Војната меѓу Израел и палестинската група Хамас доведе до ескалација на тензиите на Блискиот Исток.
Во конфликтот интервенираа и странски фактори, пред се Иран и неговите регионални сојузници.
Иран негираше вмешаност во нападите на Хамас врз Израел на 7 октомври 2023 година, но изрази поддршка за, како што го нарече „разорниот земјотрес“ против Израел.
На почетокот, Иран не влезе во директен конфликт со Израел.
Меѓутоа, Израел се судри и директно и индиректно со групите поддржани од Иран кои се опишуваат себеси како „оска на отпорот“.
Меѓу нив се либанската воено-политичка организација Хезболах, движењето Хути во Јемен и различни вооружени групи во Ирак.
Некои од овие групи се означени како терористички организации од Соединетите Држави (САД), Обединетото Кралство (Велика Британија) и други земји.
Улогата на Хезболах во конфликтот
Поради војната во Газа, тензиите меѓу Израел и Хезболах повторно зоврија, а оваа либанска организација почна да ги гаѓа северните области на Израел „во знак на поддршка за Хамас“.
На 8 октомври, само неколку часа по нападот на Хамас врз Израел, Хезболах започна напад врз фармите Шеба, појас на границата на Либан и Сирија окупирана од Израел.
Хезболах наскоро ја објави својата поддршка за нападите врз Израел од 7 октомври од страна на Хамас, велејќи дека е во директен контакт со раководството на „палестинскиот отпор и внатре и надвор“ од регионот.
Израелската армија брзо одговори на нападот на фармите Шеба со напад врз шатор на Хезболах во областа, при што беа повредени либански граѓани, соопшти либанската армија.
Хутите се приклучуваат на конфликтот
Околу еден месец по почетокот на војната во Газа, јеменските Хути ги здружија силите против Израел.
Водачот на Хутите Абдул-Малик ал-Хути на 14 ноември изјави дека Хутите ќе ги таргетираат сите бродови во сопственост и управувани од израелски компании.
Хутите подоцна почнаа да ги напаѓаат сите бродови во Црвеното Море кои пловеа за Израел, особено во близина на теснецот Баб ел Мандеб, стратешка морска рута.
Овие напади имаа значително влијание врз светската трговија, принудувајќи ги бродовите да одат по кружни патишта илјадници километри подолги.
Во декември 2023 година, Хутите рекоа дека нападнале два израелски брода кои ги игнорирале предупредувањата од нивните поморски сили.
Хутите го извршија овој напад неколку недели откако зазедоа брод во сопственост на израелски бизнисмен.
Во јануари оваа година, САД го бомбардираа Јемен по ракетниот напад на Хутите врз британски танкер за нафта во Аденскиот залив.
Хутите тврдеа дека американските и британските авиони го гаѓале Рас Иса, главен терминал за извоз на нафта, во западната јеменска провинција Ходеида.
Тоа беше еден од многуте воздушни напади на меѓународната коалиција формирана за да ги заштити бродовите што пловат во регионот.
Израел убива истакнати личности на непријателските сили во Либан
Ситуацијата дополнително се влоши поради зголемените израелски воздушни напади врз Либан.
На 2 јануари 2024 година, Израел ги бомбардираше јужните предградија на либанската престолнина Бејрут, каде што живеат претежно шиити, и го уби Салех ал-Арури, заменик-лидерот на Хамас и прв човек на организацијата на Западниот Брег.
Израел рече дека Аури е клучна врска меѓу Хамас и Хезболах.
Само неколку дена подоцна, Хезболах истрела околу 40 ракети врз базата за контрола на воздушниот сообраќај на Израел на врвот на планината Мерона на северот од земјата, нарекувајќи го „прелиминарен одговор“ на убиството на Аури.
Во израелски воздушен напад на 8 јануари во јужен Либан беше убиен Висам Тавил, заменик командант на Радван, елитна единица на Хезболах, кого Израел го обвини дека го организирал нападот на базата на планината Мерону.
Во конфликтот се приклучуваат шиитските фракции во Иран
Кон крајот на јануари, во напад со беспилотно летало врз американската воена база во североисточниот дел на Јордан, во близина на границата со Сирија, позната како „Кула 22“, загинаа тројца американски војници, а 34 други беа повредени.
Јордан изјави дека нападот не бил на нејзина територија, туку во Сирија.
Американскиот претседател Џозеф Бајден го осуди нападот, тврдејќи за вмешаност на екстремистички милитантни групи поддржани од Иран кои дејствуваат во Сирија и Ирак и вети дека ќе бара одговорност од сите вклучени.
Директно учество на Иран
Иран не го признава правото на Израел на држава, но претходно избегнуваше директен конфликт со Израел.
Меѓутоа, на почетокот на април Израел го нападна иранскиот конзулат во Дамаск, во кој беа убиени неколку офицери на Корпусот на Исламската револуционерна гарда, познат и како Иранската револуционерна гарда.
Меѓу жртвите е и бригадниот генерал Мухамед Реза Захеди.
Подоцна истиот месец, Иран го започна својот прв директен напад врз Израел, користејќи беспилотни летала и крстаречки ракети.
Иран тврдеше дека негова цел била израелска воздушна база во регионот Негев на југот на земјата.
Израелската војска соопшти дека повеќето од проектилите биле пресретнати пред да стигнат до израелска територија.
Израел одговори со ограничен напад врз системот за воздушна одбрана во Иран, иако официјално не ја презеде одговорноста за нападот.
Ескалација на конфликти и закани за регионот
Од крајот на јуни до почетокот на јули оваа година тензиите меѓу Хезболах и Израел нагло се зголемија.
Хезболах ги засили своите напади, а уште неколку негови членови беа убиени во атентати.
На 7 јули Хезболах истрела многу ракети врз северен Израел, а една од целите беше израелската база на планината Мерон.
Неколку дена подоцна, во ракетен напад на Голанската висорамнина окупирана од Израел, загинаа 12 деца и млади додека играле фудбал.
Иако Хезболах ја негираше одговорноста, Израел возврати со бомбардирање на седум цели на Хезболах на либанска територија.
Во јули, Израел изврши воздушен напад врз пристаништето Ходеида во Црвеното Море во Јемен, контролирано од Хутите, што е најголемиот напад на Израел до сега врз Хутите поддржани од Иран.
Во нападот загинаа девет лица, а повеќе од 80 лица беа повредени.
Тоа беше извршено еден ден откако Хутите извршија напад со беспилотно летало врз Тел Авив, во кој загина едно лице, а рани осум други.
На крајот на месецот во атентати беа убиени неколку важни луѓе.
Воениот командант на Хезболах, Фуад Шукр, беше убиен во воздушен напад на јужното предградие на Бејрут.
Неколку часа подоцна, Исмаил Ханије, политичкиот лидер на палестинскиот Хамас, беше убиен за време на посетата на Техеран за да присуствува на инаугурацијата на новиот ирански претседател.
Иран го обвини Израел за атентатот, кој не презеде одговорност.
Сите овие случувања ги поттикнаа шпекулациите дека долготрајните тензии меѓу Израел и Иран би можеле да ескалираат во непосреден, поголем конфликт што може да го запали целиот регион.