Научниците предупредуваат дека истите фактори што доведуваат до истребување на животните, уништување на нивните природни живеалишта и климатски промени, исто така, ќе доведат до идни пандемии, а единствениот начин да се спречат пандемиите како коронавирусот е да се усвојат промени на институционално ниво и издвојување значителни средства за заштита на животната средина.
Зачувувањето на биолошката разновидност може да спаси животи, се вели во новиот извештај на меѓународна група научници, кој ги разгледа резултатите од најновото истражување за тоа како уништувањето на природните живеалишта на животните ги изложува луѓето на нови болести, пишува „National Geographic“.
„Научниците воопшто не расправаат за тоа. Сечата на шумите е примарен двигател на пандемијата”, рече Ли Хан, климатолог од Конзерватор Интернешнл и специјалист за проучување на ефектите од уништувањето на шумите.
Хана беше еден од рецензентите на извештајот составен на крајот на јули на виртуелната работилница на Меѓувладината платформа за наука и јавна политика за биолошка разновидност и услуги на екосистемот (IPBES), која обединува научници од академијата, владите и непрофитните организации.
Без превентивни стратегии, пандемиите ќе се појавуваат многу почесто, ќе се шират побрзо и ќе убијат многу повеќе луѓе, а влијанието врз глобалната економија ќе биде потешко од кога било досега, се наведува во извештајот.
Превентивни стратегии насочени кон спречување на ширење на болеста
Овие стратегии за превенција треба да бидат насочени кон спречување на ширење на болести кои обично потекнуваат од животни, односно зоонози, како што е наведено во извештајот.
Зоонозите, кои вклучуваат, на пример, вируси Ковид-19, ХИВ, грип, ебола и Зика, потекнуваат од микроби кои живеат меѓу животинскиот свет и можат да заразат луѓе. Нивните најчести вектори се лилјаци, птици, примати и глодари.
Научниците проценуваат дека меѓу цицачите и птиците има околу 1,7 милиони вируси кои сè уште не се откриени, од кои половина можат да заразат луѓе.
Не случајно пандемиите стануваат сè почести, со оглед на фактот дека човечките активности вршат се поголем притисок врз животната средина и ги доведуваат луѓето во поблизок контакт со дивиот свет, се наведува во извештајот.
Уште во ноември минатата година, научниците предупредија дека зголеменото уништување на шумите создава поповолни услови за епидемии. Како пример за тоа, Хана ја наведува уништувањето на шумите во Амазон, што обично се случува со цел да се изврши пасење на добиток.
Добитокот може да дејствува како посредник помеѓу заразениот див свет и луѓето кои работат со него, посочува тој.
Покрај тоа, уништувањето на природните живеалишта на дивиот свет може да доведе до нивно преместување на нови територии, принудувајќи ги да бараат повеќе домови во урбаните области, се вели во извештајот.
Ниво какво досега никогаш не е видено
Хана нагласува дека е многу важно да се разбере размерот во кој треба да дејствуваме, и кој достигнува ниво досега невидено.
Научниците кои го дадоа извештајот предлагаат формирање на меѓународно тело кое ќе ги следи постигнатите резултати во областа на превенција од пандемија, што финансиски ќе го поттикне зачувувањето на биодиверзитетот и ќе инвестира во истражување и едукација.
Тие се надеваат дека овие институционални промени ќе го намалат влијанието на индустриите како што се производство на палмино масло, сеча на дрвја и добиток, но исто така и дека можат да помогнат во идентификување на жаришта на инфекција и да се обезбеди здравствена заштита на луѓето во најголем ризик.
За да се спроведе оваа стратегија, би било потребно да се издвојат помеѓу 40 и 58 милијарди долари годишно, проценуваат авторите на студијата и додаваат дека тоа ќе ги компензира економските загуби од пандемиите изразени во трилиони.
Студија објавена на почетокот на овој месец покажува дека пандемијата во САД досега чини 16 трилиони долари.
Триесет земји ветија дека ќе ја поддржат кампањата за природата, чија цел е да се заштитат 30 проценти од копно и море до 2030 година. Водачот на оваа кампања, Брајан О’Донел, сепак, тврди дека треба да се преземат одредени чекори пред овие ветувања да станат реалност.
Овие земји ќе се состанат во мај 2021 година за Конвенцијата на ООН за биолошка разновидност, кога ќе имаат можност да формулираат стратегии кои ќе придонесат за постигнување на оваа цел на кампањата.
О’Донел е загрижен за можната промена на овие планови заради пандемијата Ковид-19 и тврди дека дури и една година доцнење може да претставува ризик.
Пандемски аларм
„Се надевам дека пандемијата Ковид-19 ќе биде аларм, кој сè уште не го слушаат премногу луѓе“, истакнува О’Донел.
Хана се надева дека новиот извештај на научниците може да поттикне промени, ако не за заштита на природата и загрозени видови диви животни, тогаш за заштита на здравјето на луѓето.
„Постои себична причина да се направи тоа, а тоа е да се заштитиме“, истакнува Хана.
По тврдењата на овие научници следат резултатите од студијата објавена во декември, а која покажува дека масата материјал што ја градел човекот сега е приближно иста со масата на сите живи суштества на планетата.
Масата на живиот свет е сè уште околу 1,1 трилиони тони и не е променета многу во последните неколку години, но затоа антропогената маса, односно масата на вештачки создадени материјали, расте експоненцијално.
Студија објавена во списанието „Природа“ покажува дека антропогената маса сега е близу до биолошката, и дека може да ја надмине до крајот на годината, како што објави „Национална географија“.
Ова откритие го поддржува тврдењето дека Земјата влегла во Антропоцен, предложена геолошка епоха во која луѓето ја претставуваат главната сила што ја обликува планетата.
Оваа транзиција е нешто што не се случува еднаш во животот, туку еднаш во ера, забележуваат научниците. И, ако овој увид е значаен повеќе во симболична отколку во научна смисла, материјалниот ефект на човековата активност и нејзиниот обем објаснуваат како успеавме да ги трансформираме глобалните циклуси на хранливи материи, да ја смениме климата и да доведеме многу видови кон истребување.
Сепак, годината што следеше донесе трошка надеж за живиот свет. Појавата на коронавирусот го насочи фокусот кон глобалната трговија со диви животни.
Голем број диви животни беа спасени
Голем број диви животни беа спасени во операцијата на Интерпол и Светската царинска организација спроведена помеѓу септември и октомври.
Во февруари, кинеската влада донесе одлука со која се поставуваат темелите за криминализирање на употребата на месо од диво животно во исхраната, а исто така се искачи на највисоко можно ниво нивото на заштита на панголинот, најтргуваниот цицач во светот.
Покрај тоа, поради мерките за карантин и отсуството на човечко влијание, природата започна да се обновува, барем за кратко време и во мала мера. Ова исто така им овозможи на научниците да спроведат истражување и да пристапат до податоци што е потешко да се добијат во нормални околности.
Конечно, пандемијата влијаеше на сите, а невидено искуство во животот може да ги промени ставовите за светот во кој живееме и начинот на кој го третираме, во еколошка и која било друга смисла.