Научниците во Единбург создадоа нов математички модел за кој веруваат дека ќе го подобри начинот на кој се предвидуваат земјотресите, пренесува BBC.
Геолозите од Центарот Лајл, кој беше создаден во соработка со универзитетот Heriot-Watt и British Geological Survey (BGS), сакаа да ја искористат математиката наместо прибегнуваат кон лабораториски експерименти.
Целта беше да се предвиди јачината на карпите што се наоѓаат во центарот на пропустите во Земјината кора каде што се случуваат земјотреси и се нарекуваат филосиликати.
Д-р Сабине ден Хартог работеше во соработка со научници од универзитетите во Ливерпул и Утрехт.
Филосиликатите имаат форма на мали плочи и кога се лизгаат едни до други под притисок се појавува земјотрес.
Клучното прашање е триењето на карпата, односно силата што е потребна да предизвика движење долж пропустот. Земјотресите започнуваат со микроскопски мали движења во филосиликатната карпа и од овие мали смени можат да се ослободат силни и деструктивни сили.
Однесувањето на карпите може да се тестира во лабораториски услови, но условите во длабочината на површината на Земјата се сложени и тешко може да се имитираат.
И има простор за математички модели кои им овозможуваат на научниците да ја предвидат силата на триење на филосиликатите на начин што не може да се постигне во лабораториите.
„На микроскопско ниво, анализиравме вметнати зони на пропусти“, вели д-р. ден Хартг, „ за да ги идентификуваме процесите што се случуваат – како што е пукање на минерали од филосилитична плоча”.
„Врз основа на ова, развивме серија равенки за да го предвидиме начинот на кој силата на триење на филосиликатот се менува со промена на условите како што е влагата или брзината на пропустот“.
Резултатите од истражувањето беа објавени во Journal of Geophysical Research: Solid Earth.
Резултатот е равенка што го олеснува правењето модели кои симулираат движење на дефекти, вклучително и за време на земјотреси – и откриле дека филосиликатите не се единствените карпи кои играат улога.
„Нашиот модел предвидува дека движењето по зоните во дефект богати со филосиликати станува потешко со зголемена брзина на движење“, вели д-р. Хартг.
Во некои околности, според неа, филосиликатите можат да спречат и земјотреси.
„Не можеме да ја објасниме врската помеѓу силата што ја држи пропустот и силата што е потребна за да се активира“.
Ова значи дека се потребни дополнителни истражувања за подобрување на моделот.