.
Покрај во Украина, персоналот на Вагнер е распореден и во Сирија, каде Русија ја поддржува владата на претседателот Башар ал Асад во граѓанската војна во земјата.
Во Либија, тие се бореа заедно со силите на либискиот командант Калифа Хифтер. Групата дејствувала и во Централноафриканската Република и Мали.
Пригожин, наводно, го искористил распоредувањето на Вагнер во Сирија и африканските земји за да обезбеди профитабилни договори за рударство.
Американскиот државен потсекретар Викторија Нуланд во четвртокот им рече на членовите на Комитетот за надворешни односи на Сенатот дека компанијата го користи својот пристап до злато и други ресурси во Африка за да ги финансира своите операции во Украина.
Некои руски медиуми наведуваат дека Вагнер е вмешан во убиството на тројца руски новинари во јули 2018 година.
Тие беа убиени во Централноафриканската Република додека ги истражуваа активностите на групата во таа земја.
Убиствата останаа нерасчистени.
Каква е репутацијата на групата?
Западните земји и експертите на Обединетите нации ги обвинија платениците од групата Вагнер дека извршиле бројни прекршувања на човековите права низ Африка, вклучително и во Централноафриканската Република, Либија и Мали.
Во декември 2021 година, Европската унија ја обвини групата за „сериозни прекршувања на човековите права, вклучително тортура и вонсудски скратени или произволни егзекуции и убиства“, како и за спроведување „дестабилизирачки активности“ во Централноафриканската Република, Либија, Сирија и Украина.
Некои од пријавените инциденти се издвојуваат по својата страшна бруталност.
На видео од 2017 година објавено на интернет се гледа група вооружени мажи, за кои се вели дека се соработници на Вагнер, како мачат Сириец, го тепаат до смрт со чекан и го обезглавуваат пред да го осакатуваат и запалат неговото тело.
Руските власти ги игнорираа барањата на медиумите и активистите за човекови права да го истражат убиството.
Во ноември 2022 година, на интернет се појави уште едно видео на кое се гледа како поранешен член на Вагнер е претепан до смрт со чекан откако наводно побегнал на украинската страна и бил повторно фатен.
И покрај негодувањето во јавноста и низата барања за истрага, Кремљ ги затвори очите.
Која е улогата на групата во Украина?
Групата Вагнер презема сè повидлива улога во војната во Украина, бидејќи редовните руски трупи претрпеа големи загуби и ја изгубија контролата врз некои претходно окупирани територии во серија понижувачки неуспеси.
Пригожин овој месец ја презеде целосната заслуга за заземањето на градот Соледар во областа на рудникот за сол Доњецк и го обвини руското Министерство за одбрана дека се обидува да ја украде славата на Вагнер.
Тој рече дека Вагнер го предводел нападот врз градот Бахмут, блиското упориште на Украина, кое руските сили се обидуваат да го освојат со месеци.
Пригожин ги обиколи руските затвори за да регрутира борци, ветувајќи им на затворениците помилување доколку преживеат шестмесечна „турнеја на фронтот“ со Вагнер.
Тој неодамна објави видео во кое им честита на првата група осуденици кои добија службени помилувања и право да ја напуштат компанијата.
Според проценките на САД, Вагнер има околу 50.000 луѓе кои се борат во Украина, вклучувајќи 10.000 изведувачи и 40.000 осуденици пријавени од компанијата.
САД проценуваат дека Вагнер троши околу 100 милиони долари месечно на борбата и дека земал оружје од Северна Кореја, вклучувајќи ракети и проектили.
Вагнер и руското воено раководство
Досегот на Вагнер до севернокорејско оружје може да го одрази неговиот долгогодишен судир со руското воено раководство, кое датира уште од создавањето на компанијата.
Група војници за кои се вели дека се изведувачи на првата линија на Вагнер во Украина неодамна снимија видео во кое го прекоруваат началникот на Генералштабот на руската армија, генерал Валериј Герасимов, за наводно неуспех да обезбеди муниција.
Самиот Пригожин го критикуваше врвот на армијата во последните месеци, обвинувајќи ги високите офицери за некомпетентност.
Неговите изјави беа без преседан за строго контролираниот политички систем на Русија, каде што само Путин можеше да упати таква критика.
Претходно овој месец, Путин ја потврди својата доверба во генералот Герасимов поставувајќи го на чело на руските сили во Украина, потег што некои набљудувачи го протолкуваа и како обид да се стави Пригожин на негово место.
После тоа, Пригожин донекаде ги омекна своите харанги против военото раководство, но остана пркосен.
Тој, исто така, го засили објавувањето на својот јавен профил, објавувајќи дневни објави во кои се фали со наводните победи на Вагнер и исмејувајќи ги неговите непријатели.
Неодамна запрашан за неговата медиумска споредба со Григориј Распутин, мистикот кој доби фатално влијание врз последниот руски император тврдејќи дека има моќ да ја излечи хемофилијата на неговиот син, Пригожин одговори:
„Јас не ја запирам крвта, ја пролевам крвта на непријателите на нашата татковина“.
Вагнер и западните санкции
САД воведоа неколку бранови санкции против Пригожин и Вагнер. Во четвртокот, Министерството за финансии дополнително ги зајакна санкциите против Вагнер и поврзаните компании и поединци.
Европската унија, исто така, го санкционираше Пригожин и во декември 2021 година воведе санкции за неколку лица поврзани со Вагнер и за три руски енергетски компании поврзани со групата во Сирија. Пригожин ги исмеваше западните санкции.
„Спроведовме внатрешен преглед за да ги истражиме наводните злосторства на Вагнер, но не најдовме инкриминирачки докази“, рече тој, коментирајќи ја последната рунда преговори во САД.
Тој ги предизвика обвинетите на Вагнер да испратат докази за неправилности до неговата прес-служба, пишува РСЕ.
Сите информации поврзани со најновите случувања со војната во Украина можете да ги прочитате ТУКА.