Испитувајќи ги ткивата и забите на египетските мумии стари 2.000 години, научниците откриле ДНК на пет патогени микроорганизми, вклучувајќи ги микробактериите на лепра и вирусот на хепатитис Б.
Претходно, бактеријата Хеликобактер пилори била откриена во стомакот на ледената мумија Еци, човек кој починал пред повеќе од пет илјади години.
Како што се испоставило, многу заразни болести се многу постари отколку што се сметало претходно.
Забоболка
Научниците од Универзитетот во Екс-Марсеј во Франција, предводени од Мишел Дранкур, во 1998 година, за прв пат изолирале ДНК на патогенот од чума од забите на луѓето закопани на гробници стари четиристотини години.
Во забната пулпа, истражувачите откриле делови од геномот на бактеријата Јерсинија пестис, со што потврдиле дека на крајот на 14 век, Франција била погодена од епидемија на ова заразно заболување.
По смртта, телото се распаѓа под влијание на надворешната средина, процесите на погреб и микробите во почвата. Меките ткива имаат тенденција да исчезнат целосно со текот на времето, освен ако не се случило мумифицирање. Уништени се и коските. Најсилниот дел се забите што остануваат зачувани до триста илјади години, а во нивните шуплини има забна пулпа заедно со остатоци од микробни клетки.
Добро сочуваните заби во вилицата се вреден археолошки материјал. Научниците работат со целосна заштита, како форензичарите, за да не го контаминираат примерокот со современи микроорганизми, тие го чуваат во затворени контејнери со сите мерки на претпазливост.
Колку е поголема стоматолошката празнина, толку повеќе археолошки материјал. Биомолекулите или нивните делови се извлекуваат од пулпата: ДНК и протеините исто така покажуваат патоген.
Две децении по откритието од страна на француските генетичари, забната пулпа помогнала да се идентификуваат десет патогени бактерии и еден вирус што заразил други луѓе. Меѓу нив се салмонела, лепра, туберкулоза, стафилококи.
Предизвикувачот на чума е најдобро проучен. Најстариот бил изолиран од забната пулпа на две лица кои починале пред 3.800 години, во бронзеното време и биле погребани на територијата на современиот регион Самара. Како резултат на тоа, датумот на влегување на оваа инфекција кај човечката популација морала да се одложи за илјада години.
Рововска бактерија
Во нов труд, Дранкур и неговите колеги пронашле ДНК од Бартонела квинтана. Оваа микроба се пренесува преку човечки уши, таа предизвикала епидемија на рововска треска во Првата светска војна, која однела над милион животи.
Овој пат пулпата е земена од 25 заби од 5 скелети стари две илјади години, кои биле закопани во римската некропола на градот Безансон во Франција. Тие имаат многу добро сочувани крвни клетки – еритроцити. Ова е исклучително ретко. Со помош на флуоресцентна хибридизација на самото место, тие направиле слика на еритроцитите заразени со бактеријата Бартонела квинтана.
И најстарата бактерија од овој вид била изолирана од забната пулпа на остатоците од југоистокот на Франција. Нивната возраст е четири илјади години.
Се покажало дека рововската треска е една од најстарите инфекции заедно со туберкулозата, која исто така била пронајдена според ДНК кај еден Египќанец, кој починал пред 5400 години.
Чума и хепатитис
Јоханес Краузе од Универзитетот во Тибинген (Германија), еден од водечките истражувачи, геномиката на античките патогени ја нарекува нова насока.
Токму тој, споредувајќи ја ДНК на предизвикувачкиот на чума изолиран од остатоците од различни векови, повторно ја создал еволуцијата на микробите и ги разјаснил миграционите патишта на нашите предци.
Тој и неговите колеги го декодирале геномот на античката чума во 2011 година. Болеста исчезнала од Европа, но сè уште е присутна во некои региони во светот, како што е Монголија.
Во 2015 година, меѓународен тим научници, вклучително и Краузе, го анализирале микробиомот на човекот Еци – таканаречена ледена мумија, стара 5300 години пронајдена во италијанските Алпи.
Научниците зеле примероци од ткиво од гастроинтестиналниот тракт, извршиле неколку тестови за да идентификуваат делови од геномот, микробите и изолирале ДНК на Helicobacter pylori – бактерија која живее во стомакот на 90 проценти од луѓето. Предизвикува чиреви и рак на желудник кај секоја десетта личност. Можеби и Еци имал такви проблеми.
Во неодамнешен труд, научници од Тибинген и колеги од Швајцарија и Полска испитувале примероци од ткиво и заби од 119 египетски мумии, чувани во музеите во Германија. Најстарите се стари повеќе од две илјади години.
Откриено е дека еден од нив, наречен Абусир 1630, има бактерии од лепра. Според антрополошките податоци, утврдено е дека станува збор за маж на возраст од 30-40 години. Покрај тоа, тој немал надворешни знаци на болест или оштетување на коските.
Утврдено е дека друго лице кое починало пред две илјади години имало ДНК на вирусот хепатит Б.
Покрај тоа, во мумијата се идентификувани Proteus mirabilis (бактерија што предизвикува инфекција на уринарниот тракт), Enterococcus faecalis и Enterococcus faecium – овие микроби живеат во здрави црева, но исто така можат да станат причина за болеста.