Турското Министерство за здравство забранува планирани царски резови во клиниките.
Критичарите го гледаат ова како ограничување на слободата на жените сами да донесуваат одлуки и понатамошен чекор кон конзервативниот семеен идеал.
„Медицинските центри повеќе не смеат да вршат планирани царски рези. Ова е наведено во декретот објавен во Службениот весник на Турција на 19 април. Одлуката на Министерството за здравство е јасна: царските резови се забранети во иднина, освен ако не се медицински неопходни.“
На институциите кои немаат свои операциони сали им е забрането воопшто да отвораат акушерски одделенија.
Дополнително, новата регулатива пропишува дигитална документација на податоците за пациентите и ги обврзува здравствените установи на современи стандарди кога станува збор за безбедност и транспарентност на податоците.
Редовните прегледи треба да обезбедат дека медицинските третмани се во согласност со научните упатства.
Тие заострени правила на Министерството за здравство во областа на акушерството веќе со денови предизвикуваат жестоки контроверзии во Турција.
Царските резови се сè уште многу распространети
Извори блиски до владата тврдат дека бројот на царски резови е во опаѓање во секој случај, иако овој аргумент не е поткрепен со статистика.
Всушност, бројот на царски рези во Турција далеку ги надминува европските просеци и просеците на ОЕЦД.
Во 2017 година, Турција се најде на врвот на глобалната статистика.
Според податоците на ОЕЦД, тој процент изнесувал 51,9 проценти во 2018 година, додека во 2022 година се искачил на дури 57,2 проценти.
Во Европа, трендот е многу поумерен: во земји како Шведска, Холандија и Франција, процентот на царски рез се зголеми само малку.
Европскиот принцип е: царски рез само кога е медицински неопходен и секогаш во дијалог меѓу лекарот и мајката.
Европскиот суд за човекови права, исто така, повикува на строги стандарди при ограничување на изборот на раѓање – за да се заштити правото на одлучување за сопственото тело.
„Најмалку три деца“ – секако?
Додека многу земји се залагаат за поголеми права за донесување одлуки за жените, Турција оди во спротивна насока.
Исламско-конзервативната влада под водство на претседателот Реџеп Таип Ердоган предизвикува бурни реакции со оваа нова иницијатива.
Повеќе од 23 години, тој ја спроведува таканаречената политика „ориентирана кон семејството“, која многу феминистки ја критикуваат како мизогинистичка.
Во 2008 година, Ердоган ги повика турските жени да „имаат најмалку три деца“, што предизвика голема контроверзност тогаш, како што е случај и денес.
Целта, според шефот на државата, е да се спротивстави на демографските промени и стареењето на населението.
Во 2012 година, Ердоган исто така изјави: „Сакаме да одгледуваме религиозна младина“, и оттогаш ја повтори таа цел неколку пати.
Со прогласувањето на 2025 година за „Година на семејството“, владата сега сака да ги стави традиционалните исламски вредности во центарот на својата семејна политика и да го промовира семејството како основа на општеството.
„Напуштете ја нашата спална соба веќе еднаш!“
Организациите за права на жените остро го критикуваат декретот.
„Дебатата за царскиот рез е водена од мизогинистички дискурс и мерки насочени кон обвинување на жените и преземање контрола врз нивните тела. Пристапот што ги принудува жените да раѓаат и им пропишува какви мајки треба да бидат е напад врз нивното право сами да одлучуваат за своите тела, плодност и живот. Улогата на државата не е да им диктира на жените како ќе се породат“, изјави организацијата за права на жените „Виолетов покрив“ (Mor Çatı) во интервју за DW.
Џанан Гулу, претседателка на Федерацијата на женски здруженија на Турција (TKDF), смета дека овој декрет е јасно кршење на турскиот устав, меѓународните конвенции и основните човекови права.
„Уставот му гарантира на секое човечко суштество право на живот, како и заштита и развој на неговиот физички и психолошки интегритет“, рече Гулу во своето соопштение за медиумите.
Мешањето во одлуката за методот на породување е директен напад врз телесната независност на жените и нивното право на здравје.
„Присилно мајчинство, присилни породувања, забрани за царски резови – сето ова длабоко го нарушува правото на жените на самоопределување. Ќе го браниме правото на жените на телесна автономија.“
Со своите критики, Гулу се приклучува на растечкиот број гласови од граѓанското општество и женското движење кои ја сметаат здравствената политика на владата за идеолошки мотивирана интервенција.
Државата ги смета жените за „машини за раѓање“, вели таа, и бара:
„Доста е – излезете веќе од нашата спална соба!“
Остри критики и од опозицијата
Опозициската ЦХП, исто така, алармира.
Ајлин Назлијака, потпретседателка на партијата задолжена за семејна и социјална политика, предупредува на последиците за жените во руралните средини.
„Во многу области и села, медицинските центри се единствениот пристап до основна здравствена заштита. Ако планираните царски резови повеќе не се можни таму, тоа е огромен чекор назад за безбедноста на бремените жени.“
Нејзиното предупредување е јасно: „Таа одлука ги загрозува не само слободите, туку и животите. Одлуката за начинот на породување ја донесува жената заедно со нејзиниот лекар. Рацете подалеку од женските тела!“