Американските воени и цивилни стратези се повеќе се загрижени за брзината со која Кина ја развива својата морнарица и бродоградбата воопшто.
Според новиот извештај на вашингтонскиот тинк-тенк Центар за стратешки и меѓународни студии (CSIS), САД сериозно заостануваат зад Кина во поморската индустрија, не само по бројот на бродови, туку и по капацитетот да ги градат, одржуваат и заменат во случај на војна.
Драматична разлика во производниот капацитет
Во извештајот на CSIS се наведува дека денес Кина има удел од дури 50 отсто во глобалната комерцијална бродоградба, додека САД учествуваат со само 0,1 отсто.
Само една државна кинеска компанија за бродоградба произведе околу 250 бродови минатата година, што е повеќе отколку што има изградено целата американска индустрија од крајот на Втората светска војна.
Посебно загрижува фактот што многу од кинеските цивилни бродоградилишта лесно може да се пренаменат за производство на воени бродови.
Таа „двојна“ употреба, според аналитичарите, во случај на војна би можела да ѝ дозволи на Кина масовно да произведува воени бродови, додека американската морнарица поради бирократијата и долгите рокови, со години гради нови разурнувачи и носачи на авиони.
Кинеската флота е побројна и помлада од американската
Според податоците на CSIS, кинеската морнарица денес има околу 400 бродови, додека американската морнарица има 295.
И не само што ги има повеќе, туку кинеските бродови во просек се значително понови – дури 70 отсто од нив се лансирани по 2010 година, додека уделот на американската морнарица е само 25 отсто.
Помеѓу кинеските пловни објекти има нови модели како што се стелт уништувачот Type 055 Renhai и носачот на авиони Fujian со електромагнетни катапулти.
Минатиот месец, Кина ја вознемири Австралија испраќајќи мала флота која речиси одговараше на целата австралиска морнарица во однос на огнената моќ.
Во меѓувреме, кинеските сили тестираат и амфибиски платформи, пловечки понтонски мостови за брзо пренесување тенкови и војници на бреговите на Тајван, што дополнително ги зголемува стравувањата од можна инвазија.
Структурни проблеми на американската индустрија
За разлика од Кина, американските бродоградители се соочуваат со недостиг на квалификувана работна сила, одложувања и нереални проекции за трошоците.
Според изјавата на еден функционер пред конгресната комисија, американското бродоградба е во „постојана состојба на управување со кризи“.
Изградбата на носач на авиони трае дури 11 години, а подморница или уништувач трае девет.
Во случај на продолжен конфликт, САД би можеле да останат без способност да ги заменат изгубените бродови, додека Кина ќе продолжи со производството благодарение на огромниот индустриски капацитет.
Стивен Бидл, професор од Универзитетот Колумбија во Њујорк, ја споредува ситуацијата со Втората светска војна, но во обратни улоги.
Тогаш американската индустриска надмоќ ги надомести првичните загуби во борбата против технички понапредната јапонска морнарица.
Денес, смета тој, слично сценарио може да се одвива во корист на Кина.
„Кому му е гајле дали имаме 250 најдобри бродови кога Кина може да избрка илјадници од нив?
И покрај квантитативната предност на Кина, американската морнарица сè уште има голем број на предности: поголеми и подобро опремени пловни објекти, супериорни сензори и нуклеарни подморници, но и екипажи со многукратно повеќе борбено искуство.
Кинеските офицери, се потсетува, не учествувале во големи поморски операции од конфликтот со Виетнам во 1979 година.
Но, аналитичарите предупредуваат дека оваа предност може да биде недоволна во случај на сериозен поморски конфликт.
„Кому му е гајле дали имаме 250 најдобри бродови во светот кога Кина може да избрка илјадници од нив? прашува геополитичкиот аналитичар Џејкоб Шапиро.
Стратегијата на Трамп да ја врати поморската моќ
Американскиот претседател Доналд Трамп најави опсежно заживување на американската бродоградба индустрија.
Тој најави и отворање на специјална канцеларија за бродоградба во Белата куќа, како дел од неговиот план за обнова на стратешките индустрии.
Дополнително, новата администрација воведе високи царини за кинеските бродови и стоки – во некои случаи и до 104 проценти – што предизвика вознемиреност кај бизнисмените и пад на светските берзи.
Тајван во центарот на потенцијалниот конфликт
Централното прашање на поморската безбедност останува Тајван. Некои американски официјални лица тврдат дека кинескиот претседател Си Џинпинг наредил војската да биде подготвена за инвазија до 2027 година, но има различни мислења за тоа колку е реална заканата и колку се навистина подготвени кинеските сили.
Во својот извештај, CSIS ја повикува американската администрација да подготви одговор: кршење на кинескиот „двојен екосистем“ на цивилно и воено бродоградба, прекин на финансиските врски со кинески државни бродоградилишта и инвестирање во сопствените и сојузничките капацитети надвор од Кина.
Иако САД сè уште имаат воена супериорност по квалитет, искуство и огнена моќ, кинеската индустриска моќ е растечка закана. Времето што САД треба да одговорат е се пократко.