На 27 ноември 2018 година, кинескиот научник Хе Џианкуи го шокираше светот со тврдењата дека учествувал во изработката на првите генетски модифицирани бебиња во светот.
Денес, една година подоцна, неговата и судбината на близнаците по име Лулу и Нана сè уште се под велот на мистерија. Тој не е виден во јавноста од јануари, неговата работа не е објавена и ништо не се знае за здравјето на бебињата.
„Тоа е таа приказна, сето тоа е обвиткано во тајност, што не е продуктивно за унапредување на разбирањето“, рече д-р Вилијам Херблат од Стенфорд.
Тој зборувал со Херлбат неколку пати пред тој да открие на научна конференција во Хонг Конг дека ги изменил гените на ембрионот со помош на алатката CRISPR за да ги направи отпорни на ХИВ.
Неговата работа е отфрлена како медицински непотребен и неетички зафат поради евентуално оштетување на другите гени, но и затоа што промените на ДНК може да се пренесат на идните генерации.
Оттогаш, многу луѓе повикаа на регулирање или мораториум за слични дела, но научната заедница е поделена околу тоа кој треба да постави вакви стандарди и да ги наметне.
Херлбат, кој не го одобрува делото на Хе, вели дека сме подалеку од тоа отколку пред една година.
„Толку напор е насочен кон демонизирање на Хе што тоа го спречи да продолжи понатаму“, истакнува тој.
Д-р Киран Музунуру, генетичар од Универзитетот во Пенсилванија, кој објави книга за модификација на гените и случајот близнаци Лулу и Нана, вели „ништо не се сменило“.
Тој последен пат бил виден во јануари во Шенжен, на балконот на стан на неговиот универзитет, од каде што бил отпуштен од работа, кога неговиот труд одекна низ целиот свет.
Вооружените чувари во тоа време биле во лобито, што доведе до шпекулации дека тој бил во куќен притвор. Неколку недели подоцна, кинеска државна агенција објави дека истрагата утврдила дека тој дејствувал сам, од желба за слава и ќе биде казнет за какво било прекршување на законот.
Оттогаш медиумите не успеале да воспостават контакт со него.
Рајан Ферел, кого Хе го задолжил како одговорен за односи со медиуми, одбил да коментира.
ерел претходно рече дека сопругата на Хе започнала да го исплаќа, што значи дека тој веќе не е во состојба сам да го стори тоа.
Херблат, кој бил во контакт со Хе на почетокот на годината, не кажа кога последен пат се слушнал со него, укажува „Сајенс алерт“.
Се чини дека кинеската истрага го потврдила постоењето на близнаци чијашто ДНК ги променил Хе. Се претпоставуваше дека има втора бременост и трето бебе.
Во извештајот од јануари се наведува дека близнаците и луѓето поврзани со друга промена на бременоста и ембрионот, ќе бидат набудувани од владините здравствени власти. Ништо не е откриено за третото бебе, кое треба да се роди кон крајот на летото.
Кинеските власти ги заплениле преостанатите изменети ембриони и податоците од лабораториите на Хе.
– Предизвикани ненамерни последици кај овие близнаци. Не знаеме дали тоа им штети на бебињата “, рече Музунуру.
Научната заедница беше шокирана од презентацијата на Хе.
Универзитетот Рајс од Хјустон сè уште ја испитува улогата на американскиот научник Мајкл Џим, чие име беше на парче хартија што го испрати до списанието и разговараше со новинарите за работата на Хе.
Дим бил ментор на Хе на колеџ пред неколку години. Медиумите известуваа за други американски и кинески научници кои знаеле за или се сомневале во работата на Хе.
– Многумина знаеја, многумина го охрабрија. Тој не го стори тоа сам во аголот “, рече Херлбат.
Научниците неодамна открија нови начини на менување на гените кои можат да бидат побезбедни од CRISPR. Модификацијата на гените е тестирана за заболувања кај деца и возрасни, што не е оспорено бидејќи овие промени нема да бидат пренесени на идните генерации.
Некои научници веруваат дека модификацијата на гени ќе биде пошироко прифатена доколку се докаже дека работи во вакви ситуации.
Минатиот месец во Калифорнија се одржа форум за да се добие јавното мислење за темата модификација на гени, од модификацијата на комарци и земјоделски култури до ембриони.