Богато украсените новогодишни елки, кои сакаме да ги нарекуваме борови, ќе светат во домовите, црквите и плоштадите ширум светот за време на оваа празнична сезона, иако не постои директна врска помеѓу овој обичај и раѓањето на Исус Христос, Божјиот Син испратен до спаси го човештвото. Ниту во Библијата нема објаснување, но има во обичаите на претхристијанските народи.
Од античките Вавилонци, преку античките Грци, Римјани и Персијци, до германските пагански племиња, многу култури го славеле повторното раѓање на богот на сонцето, или зимската краткоденица.
Без разлика дали тие го обожавале Сатурн, Митра, Нимрод или Тор, составен дел од нивните празници било дрвото, дабот или зимзеленото, на кое, според некои теории, принесувале жртви на богот што го обожавале за време на зимската краткоденица.
Жртвите биле човечки, често детски животи, а нивниот број зависел од културата. Подоцна, овие човечки жртви биле заменети со глинени или восочни кукли, а во некои случаи и маски со човечки лица виселе на гранките од дрвјата.
Обичајот на украсување борови дрвја го презеле германските народи
Со доаѓањето на христијанството, луѓето почнале да ги прифаќаат учењата на Исус Христос, но задржале и некои пагански обичаи, а украсувањето на елката се смета за еден од нив.
Откако Црквата го одредила 25 декември како ден на Христовото раѓање, прославата на Божиќ го заменила паганското славење на зимската краткоденица, а украсувањето на дрвјата било прифатено како еден од христијанските обичаи.
Обичајот за украсување на новогодишната елка кај нас е превземен од германските народи кон крајот на 19 век, но и тогаш постоел обичај во куќите да се носат елки, млади дрвца или дабови гранки. Овој обичај останал до ден денес кај православните верници.
Украсувањето на борови или поточно елки, според црковните записи, можеме да му се заблагодариме на свети Бонифациј, англиски монах кој во VII век основал христијански цркви во Франција и Германија.
Додека ја поучувал Христовата доктрина во Германија, Бонифациј наишол на група не-Евреи собрани околу голем даб кој се подготвувал да му жртвува деца на богот Тор. За да ги спаси децата, соборил даб и на негово место израснала ела.
Свети Бонифациј им го претставил малото јадење на незнабошците како дрво на животот и го употребил за да го пренесе Христовото учење за вечниот живот, велејќи им:
„Неговите лисја остануваат зимзелени и во најмрачните денови: Христос да ви биде вечна светлина“.
Освен тоа, Бонифациј го користел триаголниот облик на крошната на елата за да им ја објасни на неевреите Пресвета Троица – Отецот, Синот и Светиот Дух. Обратените, кои дотогаш го обожаваа дабот, почнаа да ја обожаваат храната како дрвото Божјо.
Можеме да му се заблагодариме на Мартин Лутер што го осветлил новогодишното дрво
До 12 век во Централна Европа, елките виселе наопаку од таваните на куќите за време на Божиќ, како симбол на христијанството.
Осветлувањето на елката со светилки може да му се заблагодариме на Мартин Лутер, основачот на протестантската реформација, кој на почетокот на 16 век се обидел да ги искористи детските свеќи на елката за да го поттикне треперењето на ѕвездите во темната ноќ, пишува tportal.
Како што Лутер ја водеше реформацијата набргу потоа, обичајот за украсување на елката во христијанскиот свет најпрво се рашири меѓу протестантите, но на почетокот на 19 век тој ги премина границите на тие земји и се прошири во остатокот од светот, станувајќи еден од симболите на Божиќ и во нашите краишта.
Иако секој знае кога треба да украси бор, на многумина им е сè уште нејасно кога точно треба да се исчисти. Многу луѓе го украсуваат борот во деновите пред Бадник и го одржуваат пократко отколку што навистина треба, бидејќи според католичките правила, борот треба да се украсува на Бадник и да се чува до недела по празникот на тројцата кралеви или Богојавление. , без разлика на православниот Божиќ.