Комбинацијата на фактори го направи силниот земјотрес што ги погоди Турција и Сирија рано во понеделникот особено смртоносен, вклучително и времето, локацијата, релативно мирен расе и лошата изградба на урнатите згради, велат експертите.
Повеќе од 4.800 луѓе загинаа во земјотресот со јачина од 7,8 степени според Рихтеровата скала во близина на границата на Турција со Сирија, а се очекува бројот на жртвите да се зголеми поради последователните потреси во текот на денот.
Земјотресот предизвика вакво апокалиптично уништување делумно поради неговата магнитуда, тоа е најсилниот земјотрес во Турција од 1939 година, но и поради фактот што погоди густо населено место.
Друга причина е што тоа се случило во 4:17 часот по локално време, што значи дека заспаните луѓе биле „заробени кога нивните куќи се урнале“, изјави Роџер Мусон, соработник на Британскиот геолошки институт.
Изградбата на зградите исто така не била „соодветна за област која е подложна на големи земјотреси“, рече Мусон, автор на книгата „Милионски земјотрес“.
Причината за ова може да лежи во фактот што раседот што го погоди земјотресот во последно време е релативно тивок.
Турција е една од најтрусните области во светот. Земјотресот на северноанадолскиот расед во северната турска провинција Дузче однесе повеќе од 17.000 животи во 1999 година.
Сепак, земјотресот се случи во понеделникот на другиот крај на земјата, на раседот на Источна Анадолија.
Таму немало земјотрес со јачина од 7 степени по Рихтер повеќе од два века, што може да значи дека луѓето „игнорирале колку е опасно“, рече Мусон.
Бидејќи поминало толку многу време од последниот земјотрес, можеби се акумулирала „прилично малку енергија“, претпоставува Мусон.
Јачината на последователните потреси во понеделникот, вклучително и потресот од 7,5 степени според Рихтеровата скала, ја поддржува таа претпоставка, додаде тој.
Реприза во 1822 година
Овој земјотрес е „речиси повторување“ на земјотресот со јачина од 7,4 степени според Рихтеровата скала што ја погоди истата област на 13 август 1822 година, рече Мусон.
Предизвика „огромна штета, уништи цели градови, а бројот на жртви изнесуваше десетици илјади“, објасни тој.
Афтершокови продолжија до јуни следната година.
Епицентарот на земјотресот во понеделникот беше лоциран на релативно мала длабочина од приближно 17,9 километри, во близина на турскиот град Газиантеп, каде живеат околу два милиони луѓе.
Тоа беше предизвикано од движењето кон север на арапската тектонска плоча, „гребење покрај Турција бидејќи не може да се движи непречено“, рече Мусон.
„Ослободувањето на тоа движење по раседот е она што предизвикува голем земјотрес каков што го имавме денес“, објасни тој.
Тој нагласи дека епицентарот на ваков земјотрес е многу помалку важен од степенот до кој пукнатината се протега по должината на раседот, кој во овој случај е приближно 100 километри.
„Тоа значи дека секое место на тие 100 километри покрај раседот е практично над земјотресот“, рече тој, пренесува Хина.
Несоодветна инфраструктура
Кармен Солана, вулканолог од британскиот Универзитет во Портсмут, рече дека зградите отпорни на земјотреси се неопходни во областите подложни на земјотреси.
„За жал, инфраструктурата е несоодветна во јужна Турција и особено во Сирија, така што спасувањето животи сега зависи од напорите на спасувачите, а не од превенцијата“, додаде таа.
Во 2004 година, турската влада, реагирајќи на земјотресот во 1999 година, усвои закон според кој сите нови градби мора да се усогласат со современите стандарди за заштита од земјотрес.
Турскиот претседател Реџеп Тајип Ердоган ја стави изградбата на силно за политички приоритет по вториот земјотрес што го погоди брегот на Егејското Море во 2020 година, при што загинаа 114 луѓе.
Џоана Фор Вокер, раководител на Институтот за спречување ризици и катастрофи на Колеџот во Лондон (UCL), ја повика Турција да провери дали законот е почитуван.
Бил Мекгваер, вулканолог од UCL, додаде дека „многу структури во Сирија веќе се ослабени поради повеќе од десет години војна“.
Сите информации поврзани со најновите случувања во Турција можете да ги прочитате ТУКА.