Како што преговорите за евентуален договор за прекин на војната во Украина се интензивираат, поголемиот дел од дискусиите се фокусирани на источниот дел од земјата, кој долго време беше во центарот на руските цели.
Украинските региони Донецк и Луганск, колективно познати како Донбас, беа индустриска сила за време на советската ера, област со рудници за јаглен и челичарници.
Сепак, Донбас има и богати земјоделски земјишта, важни реки и брегот на Азовското Море. Затоа, според анализата на CNN, тој е клучен за идните планови на Владимир Путин.
Повеќе од три милиони луѓе живеат под руска окупација
Историски гледано, Донбас е нај„рускиот“ дел од Украина, со големо малцинство од населението што зборува руски.
Токму тука Путин ги започна своите напори за дестабилизација на Украина во 2014 година, по анексијата на Крим.
Проруските милиции, некои добро опремени со тенкови, се појавија низ целиот регион, брзо преземајќи ги градовите Луганск и Донецк од тогаш недоволно подготвената и демотивирана украинска армија.
Регионот Донбас е клучна цел на Русија во преговорите.
Регионот Луганск, речиси целосно под руска контрола, и Донецк, приближно 70 проценти под руска контрола, заедно ја формираат областа каде што Русија оствари најголем воен напредок оваа година.
Речиси осум години, отцепените енклави се место на борби, понекогаш жестоки, меѓу проруските сепаратисти и украинските сили, во кои загинаа повеќе од 14.000 луѓе, според украинските бројки.
Од 2014 година, најмалку еден и пол милион Украинци го напуштија Донбас.
Се проценува дека повеќе од три милиони луѓе живеат под руска окупација.
Москва дистрибуираше стотици илјади руски пасоши на луѓето во областите на Донбас контролирани од сепаратистите.
Но, тоа не беше доволно за Путин.
Во пресрет на целосната руска инвазија во февруари 2022 година, тој рече дека таканаречениот цивилизиран свет претпочита да ги затвори очите како да не постоел овој ужас, геноцид на кој биле изложени речиси четири милиони луѓе, и ги призна Луганск и Донецк како независни држави.
Подоцна истата година, Москва еднострано и нелегално ги анектираше обете области по лажни референдуми, заедно со јужните региони Запорожје и Херсон, и покрај тоа што делумно ги окупираше.
За Кремљ, постои огромна разлика помеѓу повлекување од окупираната територија, како што направија Русите кога се повлекоа од голем дел од северна Украина во 2022 година, и откажување од областите формално вклучени во „мајката земја“, особено за лидер како Путин, опседнат со идејата за голема Русија.
Мала е веројатноста Украина да може да го врати окупираниот дел
Русија нелегално го анектираше Крим од Украина, а проруските сепаратисти презедоа делови од Донбас. Двете области остануваат под руска контрола до ден-денес.
Потоа Русија започна целосна инвазија на Украина, заземајќи големи делови од северот што Украина подоцна ги врати, додека Русија сè уште ги држи источните и јужните области.
По три и пол години борби, Русија окупира 18,4 проценти од украинската територија на 13 август 2025 година.
Аналитичарите проценуваат дека, со сегашното темпо, ќе бидат потребни уште неколку години за руските сили целосно да ги окупираат анектираните области.
Исто така, има мали шанси Украина да може да врати голем дел од она што веќе го изгуби – речиси целиот Луганск и повеќе од 70 проценти од Донецк.
Сепак, Киев сè уште држи „утврден појас“ од индустриски градови, железници и патишта што претставуваат значителна пречка за силите на Путин – места како Славјанск, Краматорск и Костјантиновка.
За украинскиот претседател Володимир Зеленски, откажувањето од остатокот од Донецк, територијата што многу украински војници ја бранеа и на која ги загубија своите животи, би било политичко самоубиство, анализира CNN.
Според податоците од Меѓународниот институт за социологија во Киев, околу три четвртини од Украинците се против предавање на која било територија на Русија.
Повлекувањето од остатокот од Донецк, исто така, би ги оставило голите рамнини на централна Украина ранливи на следната руска офанзива, за што Зеленски често предупредува, и би претставувало неуставно откажување од украинската територија.
За европските сојузници на Украина, тоа би значело и кршење на клучниот принцип – дека агресијата не смее да се наградува со територија и дека украинскиот суверенитет мора да се зачува.
Како и во 2014 година, Донбас останува фокус на амбициите на Путин во Украина, но и најголем тест за Европа додека се стреми да го зачува меѓународниот поредок врз основа на пропишани правила.