Меѓународната заедница ѝ даде големи ветувања на Украина во Лугано. Сè уште ништо не е бетонирано, но Украина треба да излезе од војната подобра, подигитална и позелена.
Следната конференција е веќе планирана.
Конференцијата за Украина во Лугано беше планирана многу пред Русија да ја нападне земјата во февруари. Швајцарија претходно повика на конференција за борба против корупцијата и економски развој во Украина.
И не без причина: пред почетокот на војната, земјата беше во прилично лоша позиција, на 122 место од 180 места на рангирањето за корупција спроведено од Транспаренси Интернешнл.
Руската агресија ја претвори оваа конференција во конференција за обнова. Над 40 земји и 16 меѓународни организации учествуваа во вторникот во Лугано.
Но, тоа не беше класична „донаторска конференција“ каде владите даваат нејасни ветувања за финансирање помош. Во Лугано се работеше за принципи.
Огромни суми за огромни штети
Собраните земји и организации, како што се Обединетите нации или Европската инвестициска банка, во седум поглавја дефинираа како треба да се организира обновата на земјата среде војна.
Украинскиот премиер Денис Шмихал ја наведе сумата од 750 милијарди долари како цена за одржлива реконструкција.
Според неговата пресметка, половина од тоа може да се плати со конфискација и продажба на руски имот во странство.
Засега, ЕУ, САД и другите земји се двоумат дали да го преземат овој чекор. Досега имотот на руската држава и олигарсите лојални на режимот беа само „замрзнати“ со санкции, што значи дека не може да се користат. Досега се евидентирани само неколку заплени на имот.
Јасно е дека санирањето на штетите во Украина, за кои е одговорна Русија, ќе трае со години, ако не и децении, изјави германската министерка за развој Свења Шулце во Лугано. „Ова е огромен потфат“, рече Шулце.
Минатата недела канцеларот Олаф Шолц го предложи „Маршаловиот план“ за Украина, односно инвестициска програма по моделот на онаа што тогашниот американски државен секретар Џорџ Маршал ја создаде по Втората светска војна за жртвите од војната во Западна Европа, но и за Германија која беше виновна за војната. Со околу 12 милијарди долари инвестиции лансираше „економско чудо“ кое отвори и нови пазари за американските компании.
Тоа може да се случи и во Украина, беше кажано во Лугано. По војната, повторно се појави пазар од 40 милиони луѓе кои се стремат кон Запад.
Реконструкцијата мора да биде во духот на демократијата и одржливоста
„Луганската декларација“, како што во моментов се нарекува овој план, предвидува реконструкцијата да се одвива во меѓународно партнерство со повеќе од 40 земји потписнички.
Овде посебна одговорност има Европската унија, со оглед на тоа што Украина е кандидат за членство од минатата недела.
Европската унија досега вети 6,4 милијарди евра конкретна помош. Затоа, фокусот на програмата за реконструкција треба да биде на приближување на Украина до европските стандарди.
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен вети дека Брисел нема да ја остави Украина на цедило и ќе ја поддржува се додека е потребно.
Учесниците на конференцијата бараат реставрацијата да биде транспарентна и во согласност со владеењето на правото.
Корупцијата треба да се потисне. Украинскиот претседател Володимир Зеленски даде соодветни ветувања во своето видео обраќање.
Според „Луганската декларација“, водечките начела на развојот треба да бидат демократското учество, децентрализираното управување со средствата во локалните самоуправи, перспективите за враќање на бегалците и социјалниот пристап.
При спроведување на проекти треба да се води сметка за родовата еднаквост, почитувањето на човековите права и учеството на сите општествени групи.
Исто така, целата програма за реновирање мора да биде дизајнирана да биде одржлива и што е можно поприфатлива за заштита на климата.
Бетонската реконструкција е веќе започната
Ова се големи цели за земја среде војна, признава министерката Свења Шулче. Но, таа додаде дека одржливата реконструкција е веќе можна.
– Зборуваме за поправки на водоводни цевки, системи за греење и куќи за Украина да ја преживее зимата. Реконструкцијата во Украина веќе започнува“, рече Шулце. Тоа е можно во западните делови на земјата.
Претставникот на Естонија даде практичен пример како помага неговата земја. Одредени градови во Естонија почнаа да ги обновуваат детските градинки оштетени од руските напади во партнерските заедници во Украина.
„Едноставно треба да почнеме од некаде“, рече Андрес Рунду, заменик-министер за надворешни работи на Естонија.
Меѓутоа, во Лугано не беше јасно како може и треба да се изврши реконструкција во областите окупирани од Русија на истокот и југот на Украина.
„Би било најдобро оваа војна конечно да заврши. Затоа правиме се за Путин сега да ја запре оваа војна“, рече Шулце.
Досега германската влада обезбеди една милијарда евра како директна субвенција за државниот буџет на Украина, со цел, на пример, да продолжи да плаќа плати на државните службеници. За конкретни градежни зафати има и 426 милиони евра.
Германскиот министер за развојна помош рече дека ова е почеток и дека ќе биде потребна надградба.
Покрај цивилната реконструкција, Украина добива милијарди од сојузниците на САД и ЕУ за купување оружје и муниција.
Ќе следат и други конференции
Украинскиот премиер Денис Шмихал беше доста самоуверен по конференцијата.
Реконструкцијата, според него, треба да функционира на тој начин „се што е уништено да биде подобро од претходно“.
Швајцарскиот домаќин, претседателот Игнатиус Касис, рече дека декларацијата од Лугано во средината на војната има за цел да им даде надеж на народот на Украина и да покаже дека не се сами.
Според Касис, средбата во Лугано е само почеток на долг процес. Веќе се планирани следните конференции: 2023 година во Велика Британија и 2024 година во Германија или Естонија.
Во име на Украина, Денис Шмихал ја повика меѓународната заедница да дејствува брзо. Неговата земја е подготвена за тоа. „Кога велиме дека сакаме да почнеме брзо, тоа го мислиме“, заклучи украинскиот премиер.
Сите информации поврзани со најновите случувања со војната во Украина можете да ги прочитате ТУКА.