Се чини дека преговорите меѓу Русија и САД за мирот во Украина дојдоа во ќорсокак, иако двете земји испраќаат позитивни сигнали за обновени односи и можна соработка во други области.
Покрај тоа, Русија ги засили своите ракетни и воздушни напади, кои се повеќе предизвикуваат десетици цивилни жртви и не ја земаат предвид „колатералната штета“ при изборот на цели.
„Кочницата“ на руската страна е сосема јасна – Москва бара контрола на целата територија на сите пет области кои уставот ги смета за руски и сака да се отстранат „причините за војна“, поточно опцијата Украина да влезе во НАТО и да ја вооружи својата армија.
На американска страна ситуацијата е многу покомплицирана затоа што претседателот Доналд Трамп се обидува да посредува во завршувањето на војната во која Америка е учесник, додека две струи во администрацијата се повлекуваат на нивна страна – неоконзервативната кон уште пожестоко продолжување на војната доколку Русија не се согласи со сите услови и поумерената кон отстапки ги преориентира напорите на Москва кон Кина.
Иако американскиот државен секретар е Марко Рубио, специјалниот пратеник на Трамп, Стивен Виткоф, кој прво го склучи сега неуспешниот прекин на огнот во Газа, а потоа трипати се сретна со рускиот претседател Владимир Путин, беше де факто шеф на дипломатијата.
Виткоф, кој не е ниту политичар, ниту дипломат, туку бизнисмен, претставува умерена струја и покажува поголемо разбирање за потребата од компромис, што станува се поочигледно во неговите медиумски настапи, додека ја изразува својата верба во постојан мир и ги зема предвид руските барања, на кои претседателот Владимир Путин не попушта.
Вториот тек е претставен од пратеникот за Украина и Русија Кит Келог и споменатиот Рубио.
Нивниот план најдобро се прикажува со неодамнешната карта на Келог за поделба на Украина, која ги разграничува зоните на контрола, моделирани по повоениот Берлин.
Според него, конфликтот би бил замрзнат на сегашните линии на фронтот, со создавање на демилитаризирана тампон зона.
Она што особено ги „боде очите“ на Русите е тоа што остатокот од Украина би бил поделен на две зони, источната каде што е само украинската армија и западната каде француските и британските војници се дел од таканаречените „коалиции на волните“.
Конфликтот меѓу двете струи јасно се гледа во контрастот помеѓу неодамна објавените интервјуа на Виткоф на Фокс њуз, каде што тој рече дека Путин е отворен за долгорочен мировен договор, и написот во Wall Street Journal (WSJ) за тоа како група високи функционери, во кои беа споменати Келог и Рубио, го советуваат Трамп да биде поскептичен кон мировниот договор на Москва.
Минатата недела Виткоф разговараше со Путин и неговите советници Јуриј Ушаков и Кирил Димитриев речиси пет часа во Санкт Петербург.
Додека Ушаков е дипломат специјализиран за САД, Димитриев на прв поглед е близок со Виткоф, како поранешен банкар на Голдман Сакс, образован во САД и претседател на рускиот фонд за директни инвестиции.
Исто така, постои интересна разлика меѓу двете страни, бидејќи банкар од Волстрит кој зборува англиски со минимален акцент на американската телевизија сигурно знае многу повеќе за САД отколку што знае Виткоф за Русија.
Судејќи според кратките изјави, снимки и фотографии, средбата се одвивала во пријателска атмосфера, а Виткоф во понеделникот изјави дека верува оти мировниот договор е „во подготовка“.
„Барањето на Путин е тука да има постојан мир. Значи, надвор од прекинот на огнот, добивме одговор на тоа. Ни требаше време да стигнеме до ова место“, изјави тој за Фокс њуз.
Виткоф рече дека мировниот договор вклучува „пет територии“, мислејќи на регионите на Крим, Керсон, Запорожје, Доњецк и Луганск, кои во моментов се целосно или делумно под контрола на руските сили.
Потоа тој нагласи дека разговорите одат подалеку од тоа, вклучувајќи го и барањето на Москва Украина да се откаже од својата кандидатура за членство во НАТО.
„Тоа е комплицирана ситуација вкоренета во некои реални проблематични работи што се случуваат меѓу двете земји. Мислам дека можеби сме на работ на нешто што би било многу, многу важно за светот како целина“, рече претставникот на Трамп, додавајќи дека дел од преговорите биле и деловните врски меѓу САД и Русија.
Воспоставувањето на каков било дијалог и врски меѓу двете водечки нуклеарни суперсили е отстапување од политиката на администрацијата на Џозеф Бајден, која, според зборовите на Виткоф, може да биде „многу, многу важна за целиот свет“.
Имено, самиот Трамп на саемот зборуваше за своите амбиции да го преполови воениот буџет на САД, да го запре производството на нуклеарно оружје и да започне процес на „денуклеаризација“ со Кина и Русија имитирајќи ги договорите од Студената војна за ограничување на бројот на боеви глави на нивните носачи.
Пречка за тој процес, кога станува збор за Русија, е заканата од вмешување на земјите од НАТО во конфликтот со распоредување на нивните „трупи за поддршка“ во „стратешките градови“ на Украина штом има некаков прекин на огнот, и покрај предупредувањата на Москва.
Имено, „коалицијата на волни“ не сака да војува со Русија, поради што бара безбедносни гаранции од САД.
Трамп никогаш не ги понудил тие гаранции, но дури и отворено не им рекол на европските сојузници да не ѝ се закануваат на Русија со интервенција, бидејќи на тој начин на Москва и даваат совршено оправдување да ја продолжи војната за да го спречи најлошото сценарио за себе – НАТО во Украина, што од руска перспектива не се разликува премногу од Украина во НАТО.
Иако не нуди експлицитни гаранции, планот на Келог ги става европските трупи на официјалната карта за демаркација на САД, а со тоа имплицитно ја охрабрува иницијативата на францускиот претседател Емануел Макрон и британскиот премиер Кир Стармер.
Во написот на WSJ се наведува дека Путин не покажал искрен интерес за запирање на борбените операции, за што сведочи масакрот врз цивилите во Суми, кога најмалку 34 лица беа убиени во ракетен напад Искандер.
Нападот, наводно, го продлабочи јазот меѓу најблиските советници на Трамп. Затоа, сугестија е Трамп да биде претпазлив и да заземе поостар став кон руските барања за територијални отстапки.
Понатаму се вели дека Русија го отфрлила повикот на Трамп за прекин на огнот и ја „забавила“ неговата желба за делумен прекин на огнот, полагајќи го своето време додека тој напредува на бојното поле и следи максимални отстапки во преговорите.
Неговата изјава по ракетниот напад за тоа како му беше кажано дека Русија направила грешка и дека Бајден е всушност одговорен за војната, исто така, покажува дека Трамп сè уште се движи кон деескалација.
„Сакам да го прекинам убиството и мислам дека добро ни оди во тој поглед. Мислам дека наскоро ќе има многу добри предлози“, рече американскиот претседател.
Од друга страна, Келог рече дека нападот „ја преминува секоја линија на пристојност“, додека Рубио го нарече „ужасен и трагичен“.
Венс: Не е добро Европа да биде постојан вазал на Америка
Американскиот потпретседател Џејмс Дејвид Венс, кој и претходно покажа антагонизам кон европските лидери и Зеленски, може да се класифицира во таборот на Келог, а доказ за тоа е неговата изјава за порталот UnHeard.
„Не е добро Европа да биде постојан безбедносен вазал на САД“, рече тој
Венс, спротивно на Зеленски, Макрон и Стармер, рече дека за да се стави крај на конфликтот, неопходно е да се разбере каде се украинските и руските стратешки цели.
„Тоа не значи дека морално ја поддржувате руската кауза или инвазија од целосен обем, но треба да разберете кои се нивните црвени линии, исто како што треба да се обидете да разберете што се обидуваат Украинците да излезат од конфликтот“, објасни тој.
Тој додаде дека тврдењето на Зеленски дека САД се на страната на Русија е апсурдно, имајќи предвид дека тие ја одржуваат во живот целата армија и влада на Украина.