Американскиот генерал од Втората светска војна Даглас Мекартур го нарекол Тајван „носач на авиони“ и затоа овој остров има клучна улога во американските планови за задржување на Кина.
Од друга страна, ако се обедини со Тајван, Кина го пробива американскиот синџир на воздржаност и има отворен пристап до светските океани.
Задржувањето на Тајван во американската сфера на влијание е начин да се ограничи Кина и да се контролира нејзиниот пристап до океаните, објаснува воената важност на Тајван за политикологот од Вашингтон Александар Павиќ.
Тајван во првиот синџир што ја содржи Кина
– Тоа е првиот синџир на задржување на Кина што стана сериозна поморска сила бидејќи нема отворен пристап ниту до Тихиот океан, ниту до Индискиот Океан. Затоа се важни и Јапонија, Филипините и Јужното Кинеско Море. Но, Тајван е многу важен бидејќи од него е полесно да се нападне Кина. Тоа го направи Јапонија кога последен пат ја нападна Кина – вели Павиќ нза Спутник.
Јапонија го окупираше Тајван, потоа Формоза, по кинеско-јапонската војна од 1894-1895 година. и оттогаш тој го користи овој остров за повремени напади на кинеското копно.
Меѓутоа, во средината на 1930-тите, во пресрет на Втората светска војна, Јапонија го искористи Тајван како отскочна даска за да ја нападне Кина.
По поразот во граѓанската војна, во 1949 година, поразените трупи под водство на тогашниот кинески претседател Чианг Кај Шек се засолниле во Тајван и оттогаш овој остров е исклучително важен во американските планови за задржување на Кина.
Во тие години, американскиот државен секретар Џон Фостер Далс ја формулираше стратегијата на синџир острови, односно серија поморски бази, кои ќе го содржат ширењето на Кина и СССР во регионот на Пацификот.
Оваа стратегија доби важност по Студената војна и се користи за задржување на кинеските амбиции.
Во таа стратегија Тајван игра многу важна улога, потсетува Павиќ и забележува дека постојат три синџири за задржување на Кина, а неодамна беше предложено да се формира четврти и петти синџир.
Од друга страна, Кина не може да биде вистинска поморска сила без Тајван, нагласува тој.
Со Тајван во браздата, Кина неограничено навлегува во Пацификот и се ослободува од притисокот.
– Сега Тајван е потенцијална непријателска база во близина на неговите брегови. Без него, Тајван станува отскочна штица за посериозна кинеска експанзија во светските океани. Тајван е важен и одбранбено во смисла дека Кина не мора да се грижи дека Тајван ќе биде база за инвазија или контрола на Кина, а што се однесува до проекцијата на моќта на океаните, Тајван е многу важен – наведува Павиќ.
Близина до американските бази
Воениот аналитичар Милован Бајагиќ потсетува на зборовите на генералот Даглас Мекартур, командант на сојузничките сили во Пацификот за време на Втората светска војна, кој го нарече Тајван „непотонлив носач на авиони на САД“.
Според него, доколку Тајван се приклучи на Кина, би биле загрозени американските воени бази од островот Гуам, преку Окинава до Хаваите.
Бајагиќ нагласува дека доколку Тајван и се придружи на матичната земја, и Кина би станала економски посилна.
– Тајван ја има најсилната индустрија за микрочипови во светот која покрива над шеесет проценти од пазарот. Нивната компанија за производство на полупроводници оствари профит од над сто милијарди долари, а спојувањето на островите би имало исклучително економско значење за Кина, бидејќи таа би имала шеесет проценти од светскиот пазар – нагласува Бајагиќ.
Од 1949 година, Кина и Тајван имаат посебни влади, а до 1972 година, кога САД потпишаа договор со Пекинг, официјален претставник на Кина во меѓународните организации, како што е Советот за безбедност на Обединетите нации, беше Националистичка Република Кина или Тајван.
Борбата на Кина да го врати овој важен остров во својата татковина трае со децении, а последните тензии избија кога претседателката на Претставничкиот дом на САД, Ненси Пелоси, го посети тајванскиот главен град Тајпеј, на што официјален Пекинг остро се спротивстави.
Како одговор на посетата на Пелоси, кинеската војска започна невидени воени маневри во водите околу Тајван, ефективно блокирајќи го островот и употребувајќи боева муниција.