Пишува: м-р Слободан ТОМИЌ
Изборот на новиот претседател на Судскиот совет, Александар Камбовски, доаѓа во време кога македонскиот правосуден систем се наоѓа на крстопат. Судскиот совет, како клучна институција за надзор над судиите, има долгогодишни проблеми со недоследност, политички вмешувања и недоверба од страна на јавноста. Системот се соочува со сериозни аномалии кои го ослабуваат неговиот кредибилитет и ја намалуваат ефикасноста на правосудството.
Во својата прва изјава, Камбовски најави намери за реформски напори – судиите кои работат за лични интереси или под надворешни влијанија треба да бидат исклучени од судскиот систем. Ова е клучен момент за иднината на правосудството. Иако се зборува за мал број судии кои злоупотребуваат својата функција, важно е да се разбере дека тие не се случајни. Тие се резултат на системска пропустливост која им дозволила да „се кријат“ зад политичка заштита или притисоци од надворешни фактори. За да се врати довербата на јавноста во правото, потребна е темелна чистка и целосно одвојување од политичките интереси.
Јавноста долго време го доживува правосудството како институција која е слабо независна, под влијание на политичката сцена и често се смета за спор и неефикасен механизам. Затоа, Камбовски ќе се соочи со сериозен предизвик во борбата со овој „историски товар“ на недоверба. Сите оние кои се обидуваат да извршуваат притисок врз правдата мора да разберат дека судската независност е темел на правото, и било какви компромиси на ова поле само ќе ја продлабочат кризата.
Продолжувањето на потрагата по правдата во случаите кои вклучуваат корупција и злоупотреба на функциите е од клучно значење. Камбовски избегна конкретни изјави за судијата Беџети, што дополнително ја зголемува сомнителноста во нивната подготвеност да се справат со високата корупција која ја оптеретува судската власт.
Неопходно е Судскиот совет да стане многу по директен, а неговото дејствување – полесно разбирливо за јавноста. Членовите на Советот мора да покажат дека не се дел од истата структура која долгогодишно се соочува со тешкотиите на правосудството, вклучувајќи ги големите социјални и политички влијанија кои го попречуваат нормалното функционирање на правниот систем.
„Интегритет“, „непристрасност“ и „независност“ се клучни зборови во платформата на новиот претседател. Но, прашањето кое се поставува е: дали постои вистинска волја за реализација на овие промени или ова е само уште една изјава која нема да доведе до значителни резултати?
Судиите кои не работат согласно со законите и Уставот не смеат да останат во системот. Ќе видиме дали новиот претседател ќе успее да се избори со политичките притисоци и дали ќе успее да ја врати довербата во правосудството. Ова е момент кога целото правосудство треба да стане почитувано, а правдата да ја добијат сите, без исклучоци.