Европските лидери бараат од американскиот претседател Доналд Трамп јасно да му стави до знаење на рускиот претседател Владимир Путин дека интересите на Украина мора да се бранат и дека безбедноста на Европа не смее да биде загрозена.
Трамп ќе се сретне со Путин во Алјаска во петок за да разговара за прекинување на војната меѓу Москва и Киев, која трае веќе три години.
За време на неговиот втор мандат, Трамп отворено ја занемари Европа, а минатиот месец ја прегази ЕУ во трговските преговори, според Политико.
Влијание на Европа врз преговорите
Сепак, соработката и финансиската сила на ЕУ, како и на Обединетото Кралство, се клучни за заштита на американските интереси во Украина.
Ниту еден европски лидер нема да биде поканет на разговорите во петок, а украинскиот претседател Володимир Зеленски исто така нема да биде таму.
Но, учеството на Трамп во разговорот со водечките европски лидери во среда и неговото ветување дека ќе се обиде да врати дел од територијата на Украина сигнализираат дека Европа сè уште има влијание.
Европските земји сега се убедливо најголемиот извор на финансиска и воена поддршка за Украина и држат десетици милијарди евра замрзнати руски средства кои се клучни за секој долгорочен мировен договор.
И двата фактори му отежнуваат на Трамп да ја игнорира европската страна.
Во заедничка изјава објавена утрово, лидерите на 26 од 27-те членки на ЕУ – со исклучок на Унгарија – изјавија:
„Руската агресивна војна против Украина има пошироки последици за европската и меѓународната безбедност. Го делиме верувањето дека дипломатското решение мора да ги заштити виталните безбедносни интереси на Украина и Европа.“
„Безусловно примирје“
Германскиот канцелар Фридрих Мерц објави на социјалните мрежи дека темите на разговорот со Трамп во среда ќе вклучуваат „можности за вршење притисок врз Русија, потенцијални мировни преговори, територијални претензии и безбедносни гаранции“.
Шефицата за надворешна политика на ЕУ, Каја Калас, по вонредниот состанок на европските министри за надворешни работи во понеделник, рече дека не треба да се дискутираат отстапки пред Русија да се согласи на целосно примирје.
„Редокругот на чекорите е важен“, рече таа. „Прво, безусловно примирје со силен систем за следење и солидни безбедносни гаранции“.
Калас, исто така, вети дека ќе работи на нов пакет санкции, со континуирана финансиска помош за Киев и поддршка за неговото членство во ЕУ.
Тврд европски став
Овие барања покажуваат дека Европа е сè повеќе подготвена да ги изрази своите ставови за прекин на војната, а неодамна се поблиску до Киев отколку до Вашингтон под водство на Трамп.
На почетокот на неделата, лидерите на Германија, Франција, Полска, Финска и Обединетото Кралство и претседателот на Европската комисија предупредија дека секој мировен договор мора да го почитува територијалниот интегритет на Украина, што значи дека Киев не смее да биде принуден да се откаже од територија, и да вклучува безбедносни гаранции.
Иако Киев јавно не размислувал за отстапување територија на Русија, републиканскиот сенатор Линдзи Греам рече дека конечниот договор веројатно ќе вклучува „територијални размени“, што прво го повтори главниот преговарач на Трамп, Стив Виткоф, а потоа и самиот Трамп.
Трамп сака да врати дел од територијата на Украина
Трамп, иако стави до знаење дека очекува да отстапи дел од територијата на Русија, рече дека се надева дека дел од земјата ќе биде вратена на Украина.
„Русија окупираше голем дел од Украина“, рече тој. „Тие окупираа многу вредна територија. Ќе се обидеме да вратиме дел од таа територија на Украина“.
Иако не зборуваше за безбедносни гаранции, неговиот став кон Украина во последните месеци се приближи до европскиот, по неуспешните контакти со Москва.
Трамп изрази фрустрација што Путин „се влече за носот“ по Украина, а воедно го скрати предложениот рок за целосно прекин на огнот.
За разлика од првите месеци од неговиот мандат, кога речиси исклучиво комуницираше директно со Путин, сега ги вклучува и европските лидери.
Замрзнатите средства како клуч за преговорите
Растечката доверба на ЕУ во обликувањето на преговорите го одразува фактот дека Европа сега обезбедува значително поголема воена и финансиска помош на Украина отколку САД, според Институтот Кил, иако Вашингтон продолжува да обезбедува клучна разузнавачка и логистичка поддршка.
Европската помош и оружје беа клучни за опстанокот на Украина откако американската поддршка пресуши со доаѓањето на Трамп во Белата куќа.
Колапсот на Украина би имал непредвидливи последици за американските интереси во Европа и пошироко.
Друг извор на европска моќ: околу 200 милијарди евра замрзнати руски средства се наоѓаат во Euroclear, белгиската клириншка куќа. Замрзнатите средства се сметаат за важен дел од секој мировен договор, а Украина бара тие првенствено да се користат за нејзина реконструкција.
Киев, од друга страна, е упорен во своите барања Русија да ги врати воените заробеници и илјадниците киднапирани украински деца – барања кои имаат силна поддршка од Европа.