Во последните неколку години, властите на земјите ширум светот се обидуваа на секој начин да ги спречат граѓаните да организираат демонстрации и да изразат незадоволство, а една од најчестите алатки што се користат за таа цел е затворање на социјалните мрежи.
Репресивните мерки што вклучуваат блокирање на работата на социјалните мрежи во земјите интензивно се користат од 2015 година. Оттогаш, скоро секој ден можеме да слушнеме дека раководните структури преземаат бројни активности за да ги цензурираат или забранат.
Иако застанувањата на работата се забележани на сите континенти во поголема или помала мера, постојат земји кои се во првите редови на овој вид на репресивни мерки.
Азиските земји се шампиони на цензура
Според официјалните податоци, од 2015 година, вкупно 27 од 48 азиски земји спречиле пристап на граѓаните на интернет и социјалните мрежи. Во моментов, неколку земји во Азија продолжуваат да ги користат овие мерки, а предничат Кина, Северна Кореја и Иран.
Земјата за која дефинитивно може да се каже дека има најрестриктивни мерки кога станува збор за социјалните мрежи е Кина.
Во последните неколку години, азискиот гигант ја блокираше работата на Фејсбук, Твитер, Инстаграм, Јутјуб, но и апликации за комуникација како Вибер и Вотсап. Последна во низата примери е блокадата на апликацијата Клубхаус.
Имено, Комунистичката партија на Кина одлучи да ја цензурира оваа апликација откако дозна дека отворено зборува и дискутира за потезите на кинеските власти, односите меѓу Кина и Тајван, како и прашањето за односот на кинеските власти кон Ујгурите.
Бидејќи апликацијата работи на принцип на покани и не е можно да се пристапи со самата инсталација, граѓаните на Кина купија т.н. „Кодови за пристап“ кои се движеа помеѓу 20 и 60 американски долари.
И покрај блокадата што е на сила од 8 февруари, граѓаните сè уште можат да пристапат до оваа апликација доколку користат VPN.
Слична е состојбата и во другите азиски земји.
Неодамна, Мјанмар се приклучи на списокот на цензури, чија воена влада донесе одлука за привремено прекинување на работата на интернетот и социјалната мрежа Фејсбук по пучот.
Како оправдување за ваквата одлука, воените генерали изјавија дека на социјалните мрежи се шират бројни дезинформации насочени против одлуките на армијата, односно дека тие морале да „реагираат“ поради тоа.
Таму, Фејсбук го зазема првото место кога станува збор за информирање на граѓаните, а многумина сметаат дека е единствениот канал на демократска комуникација.
Африка – блокади поради избори и препишување на тестови
Во Африка, од 2015 година, 27 од 54 земји го блокирале работењето на социјалните мрежи.
Властите најмногу се одлучувале на овој потег за време на изборите или демонстрациите.
Последен во низата примери е Уганда, која ја блокираше работата на сите социјални мрежи и апликациите за пораки за време на претседателските избори во јануари, што предизвика незадоволство кај граѓаните кои овој потег на властите го протолкуваа како потврда за репресијата врз населението.
Еден интересен пример во Африка доаѓа од Алжир. Имено, алжирските власти одлучија да го блокираат пристапот до социјалните мрежи со цел да ги спречат студентите да препишуваат на испити и тестови.
Патем, алжирските закони се крајно ригорозни во однос на овој вид измама, па луѓето што ќе решат да препишуваат се осудени на казна затвор до 15 години.
Источните земји се во водство во Европа
Што се однесува до Европа, неколку земји, претежно на истокот на континентот, одлучија да ги блокираат социјалните мрежи во изминатите неколку години.
Како прво, тука се вклучени Русија, Белорусија, Украина, како и Турција, која неодамна ги заостри регулативите кога станува збор за социјалните мрежи.
По анексијата на Крим во 2017 година, Украина ја блокираше работата на неколку проруски социјални мрежи, како што е ВКонтакте.
За време на протестите во 2020 година, властите во Белорусија неколку пати блокираа пристап до Твитер, но демонстрантите успеаја да организираат масовни протести најмногу благодарение на Телеграм.
Последниот случај на влијание врз работата на социјалните мрежи се случи во Русија за време на протестот на приврзаниците на Алексеј Навални. Иако не го прекинаа целосно пристапот до социјалните мрежи, руските власти се обидоа да цензурираат бројни содржини поврзани со демонстрациите.
Цензурата се однесуваше пред се на Фејсбук, Твитер, Инстаграм, како и на ТикТок, за кои руските власти тврдат дека станала „оаза за малолетни демонстранти“.
Венецуела ја предводи Јужна Америка
Во остатокот од светот, социјалните мрежи се претежно блокирани во земјите на Јужна и Централна Америка. Според официјалните информации, вкупно 11% од земјите ја блокирале работата на социјалните мрежи во еден момент од 2015 година.
Во цензурата најмногу се истакнува Венецуела, која ги блокираше социјалните мрежи повеќе од 10 пати во изминатите две години. Почна уште во 2019 година, кога Хуан Гуаидо дојде на власт.
Во обид да се запре емитувањето на говорот на Гуаидо, владата на Николас Мадуро го блокираше пристапот до социјалните мрежи секогаш кога Гуаидо или неговите соработници се појавуваа во јавноста.
Од другите земји во Латинска Америка, Еквадор, Куба и Бразил се одлучија на вакви потези уште од 2015 година, каде блокадата најмногу се однесуваше на WhatsApp и Facebook.
Единствените области каде досега не е забележан обид за блокирање на социјалните мрежи се Австралија и Нов Зеланд, како и Северна Америка, каде властите во ниту еден момент не ја разгледале опцијата за прекинување на работата на социјалните мрежи.