Русија го прогласи Дмитриј Муратов, добитник на Нобеловата награда за мир и уредник на згаснатиот весник Новаја Газета, за странски агент, кој ги продолжува напорите на претседателот Владимир Путин да ги замолчи политичките противници и независното известување во земјата.
Руското Министерство за правда го ажурираше својот список на странски агенти, додавајќи го Муратов, меѓу другото, за „користење странски платформи за ширење мислења насочени кон формирање негативен став кон руската политика“.
Според рускиот закон, поединците и организациите кои добиваат средства од странство можат да бидат означени како странски агенти, што е навредлив израз што го поткопува јавниот кредибилитет.
Муратов беше меѓу групата новинари кои ја основаа Новаја Газета во 1993 година по падот на Советскиот Сојуз.
Весникот стана еден од ретките преостанати независни гласови во строго контролирана медиумска средина.
Муратов беше главен уредник на Новаја Газета, која беше високо ценета во странство поради своето истражувачко новинарство и често беше критичен кон Кремљ.
Откако Русија донесе строги закони против критичарите на нејзината инвазија на Украина и оние кои наводно ја дискредитираат руската војска, Новаја Газета го прекина објавувањето додека не заврши конфликтот.
Нејзините новинари лансираа нова публикација „Новаја газета Европа“, со седиште во Латвија.
Руските власти можеби го затворија неговиот весник, но Муратов одбива да дозволи да го замолчат.
„Гледаме дека владината пропаганда ги подготвува луѓето да мислат дека нуклеарната војна не е лоша работа. Нуклеарната војна и нуклеарното оружје се промовираат овде на ТВ каналите како да рекламираат храна за домашни миленици“, рече Муратов во интервју за Би-Би-Си претходно оваа година.
„Тие најавуваат: „Ние ја имаме оваа ракета, таа ракета, друг тип на ракета“. Зошто го велат тоа? Така што луѓето овде се подготвени“, рече тој.
„Луѓето во Русија се изложени на пропаганда. Пропагандата е еден вид зрачење. Сите се предмет на тоа, не само Русите. Во Русија има дванаесет ТВ канали, десетици илјади весници, социјални медиуми како ВК (руската верзија на Фејсбук) кои целосно и служат на државната идеологија“, посочи тој.
Во 2021 година, Муратов ја доби Нобеловата награда за мир заедно со филипинската новинарка Марија Реса за нивната работа за промовирање на слободата на изразување.
Во образложението на Нобеловиот комитет се наведува дека наградата на Муратов му била доделена за „промовирање на слободата на изразување во тешки околности“.
Тој го доби признанието откако властите во претходните месеци означија десетици руски новинари и бројни водечки независни медиуми како „странски агенти“.
Набргу откако Муратов ја доби Нобеловата награда, Путин рече дека нема да го заштити од етикетирање како „странски агент“ доколку го прекрши законот.
„Ако не ги прекрши руските закони и ако не даде причина да биде прогласен за странски агент, тогаш тоа нема да се случи“, рече Путин, но и го предупреди Муратов да не се обидува да се крие зад Нобеловата награда и да ја „користи како штит“ за прекршување на руските закони и „привлекување внимание кон себе“.
Во јуни 2022 година, на Светскиот ден на бегалците, Муратов го продаде својот Нобелови медал на аукција во Њујорк за 103,5 милиони долари со цел да им помогне на децата раселени од војната во Украина.
Многумина беа вчудоневидени од сумата за која беше продаден 23-каратниот златен Нобелов медал, вклучувајќи го и оној на Муратов, за кој се верува дека е рекордна сума.
Медалот му припадна на анонимен купувач кој преку телефон дал понуда која била за десетици милиони повисока од претходната.
Сите пари беа донирани на УНИЦЕФ за помош на децата бегалци од Украина.
Муратов рече дека го избрал УНИЦЕФ бидејќи „нам ни е неопходно организацијата што ќе управува со средствата да не припаѓа на ниту една влада. Таа може да работи над владите, за неа нема граници“.
Муратов подоцна донираше дел од наградата од 500.000 долари за хуманитарни цели „за да им даде шанса на децата бегалци за иднината“.
Муратов ја основа Новаја Газета во 1993 година со група новинари од Комсомолскаја Правда, каде што претходно работеше. Назначен е за главен уредник во 1995 година.
Пред тоа, тој беше заменик-главен уредник и дописник на весникот од Чеченија за време на конфликтот 1994-1995 година.
Новаја Газета, под палката на Муратов, стана позната по истрагите за корупција, кршење на човековите права, изборни кражби, полициско насилство…
Весникот често беше цел на напади, а во 2000-тите шест негови новинари беа убиени додека ја вршеа својата работа.
Познат како заштитно лице на Новаја Газета, и самиот често добивал закани.
Во април минатата година, тој беше нападнат од непознато лице во воз во Русија и беше полиран со црвена боја и ацетон, што му нанесе изгореници на очите.
Дмитриј Андреевич Муратов е роден во 1961 година во Кујбишев, СССР (сега Самара, Русија).
По завршувањето на Филолошкиот факултет во родниот град, неколку години минал во советската војска.
Во средината на 1980-тите, тој ја започна својата новинарска кариера во весникот Волшки Комсомолец.
Покрај Нобеловата награда, тој е и добитник на многу други награди, меѓу кои и Меѓународната награда за слобода на медиумите (2007) доделена од Комитетот за заштита на новинарите.