Без руски претставници поради војната во Украина, со главна порака до светот „Аушвиц не падна од небо“, во најголемиот германски логор на смртта на југот на Полска денеска светот им оддава почит на жртвите од холокаустот на денот кога Црвената армија го ослободила кампот пред 78 години.
Лајтмотив на оваа годишнина е процесот на планирање и спроведување на дехуманизацијата на логорот и геноцидот на Евреите во Аушвиц, а, како што рече портпаролот на Музејот и Меморијалниот комплекс, Бартос Бартисел, пораката на централната комеморација под покровителство на полскиот претседател Анджеј Дуда оваа година е „Аушвиц не падна од небо“.
„Зачувани се архитектонски планови кои јасно покажуваат што човекот е способен да направи во име на идеологијата. Кој ќе го посети меморијалниот комплекс ги гледа урнатините на зградите кои станаа симбол на холокаустот врз Евреите, но и други злосторства врз Полјаците, Ромите, Русите и припадниците на другите народи“, рече тој.
Пјотр Цивињски е директор на Музејот на поранешниот германски нацистички логор Аушвиц-Биркенау.
Пред централната комеморација на Светскиот ден на сеќавање на Холокаустот во Аушвиц, група од 20 затвореници во логорот кои го преживеаја пеколот на најголемата фабрика на смртта изградена од Германците во окупирана Полска положија венци и запалија свеќи на Ѕидот на смртта, во близина на влезот во кампот.
20 од нив попладне ќе му се обратат на светот во т.н. централна сауна, од местото каде што германските нацисти ги регистрираа затворениците во логорот, кои во Аушвиц пристигнаа со воз со стокови вагони, а комеморацијата завршува со молитви за загинатите во областа на кампот Биркенау во близина на Споменикот на жртвите пред урнатините на гасните комори.
Претставниците на Русија, кои се редовни гости, често на многу високо ниво, нема да присуствуваат на комеморацијата на Денот на сеќавањето на Холокаустот оваа година, иако советските воени затвореници беа четвртата по големина група жртви од Аушвиц, а кампот беше ослободен од Војници на Црвената армија во 1945 година.
„Јасно е дека не можам да потпишам никакво писмо до рускиот амбасадор што би звучело како покана. Се надевам дека тоа ќе се промени во иднина, но ни претстои долг пат“, рече директорот Цивињски и додаде дека Русија не добиваат покана поради нејзината агресија врз Украина.
Во Аушвиц, основан во 1940 година и проширен во комплексот Аушвиц-Биркенау во 1942 година за монструозното нацистичко „конечно решение на еврејското прашање“, германските нацисти убија околу 1,1 милион луѓе во гасни комори, главно Евреи, но и Роми и Синти, 70.000 Полјаци, советски воени затвореници и членови на други европски народи.
Кога војниците на Црвената армија ги отворија портите на логорот на 27 јануари 1945 година, најдоа само околу 7.000 едвај преживеани, исцрпени и болни затвореници и деца како духови.
Затворениците во кампот кои можеле да се движат и да работат, околу 60.000 од нив, претходно биле однесени од германските нацисти, како што се приближувала советската армија, во т.н. маршеви на смртта во Шлезија.
Денот на сеќавање на холокаустот се слави и во Варшава во поранешното Варшавско гето и на други места низ Полска, а од самракот ќе се палат свеќи во прозорците на полските куќи како потсетник на речиси три милиони еврејски соседи кои повеќе не се таму по пеколот на холокаустот.