Десетици земји вчера ја изразија својата „непоколеблива поддршка“ за Меѓународниот кривичен суд (МКС), еден ден откако американскиот претседател Доналд Трамп одобри потенцијално далекусежни економски и патни санкции против персоналот на судот.
„Ја потврдуваме нашата континуирана и непоколеблива поддршка за независноста, непристрасноста и интегритетот на МКС“, се вели во заедничката изјава на група од речиси 80 земји.
„Судот претставува клучен столб на меѓународниот правосуден систем, обезбедувајќи одговорност за најтешките меѓународни злосторства и правда за жртвите“.
Потписниците на изјавата доаѓаат од сите делови на светот, но сочинуваат само две третини од вкупно 125 земји-членки на постојаниот суд за гонење на воени злосторства, злосторства против човештвото, геноцид и агресија.
Меѓу земјите кои ја поддржаа изјавата се Франција, Германија и Обединетото Кралство, додека меѓу оние кои не ја потпишаа се Австралија, Чешка, Унгарија и Италија.
Унгарскиот премиер Виктор Орбан претходно вчера јасно стави до знаење дека ја поддржува одлуката на Трамп, која се совпадна со посетата на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху на Вашингтон.
МКС издаде налог за апсење на Нетанјаху поради војната во Газа, потсетува Ројтерс.
Санкциите на Трамп се насочени кон лица кои работат на истраги на МКС против американски граѓани или сојузници на САД, како што е Израел.
„Време е Унгарија да го преиспита своето членство во меѓународна организација која е под американски санкции! Нови ветришта дуваат во меѓународната политика. Ние го нарекуваме „Трамп торнадо““, напиша Орбан на социјалната мрежа Х.
Чешката и италијанската влада не ги коментираа веднаш причините поради кои не ја потпишаа декларацијата, истакнува Ројтерс.
Земјата домаќин на МКС, Холандија, изрази жалење за санкциите и нагласи дека ќе продолжи да ја поддржува работата на судот.
„Сè уште не го знаеме точното влијание, но тоа може сериозно да ја попречи работата на судот, па дури и да ја оневозможи во некои области“, изјави за новинарите холандскиот премиер Дик Шоф.
„Ќе направиме се што е во наша моќ за да се осигураме дека судот може да ги заврши своите задачи“, додаде тој, истакнувајќи дека се уште не разговарал со Трамп за санкциите.
Германскиот канцелар Олаф Шолц и другите лидери на ЕУ ја критикуваа одлуката на Трамп да воведе санкции кон МКС.
„Санкциите се погрешна алатка“, рече Шолц. „Тие се закануваат на институција која треба да обезбеди диктаторите на овој свет да не можат неказнето да ги прогонуваат луѓето и да започнуваат војни, а тоа е од суштинско значење.
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен рече дека Меѓународниот кривичен суд (МКС) мора да биде способен да ја продолжи својата борба против глобалната неказнивост без пречки.
„МКС гарантира одговорност за меѓународните злосторства и им дава глас на жртвите ширум светот. Таа мора да може слободно да ја води борбата против глобалната неказнивост. Европа секогаш ќе се залага за правда и почитување на меѓународното право“, напиша таа на социјалната мрежа.
МКС ги осуди санкциите и рече дека „цврсто стои со својот персонал и вети дека ќе продолжи да обезбедува правда и надеж за милиони невини жртви на злосторства ширум светот, во сите случаи пред судот“.
Претставници на судот вчера одржаа итни состаноци во Хаг за да разговараат за последиците од санкциите, изјави извор на Ројтерс за Ројтерс.
Американските санкции вклучуваат замрзнување на имотот во САД за секој што е означен под санкции, како и забрана за нив и нивните семејства да влезат на американска територија.
Се уште не е јасно кога Вашингтон ќе ги објави имињата на оние кои се под санкции.
За време на првиот мандат на Трамп во 2020 година, САД воведоа санкции на тогашната обвинителка на МКС Фату Бенсуда и еден од нејзините главни помошници поради нејзината истрага за наводни воени злосторства од страна на американските војници во Авганистан.
САД, Кина, Русија и Израел не се членки на МКС
Трамп ја потпиша извршната наредба откако демократите во Сенатот на САД го блокираа обидот на републиканците минатата недела да усвојат закон со кој би се вовеле санкции на судот за воени злосторства.
Судот веќе презеде чекори за заштита на својот персонал од можни санкции на САД, исплаќајќи им плати однапред за три месеци, за да се подготви за финансиски ограничувања кои би можеле да ја парализираат работата на судот, изјавија три извори за Ројтерс.
Во декември, претседателот на МКС, судијата Томоко Акане, предупреди дека санкциите „може брзо да ги поткопаат операциите на судот во сите случаи и ситуации и да го доведат во прашање неговото постоење“.
Русија исто така го критикуваше судот. Во 2023 година, МКС издаде налог за апсење на претседателот Владимир Путин, обвинувајќи го за воено злосторство илегално депортирање на стотици деца од Украина.
Русија одговори со забрана за влез на главниот обвинител на МКС Карим Кан и издаде налог за апсење за него и уште двајца судии.