Рускиот претседател Владимир Путин повторно се обидува со задкулисни политички игри да го добие она што не успеа да го добие со воена сила.
Според „Фајненшл тајмс“ (FT), Путин повторно го повикува американскиот претседател Доналд Трамп да изврши притисок врз Украина да го предаде источниот регион Донбас – територија што Москва се обидува да ја окупира повеќе од една деценија, пишува „Киев Индепендент“.
Весникот наведува дека за време на последната средба, Трамп го повикал претседателот Володимир Зеленски да му го предаде целиот Донбас на Путин, област што ги вклучува регионите Донецк и Луганск, вклучувајќи ги и деловите што сè уште се под украинска контрола.
Американскиот специјален пратеник Стив Виткоф, главен посредник на Трамп со Кремљ, наводно ѝ рекол на украинската делегација дека Донбас треба да биде предаден затоа што е „претежно руски јазик“, повторувајќи ја со тоа една од најстарите пропагандни тези на Кремљ.
Па што е Донбас и зошто Русија е толку опседната со него?
Каде се наоѓа Донбас?
Донбас е историски регион на истокот од Украина, а името е кратенка за „Донецк јагленов басен“, именуван по реката Сиверски Донец.
Терминот се користи од 19 век и ги вклучува не само денешните региони Донецк и Луганск, туку и делови од регионот Дњепропетровск и делови од јужна Русија.
Регионот е најпознат како индустриско и рударско срце на Украина, но неговите делови се и земјоделски.
Донецк и Луганск, двете области што го сочинуваат јадрото на Донбас, долго време се економски моќници засновани на јаглен, челик и инженерство.
Руската војна против Украина започна во 2014 година во Донбас
Руската војна против Украина не започна во 2022 година, туку во 2014 година со анексијата на Крим и инвазијата на Донбас.
Затоа Украинците често ја нарекуваат 2022 година почеток на тоталната фаза на војната што веќе се одвива.
Од самиот почеток, Москва се обидуваше да ја прикрие својата агресија.
Додека се фалеше со анексијата на Крим, таа негираше вмешаност во војната во Донбас, промовирајќи лажен наратив за локалните „сепаратисти“.
Всушност, немаше автентично сепаратистичко движење; марионетските републики беа креација на Кремљ, вооружени, финансирани и управувани од Москва со цел дестабилизација на Украина.
Украинска економска локомотива
Во поголемиот дел од модерната историја, Донбас беше економскиот мотор на Украина.
Пред руската инвазија, регионите Донецк и Луганск беа дом на стотици металуршки, јагленови и хемиски фабрики кои извезуваа низ целиот свет.
Според Центарот за економски и деловни истражувања со седиште во Лондон, регионот сочинуваше околу 15,7% од БДП на Украина пред 2014 година.
Руската војна сè промени. Многу бизниси престанаа со работа, милиони жители избегаа, а трговијата беше прекината.
Истиот истражувачки центар процени дека Украина изгубила 102 милијарди долари помеѓу 2014 и 2021 година поради војната во Донбас.
Сепак, многу бизниси продолжија да работат, но претходно оваа година еден клучен рудник за јаглен беше принуден да се затвори поради рускиот напредок, нанесувајќи му сериозен удар на украинската економија.
Донбас е составен од луѓе, а не само од територија
Човечката цена на војната е огромна. Според податоците на ОН, помеѓу 2014 и февруари 2021 година, најмалку 3.400 цивили и 4.400 украински војници беа убиени во Донбас, а речиси 20.000 беа ранети.
Најмалку два милиони луѓе беа принудени да ги напуштат своите домови. Од 2022 година, Русија уништи бројни градови и села.
Се проценува дека до 75.000 цивили беа убиени само во Мариупол, град кој некогаш имаше население од 500.000 жители.
„Кога зборувате за регионот Донецк како за топол колач што може да се пренесе, сакам да запомните дека секој овде има свое семејство, има свои најблиски, има надеж и желба за мирен живот и иднина за своите деца, исто како и секој насекаде во светот“, изјави за „Киев Индепендент“ Олексиј Ладика, локален новинар кој сега служи во украинската армија.
Регион каде што се зборува руски
Еден од најстарите митови во Москва е дека Донбас „природно“ припаѓа на Русија бидејќи многу од неговите жители зборуваат руски.
Всушност, јазикот никогаш не се изедначувал со националноста или политичката припадност.
Пред 2014 година, огромното мнозинство жители на Донецк и Луганск се идентификувале како украински граѓани, а анкетите постојано покажувале дека сакаат да останат дел од Украина.
Зборувањето руски не значи поддршка на Москва. Анкета на Центарот „Разумков“ од Киев од мај 2025 година покажа дека 82% од населението што зборува руски во Украина изразило негативен став кон Русија.
Донбас како воена тврдина
Вистинската причина за интересот на Путин за Донбас е веројатно од воена природа. До средината на август 2025 година, Русија окупираше 19% од украинската територија.
Луганската област е речиси целосно под руска контрола, додека украинските сили сè уште држат делови од Донецката област.
За Путин, целосната контрола врз Донецката област е клучна цел.
Според „Економист“, вистинската причина лежи во „тврдинскиот појас“ на Украина – низа од силно утврдени градови долга 50 километри од Славјанск и Краматорск до Дружкивка и Костјантиновка.
Таа мрежа од утврдувања, ровови и мински полиња постојано се зајакнува од 2014 година, претворајќи ги клучните градови во логистички и индустриски упоришта.
ЕУ ја поддржа идејата за замрзнување на конфликтот
Според „Фајненшл тајмс“, за време на средбата со Зеленски, Трамп ги повторил тезите на Путин, и покрај тоа што подоцна тврдел дека не го замолил Зеленски да го отстапи Донбас.
За Киев, идејата за предавање на деловите од Донбас кои сè уште се под нивна контрола останува незамислива.
Ова би значело откажување од самата територија што Москва не успеа да ја освои од почетокот на нејзината инвазија во 2014 година.
Лидерите на европските земји, вклучувајќи ги Велика Британија, Франција, Германија, Украина и Европската Унија, денес издадоа заедничка изјава во која изразија поддршка за напорите на Украина и американскиот претседател Доналд Трамп за прекин на борбите таму, објави Ројтерс.
„Цврсто ја поддржуваме позицијата на претседателот Трамп дека борбите треба веднаш да престанат и дека сегашната линија на контакт треба да биде почетна точка за преговори“, се вели во соопштението на британската влада.
„Мораме да го зголемиме притисокот врз руската економија и одбранбената индустрија, сè додека Путин не биде подготвен за мир. Развиваме мерки за користење на целосната вредност на замрзнатите руски суверени средства, така што Украина ќе ги има потребните ресурси“, додадоа тие.