Неделата во Русија започна драматично. Во понеделник наутро, претседателот Владимир Путин го разреши министерот за транспорт Роман Старовоит.
До попладнето, Старовоит беше мртов.
Неговото тело беше пронајдено во парк на периферијата на Москва со прострелна рана во главата.
Според извештаите, покрај телото е пронајден пиштол, пишува Стив Розенберг, дописник на Би-Би-Си од Москва.
Истражителите објавија дека претпоставуваат дека поранешниот министер извршил самоубиство.
Медиумите се шокирани, Кремљ молчи
Таблоидот „Московски комсомол“ изрази неверица.
„Самоубиството на Роман Старовоит само неколку часа откако претседателот го разреши е речиси единствен случај во руската историја“, пишува весникот.
Последниот познат случај во кој министер во Русија извршил самоубиство е пред повеќе од 30 години – уште во времето на Советскиот Сојуз.
Во август 1991 година, по неуспехот на државниот удар на тврдокорните, еден од организаторите – советскиот министер за внатрешни работи Борис Пуго – се самоуби.
Досега, Кремљ малку кажа за смртта на Старовоит
„Колкумина од вас беа шокирани што еден федерален министер беше пронајден мртов неколку часа откако претседателот го разреши?“, новинар на Би-Би-Си го праша портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, на телефонска конференција, пишува Розенберг за Би-Би-Си.
„Мора да шокира нормален човек“, одговори Песков. „Секако дека и нас нè шокираше“.
„На истрагата е да одговори на сите прашања. Додека трае, може само да се шпекулира. Но, тоа им го оставаме на медиумите и политичките аналитичари, а не нам“, додаде тој.
Аферата со утврдувањата на границата со Украина
Руските медиуми се полни со шпекулации.
Неколку руски весници денес го поврзаа случајот Старовоит со настаните во Курскиот регион, кој граничи со Украина.
Пред да стане министер за транспорт во мај 2024 година, Старовоит беше гувернер на Курск повеќе од пет години.
За време на неговиот мандат, заедно со големите државни инвестиции, беше започната изградба на одбранбени утврдувања по должината на границата.
Но, тие не беа доволни за да ги спречат украинските сили да поминат низ таа зона минатата година и да окупираат значаен дел од територијата во Курскиот регион.
Неговиот наследник на функцијата гувернер, Алексеј Смирнов, и поранешниот заменик, Алексеј Дедов, оттогаш се уапсени и обвинети за обемна проневера поврзана со изградбата на тие утврдувања.
„Старовоит многу лесно можеше да стане еден од главните обвинети во овој случај“, пишува денешното издание на деловниот весник „Комерсант“.
Властите сè уште официјално не го потврдија ова. Но, ако стравот од кривично гонење го навел поранешниот министер да изврши самоубиство – што кажува тоа за денешна Русија?
„Нема одјавување“
„Најдраматичниот аспект на ова, со оглед на зголемената повторна сталинизација на Русија во последниве години, е тоа што висок функционер се самоубива затоа што нема друг излез од системот“, вели Нина Хрушчова, професорка по меѓународни односи на „Њу Скул“ во Њујорк.
„Мора да се плашел дека ќе заврши во затвор десетици години и дека неговото семејство ќе страда ужасно. Значи, немаше излез. Веднаш помислив на Серг Орџоникиѕе, еден од министрите на Сталин, кој изврши самоубиство во 1937 година затоа што сметаше дека нема излез. Кога ќе почнете да размислувате за 1937 година во денешна Русија, тоа сериозно ве вознемирува.“
18-секундна репортажа на државната телевизија
Смртта на Роман Старовоит најде место на насловните страници на руските весници.
Но, овој „речиси уникатен настан во руската историја“ едвај беше споменат на државната телевизија.
Можно е Кремљ намерно да ја избегнува темата, знаејќи колку моќна алатка е телевизијата во обликувањето на јавното мислење.
Во Русија, телевизијата е значително повлијателна од печатот – па затоа властите знаат да бидат исклучително внимателни во пораките што ги испраќаат преку тој канал.
Во понеделник вечерта, централниот дневен весник на државната телевизија Русија-1 прикажа четириминутен извештај за назначувањето на новиот вршител на должноста министер за транспорт, Андреј Никитин.
Не беше ни споменато дека претходниот министер бил разрешен – ниту дека бил пронајден мртов.
Само четириесет минути подоцна, кон крајот на емисијата, водителот накратко ја спомена смртта на Старовоит.
Целиот извештај траеше само 18 секунди – што значи дека повеќето Руси веројатно нема да го доживеат тој ден како значајна политичка пресвртница.
Предупредување до политичката елита
Но, за политичката елита – за министрите, гувернерите и другите функционери кои сакаа да бидат дел од системот – она што се случи со Старовоит делува како застрашувачко предупредување.
„За разлика од порано, кога можевте да се збогатите со такви работни места и да напредувате од регионално на федерално ниво, денес тоа очигледно повеќе не е кариерен пат ако сакате да преживеете“, изјави Хрушчова за Би-Би-Си, додавајќи: „Не само што повеќе нема мобилност нагоре – дури и падот завршува со смрт.“
Тоа е потсетник за опасностите што им се закануваат на оние кои го мразат системот, заклучува дописникот на Би-Би-Си од Москва.