Уличното куче Лајка влезе во историјата како првото живо суштество што ја напушти Земјината атмосфера на пат без враќање.
Пред 63 години, на 3 ноември 1957 година, СССР лансираше сателит со Лајка за да ја тестира безбедноста за идните човечки мисии.
„Девет орбити околу Земјата ја направија Лајка првиот астронаут во светот, жртвуван за следните мисии во вселената да бидат успешни“, изјави рускиот биолог Алилија Котовскаја, која е горда на својата работа како тренер на Лајка.
Пред Лајка, имало неколку обиди со други кучиња кои летале неколку минути само за да ги натераат научниците да откријат како управуваат во гравитациска состојба.
Сепак, Лајка било првото куче испратено во вселената.
Со цел кучињата да се прилагодат на капсулата под притисок, која е долга само 80 сантиметри, Котовскаја ги обучувала преместувајќи ги во помали и помали кафези на секои неколку дена.
Кучето исто така би го поминало тестот под центрифуга, што ја стимулира моќта при лансирање на сателитот, но и бучавата.
Од сите други кандидати, Лајка, тригодишна мешавина од улиците на Москва, најдобро ги помина тестовите.
„Избравме женка затоа што тие не мораат да ги креваат нозете при мокрење и со тоа да заземаат помалку простор. Избравме скитник затоа што тие се повешти и не бараат премногу”, вели Котовскаја, додавајќи дека и кучињата треба да бидат фотогенични.
Освен фотогеничност, им биле дадени и значајни имиња поради пропаганда. Името Лајка потекнува од руски збор што значи „лаење“.
Котовскаја вели дека имала исклучителна природа, прилагодливост и интелигентен изглед на прашањето и додава дека ноќта пред мисијата, сите членови на тимот дошле да се простат од Лајка.
„Знаевме дека ќе умре во текот на летот, немаше начин да ја вратиме во тоа време. Отидов да ја посетам, ја замолив да ни прости и плачев додека ја милував за последен пат”, вели Котовскаја.
Еден ден подоцна, Лајка тргна на патување без враќање.
Сателитот Спутник бил лансиран во 5:30 часот по московско време од Казахстан, и во почетокот се чинело дека сè оди според планот.
„Во текот на летот, срцето на Лајка забрза многу, и само по три часа се врати во нормала. И тогаш одеднаш за време на деветтиот круг околу Земјата, температурата во капсулата започна нагло да скока и достигна 40 Целзиусови степени, поради недоволната изолација од сончевите зраци”.
Иако постоеше надеж дека Лајка ќе остане жива најмалку 10 дена, таа почина поради топлотен удар и дехидрираност по само неколку часа од лансирањето.
И покрај тоа, советското радио продолжи да известува за „доброто здравје“ на Лајка, која стана планетарна хероина.
Според официјалната верзија што Москва ја држеше подолго време, Лајка починала од отровот ставен во храната за да не изгори кога капсулата повторно влегува во атмосферата.
Самиот Спутник се распаднал во атмосферата на 14 април 1958 година, над Антилите. Лајка тогаш била мртва со месеци.
Вселенското патување на Белка и Стрелка, првите кучиња што се вратиле од вселената на 19 август 1960 година, му го отвори патот на Јуриј Гагарин, кој стана првиот човек во вселената на 12 април 1961 година.