Се ближи времето за купување новогодишни подароци. Некои веќе имаат добро подготвени списоци што за кого да купат, некои оставаат сè за последен момент, а некои сметаат дека Дедо Мраз и неговите ирваси се маркетиншки трик дизајниран да ја направи набавката неконтролирана и ја одбиваат треската на празнично расположение.
Сепак, купувањето подароци не е единствено за овој период од годината. Ние секогаш ќе се соочиме со дилемата да подариме некому подарок кога е свадба или роденден на една драга личност.
Народната мудрост вели дека на подарокот не се гледа во забите и важно е да помислиме на некој кога решаваме да му подариме нешто. Истражувањата велат дека не е секогаш така…
Всушност, сфаќањата за лицето што го дава подарокот и за лицето кое прима некаков подарок се многу различни.
Парадоксално е дека секој од нас се однесува поинаку кога размислува за давање подарок и кога прима подарок. Додека сме во улога на давател, мислиме дека е најважно да го избереме подарокот самите со размислување за личноста за која е наменет, а во исто време и повеќе да се радуваме на „нарачаните“ подароци кога некој ќе ни даде нешто.
Познати се анегдоти од свадби за несакани домашни апарати и ламби, а од друга страна, добро организирани големи свадби каде има личност задолжена за списокот на барани и потребни подароци, па дури и приватна книговодителка која уредно ги запишува собраните пари како најскапоцен подарок.
Франческа Гино и Френсис Ј Флин спровеле неколку различни студии насочени кон утврдување дали луѓето повеќе се грижат за подарокот што го посакуваат или подарокот за изненадување.
Овие двајца истражувачи од Харвард и Стенфорд дошле до заклучок дека, барем судејќи според популацијата на испитаниците од Северна Америка, луѓето се позадоволни кога добиваат подароци за кои претходно кажале дека ги сакаат.
Во едно истражување, над 200 испитаници имале за задача да се потсетат на времето кога добиле подароци за свадба или кога купувале подароци за други свадби. Интересно е што повеќето одговориле дека се повеќе задоволни од подароците што биле на нивната листа на желби, а во исто време мислеле дека подароците што им ги купувале на другите се подеднакво значајни, без разлика дали биле на списокот со желби или не.
Друга анкета ги запрашала испитаниците, околу 160, да замислат хипотетички да купат роденденски подарок на некоја драга личност, но и да замислат некој да купи роденденски подарок за нив.
Хипотетичките даватели на подарокот не направиле разлика во важноста на подарокот без разлика дали е изненадување или нешто што е изрично побарано. Тие верувале дека подароците се подеднакво значајни за лицата на кои им биле врачени. За разлика од хипотетичките даватели, учесниците во истражувањето кои имаа улога да замислат дека добиваат подарок повеќе ги ценеле подароците што ги побарале од подароците за изненадување.
Во третото истражување биле вклучени 90 испитаници и имале задача да направат список со подароци од Amazon. Тие биле поделени во две групи, лицата што даваат и лицата кои добиваат подароци.
Групата даватели била поделена во две подгрупи – некои купувале подароци од списокот со желби, а други биле задолжени да купат подароци за изненадување и покрај списокот со желби.
Испитаниците од овие две подгрупи сметале дека подеднакво ќе бидат задоволни од купените подароци на друго лице, без оглед дали подароците се на списокот со желби на оние на кои им биле наменети, додека во повеќето случаи примателите на подарокот биле позадоволни од бараните подароци.
Од горенаведеното истражување, можеме да видиме дека постои некакво несогласување помеѓу лицата што даваат и оние што добиваат подароци. Се чини како парадокс и еден вид превидување – додека во улога на лицето што ги прима подароците знаеме дека претпочитаме кога експлицитно ќе му укажеме на некого за тоа што би сакале да примаме како подароци и повеќе сме задоволни од тој подарок, а потоа во улога на давател сметаме дека е подобро од самите нас ние избираме да размислуваме за личноста за која го купуваме подарокот.
Затоа овие двајца истражувачи велат дека е добро да бидеме попрецизни во изразувањето желби, да бидеме попрецизни, да бидеме директни во понудата на предлози на луѓето кои планираат да ни купат подарок, но и поконкретни.
Особено е интересно да се има предвид еден подарок што го сакате, а не списокот со желби на неопределено време.
Ние секогаш со нетрпение очекуваме нешто што навистина го сакаме или ни треба во тој момент.
За да им се олесни на давателите на падрокот, не е лошо да се биде директен во прецизирање на саканиот подарок или, уште подобро, да зборуваме отворено за посакуваните подароци.