По соборувањето на претседателот на Нигер Мохамед Базум во средата, генералот Омар Тчиани, командант на претседателската гарда, беше именуван во многу локални извештаи како човекот кој стои зад пучот.
Рано во средата, членовите на специјалната единица предводена од Тчиани го зазедоа Базум во претседателската палата, што ги поттикна регионалните лидери да организираат брза мисија за посредување во обид да спречат државен удар.
Неколку часа подоцна, група војници се појавија на националната телевизија на западноафриканската држава, тврдејќи дека ја презеле претседателската функција.
„Одбраната и безбедносните сили… одлучија да стават крај на режимот со кој сте запознаени“, рече полковникот-мајор Амаду Абдрамане во изјава емитувана на националната телевизија, опкружен со девет мажи во униформа, дел од групата која повикува самиот Народен совет за зачувување на земјата.
Абдрамане рече и дека сите институции се суспендирани, копнените и воздушните граници се затворени и во сила е полициски час.
Иако Тчиани не се појави на телевизија, многумина го сметаат за исклучително влијателна личност зад сцената на настаните што се случија во средата.
Кој е Тчиани?
Многу малку се знае за генералот, кој наводно се нарекува и Абдурахман.
Според извештаите на новинската агенција АПА, Тчиани е од регионот Тилабери во западен Нигер, главната област за регрутирање на армијата.
Тој беше на чело на претседателската гарда од 2015 година и беше близок соработник на поранешниот претседател Махамаду Исуфу – политичарот кој ќе ја води земјата до 2021 година.
Иронично, тој ја предводеше единицата што го блокираше обидот за државен удар во земјата во март 2021 година, кога воена единица се обиде да ја заземе претседателската палата неколку дена пред Базум, кој штотуку беше избран, да положи заклетва.
Изборот на Базум го означи првиот мирен, демократски трансфер на власта во Нигер од независноста од Франција во 1960 година.
По преземањето на функцијата, тој го задржа генералот како шеф на претседателската гарда, специјална единица од речиси 2.000 војници.
Мотивацијата на Тчиани, кој го предводеше пучот, останува нејасна, но имаше гласини дека соборениот претседател сакал да го смени пред само неколку дена, изјави за Ал Џезира Пол Мели, експерт од Нигер во лондонскиот стратегиски тинк-тенк Четам Хаус.
Исто така, имаше шпекулации дека тоа е можеби поради возраста на генералот, кој има 62 години, или дека постои сомневање за незадоволство кај некои елементи на војската, вклучително и претседателската гарда.
Ал Џезира не можеше самостојно да ги потврди овие шпекулации.
Друга можна причина, истакна Мели, е тоа што Базум сакал „да се истакне како свој човек“ од претседателството на Исуфу со менување на составот на претседателската гарда, вклучително и замена на Тчиани.
Во средата, откако Базум беше уапсен од војниците на Тчиани, имаше преговори меѓу него и генералот кои на крајот не дадоа резултати.
Според локалните извештаи, Тчиани може да биде назначен на чело на преодниот воен совет за неколку часа, што Ал Џезира исто така не можеше да го потврди.
„Не можеме да го прифатиме“
Во меѓувреме, додека веста за пучот се рашири во четвртокот наутро, некои политичари го повикаа населението да го отфрли военото преземање.
„Имаше обид за државен удар, но се разбира, не можеме да го прифатиме тоа“, рече министерот за надворешни работи Хасуми Масуду во интервју за новинската мрежа Франс 24.
„Ги повикуваме сите нигериски демократски патриоти да застанат како еден и да кажат не на оваа фракционерска акција која има тенденција да не врати со децении наназад и да го блокира напредокот на нашата земја“, рече тој.
Тој повика и на безусловно ослободување на претседателот и рече дека разговорите се во тек.
Извор близок до претседателот, кој сакаше да остане анонимен, бидејќи не е овластен да зборува за ситуацијата, изјави за новинската агенција Асошиетед прес дека претседателот не поднел и нема да поднесе оставка и дека е безбеден во својата резиденција.
„Тешко стекнатите достигнувања ќе бидат заштитени. Сите Нигеријци кои ја сакаат демократијата и слободата ќе се погрижат за тоа“, објави Базум рано наутро во четвртокот на платформата за социјалните медиуми X, порано позната како Твитер.
Не е јасно колкава поддршка имаат пучистите меѓу другите безбедносни сили, но поддршката за Базум меѓу населението и политичките партии се чини дека е силна.
Во изјавата во средата, група нигериски политички групи изјавија дека ситуацијата е „самоубиствено и антирепубликанско лудило“.
„Нашата земја, соочена со несигурност, тероризам и предизвици на неразвиеноста, не може да си дозволи да биде расеан“, се вели во извештајот.