Француската крајнодесничарска партија Национален митинг (НР) излезе од првиот круг на парламентарните избори во неделата со предност од 33 отсто од гласовите.
Левичарскиот сојуз Нов народен фронт (НПФ) беше веднаш зад нив со 28 отсто, додека сојузот на францускиот претседател Емануел Макрон заостанува на третото место со околу 21 отсто од гласовите.
Макрон сега ги повика сите центристички и левичарски партии да се обединат за да ја спречат екстремната десница да ја преземе контролата врз парламентот.
Кои се некои од главните причини зошто француските гласачи се свртеа кон партијата предводена од Марин Ле Пен и Џордан Бардела како никогаш досега, дозволувајќи им да победат во првиот круг од француските парламентарни избори за прв пат?
Едноставниот факт дека тоа е можно веќе стана историски, вели искусниот француски коментатор Алан Духамел.
Домашни причини и состојбата на економијата
На самиот врв на листата на приоритети за гласачите е кризата со трошоците за живот, која се одрази на нивната куповна моќ, како и вртоглавото покачување на цените на енергијата, пристапот до здравствена заштита и стравот од зголемување на стапката на криминал, што Французите го нарекуваат „несигурност“.
Иако француската економија е генерално во добра состојба, во регионалната Франција, далеку од големите градови, луѓето за Би-Би-Си изјавија дека се чувствуваат како да ги игнорираат, додека средствата и вниманието одат во градовите, а регионалната невработеност во некои области достигнува дури 25 проценти.
Локалните станови се недостапни за некои, додека во некои области училиштата се затворени поради буџетски кратења и многумина се вознемирени што локалното здравство се затвора во корист на поголемите центри во урбаните центри.
Професорот Томас Пикети изјави за Би-Би-Си дека победниците на глобализацијата го сочинуваат главниот блок на поддршка за Макрон, а оние кои се чувствуваат напуштени се приклонуваат кон цврстата десница.
Пикети, автор на бестселерот Капитал во 21-от век, идентификува голема база на поддршка „во малите градови кои доживеаја многу индустриски загуби и имаат многу потешкотии да пристапат до јавните услуги, железничките линии се прекинуваат, болниците се затвораат – „Тешко е да се едуцираат деца кога живеете далеку од големи центри“.
Патрик, од градот Понте Комо, источно од Париз, гласаше за Националниот митинг на европските избори и за Би-Би-Си изјави:
„Луѓето овде сакаат промени и се мотивирани да гласаат. Тие не се среќни кога не се чувствуваат безбедно на улица.“
Орели, 37-годишна чистачка со двегодишен син во северниот француски град Амиен, каде што пораснал Макрон, вели дека главното прашање за кое се согласува со НР е безбедноста.
„Станувам секое утро во 04:30 за да одам на работа. Порано можев да возам велосипед или да пешачам каде било во Амиен. Не можам повеќе. Сега одам со автомобил“, изјави таа за Би-Би-Си.
„Имате групи млади мажи насекаде и јас сум исплашена“.
Меѓу загриженоста на гласачите се и пензиите откако Макрон ја потпиша минатогодишната екстремно непопуларна реформа на неговата влада, која ја зголеми границата на државната пензија од 62 на 64.
Макрон рече дека оваа реформа е клучна за да се спречи колапс на пензискиот систем.
Неодамнешните големи зголемувања на цените на струјата и бензинот за греење на домовите се големо прашање за гласачите, а водачот на НР, Џордан Бардела, вети дека ќе се фокусира на намалување на ДДВ за енергетските производи и списокот со 100 основни прехранбени производи, како и на укинување на владините пензиски реформи во рамките на неколку месеци.
Незадоволство од постоечкиот систем
Гласачите, исто така, често велат дека политичкиот систем не работи за нив, дека Националното собрание сè уште не ги испробало силите во владата и дека вреди да се обиде да се промени.
„Задоволен сум, затоа што ни треба промена“, изјави за новинската агенција Ројтерс по гласањето во неделата, Жан-Клод Гај (64), во упориштето на Марин Ле Пен, Анен-Бомон.
Друг поддржувач на Националниот собир, Маргарита (80), исто така во Хенес-Бомонт, рече:
„Националниот собир успеа да се истакне затоа што на луѓето им е преку глава од сè. И затоа луѓето сега велат: „Не ни е гајле, ајде да гласаме и да видиме што ќе се случи“.
„Но, сега се плашам дека другите политички партии ќе стават пречки на патот. Ние гласавме, ова се резултатите, треба да ги прифатиме и да видиме што ќе се случи“.
Но, жителка на блискиот Оинџи, Јасмина Аду, вели дека била шокирана од успехот на Н.Р.
Таа вели дека гласачите биле изманипулирани да ја поддржат екстремната десница и дека нивната одлука може да доведе до сериозни и опасни поделби во француското општество:
„Секако дека сум шокирана. Сето тоа ми е тажно, бидејќи мислам дека луѓето не се свесни што се случува. Размислуваат само за куповната моќ и други работи кои се краткорочни и видливи.
„Но, зад тоа стојат многу идеи и манипулации, кои ќе не доведат до поинаков вид на војна. За разлика од Првата и Втората светска војна, тоа ќе биде многу посуптилно, а луѓето не сфаќаат дека ќе завршиме во граѓанска војна.“
Многумина го обвинуваат претседателот Макрон за актуелната криза во земјата.
Софи Педер, шеф на париското биро на Економист, изјави за Би-Би-Си:
„Тој создаде консензус движење за да ги собере луѓето од различни политички убедувања“.
Тоа функционираше и требаше да стави крај на бескрајните расправии во парламентот меѓу двете страни.
„Но, резултатот е што умерената левица и умерената десница сега му се придружија на Макрон и тоа ја остави единствената алтернатива – екстремистите.
Борбата против имиграцијата и стравот за францускиот идентитет
Со текот на годините, Марин Ле Пен, лидер на пратеничката група на Националното собрание во парламентот, работеше да ја турне својата партија подлабоко во мејнстримот и да стане поприфатлива за француските гласачи.
Таа ја оддалечи од антисемитските и екстремистичките корени на нејзиниот татко Жан-Мари Ле Пен и неговите колеги основачи на Националниот фронт и ја преименуваше партијата во Национален собир.
Сепак, таа е сè уште популистичка, евроскептична и силно антиимигрантска партија.
Нејзиниот сегашен лидер, Џордан Бардела, изјави дека сака да им забрани на двојните француски државјани од чувствителни стратешки позиции, нарекувајќи ги „полуграѓани“.
Тој, исто така, сака да ја ограничи благосостојбата за имигрантите и да го прекине автоматското право на француско државјанство за децата на родители родени во странство.
Но, планираната забрана за носење шамии на јавно место засега не е приоритет.
Партијата игра на стравувањата дека имигрантите, особено муслиманите, нема да се интегрираат во француското општество.
На пример, една кандидатка, Иванка Димитрова, изјави за Би-Би-Си дека партијата ќе преземе мерки против имигрантите кои сакаат нивните верски закони да бидат над законите на француската земја.
Нема докази дека ова верување е доминантно во имигрантските заедници, а на партијата исто така не и беше сосема јасно какви „мерки“ ќе преземе, надвор од веќе важечките закони.
Лејла Абауд, шеф на париското биро на Фајненшл Тајмс, рече:
„Јавното мислење во Франција се сврте посилно против имиграцијата во последната деценија: можеби корените на ова може да ги најдете во бегалската криза од сириската војна во 2015 година. Политичарите се менуваат во однос на промените што ги гледаат околу себе“.
Што се однесува до ЕУ, Националниот собир вети дека ќе го прекине приматот на европските закони, камен-темелник на проектот на ЕУ.
Но, нивната анти-НАТО и анти-ЕУ политика беа ублажени, а блиските врски на Националното собрание со Русија на Владимир Путин беа тивко напуштени.
Излегувањето од ЕУ не е дел од агендата од 2022 година.
Крајната деснуца на социјалните мрежи
Националното собрание спроведе успешна кампања со едноставни слогани и идеи, играјќи на стравовите на луѓето од губење на францускиот идентитет и пошироката криза на трошоците за живот.
Тие ги користат социјалните мрежи многу ефикасно за да ја подигнат својата популарност и да се претстават пред гласачите како доверливи и познати.
„Во Франција, Џордан Бардела го нарекуваме политичар на TikTok бидејќи тој е политичар кој ги мобилизира социјалните мрежи и е многу на сопствената основа додека го прави тоа“, изјави за Би-Би-Си Винсент Лебре од Универзитетот во Франш-Комте.
„Ова е нешто што во значителна мера придонесе за неговата популарност. Не знаете што точно предлага, но тоа многу го гледате“.
„Повеќето луѓе не се расисти“, вели Чарлс Кулиоли, екстремно левичарскиот кандидат на NPF, кој е противник на НР.
Тие само се заситени од системот, преку глава им е од политиката на Макрон, од се што им беше ветено“.