Дури и кога суперјахтите на руските олигарси беа запленети во рација без помпа минатата година, руската економија изгледаше како да му пркоси на влијанието на западните санкции.
Претседателот Владимир Путин го изгради она што беше наречено „биланс на тврдина“ со огромни готовински резерви кои му помогнаа на Кремљ да ја преброди загубата на странски инвестиции, пишува британски Телеграф.
Во меѓувреме, енергетската криза што следеше предизвика руските приходи од нафта и гас да скокнат за 144 отсто на 349 милијарди долари во 2022 година.
Животот во Москва остана главно непроменет.
Барем на почетокот.
Денес паричните резерви се намалуваат. Приходите од нафтата се речиси преполовени.
Русија ја губи својата работна сила бидејќи илјадници бегаат од регрутирање, се испраќаат на бојното поле или умираат на фронтот.
Странските инвестиции исчезнаа, а рубљата потона. Инфлацијата се забрзува.
„Ситуацијата се менува доста брзо и во негативна насока“, рече советничката за геополитички ризици Оксана Антоненко на настанот во Чатам Хаус.
„На крајот на оваа година е многу јасно дека Русија ќе биде во многу полоша макроекономска ситуација отколку што беше минатата година и тоа ќе биде одржлив тренд.
Додека Путин беше јасно подготвен за првичното економско влијание на војната во Украина, конфликтот се одолговлекуваше многу подолго отколку што очекуваше.
Како резултат на тоа, економијата е се повеќе изложена на тековни борби и Путин е без опции.
„Имаа многу резерви и нивниот сооднос на долгот беше многу низок. Имаа фискални и тековни суфицити, а енергетската криза им помогна“, вели Тимоти Еш, соработник во програмата на Четам Хаус за Русија и Евроазија.
„Сега тоа е истрошено“
Минатото лето, во првите месеци од војната, Кремљ имаше буџетски суфицит од 28 милијарди долари, според Економската школа во Киев.
Од минатиот месец, националната сметка беше во дефицит од 1,4 милијарди долари.
„Тоа е бавно горење“, вели Еш.
„Како одминува времето, им станува се потешко. Ќе треба да направат избор, оружје против путерот“.
Клучот за падот на државните финансии беше енергетскиот пазар.
Откако минатото лето достигна највисоко ниво од 120 долари, нафтата сега се тргува со околу 80 долари за барел, а ценовната граница наметната од Западот го ограничи колку Кремљ може да заработи од продажбата.
Европската унија воведе ембарго на руската сурова нафта во декември и на нафтените деривати во февруари 2023 година.
Блокот на ОПЕК предводен од Саудиска Арабија и неговите сојузници, вклучително и Русија, се обидоа да ја зголемат цената на нафтата со намалување на производството, но западната граница на цената на нафтата го ограничи влијанието на овие активности врз финансиите на Кремљ.
Приходите на Русија од нафта и гас се предвидува да паднат за 43 отсто оваа година како резултат на тоа, според Киевската школа за економија.
Со 198 милијарди долари, приходите од фосилни горива сè уште ќе бидат над нивото од пред војната.
Сепак, цената на војната во Украина е повеќе од апсорпција на дополнителни приходи.
„Видовме огромно зголемување на трошоците кои веројатно се поврзани со војната“, вели Елина Рибакова, нерезидентен висок соработник во Институтот за меѓународна економија Петерсон.
„Тие прилично го покриваа целиот дефицит што го планираа за оваа година.“
Санкциите и егзодусот на западните компании предизвикаа намалување на приходите од рускиот извоз за една третина во првите шест месеци од оваа година, а трговскиот биланс падна за 70 отсто.
Падот на извозот ја намали вредноста на рубљата. Досега оваа година загуби 39 отсто од вредноста во однос на доларот и 47 отсто во однос на еврото.
„За мене валутата е клучен репер“, вели Еш.
Во почетната фаза на војната, руската влада интервенираше за зајакнување на рубљата.
„Тие сакаа да имаат силна валута што би значело дека санкциите не функционираат“, вели Еш.
„Сега се обидуваат да ги зајакнат сопствените девизни резерви. Тоа сугерира дека немаат толку ликвидност колку што мислат луѓето. Тоа е јасен знак дека работите не се одлични“.
Паѓањето на рубљата ја поттикнува инфлацијата
Банката на Русија ги зголеми каматните стапки за процентен поен на 8,5 отсто во петокот, бидејќи креаторите на политиката предупредија дека базичната инфлација „надмина четири отсто на годишно ниво и сè уште расте“.
Централната банка соопшти дека инфлацијата е делумно предизвикана од „ограничената достапност на работните ресурси“.
Како што Русија губи пари, ја губи и својата работна сила. Ова се случува на неколку фронтови – не само што се регрутираат и праќаат мажи да се борат, туку и голем дел од работоспособното население си замина од страв да не биде испратен во војна.
„Најниската проценка на демографот што сум ја видел е дека заминале 500.000 луѓе. Нашата сопствена проценка е милион“, вели Рибакова.
Путин, се разбира, не сака да признае нешто од ова и постои силно сомневање дека официјалните бројки за здравјето на руската економија се маскираат за да се наслика порозова слика.
Алтернативните мерки сугерираат дека Русија оди полошо отколку што покажува нејзината официјална статистика.
Адријан Шмит и Хана Сахо, економисти од Европската централна банка, составија економски тракер кој користи 15 индикатори независно од Росстат, агенцијата за статистика на Кремљ.
Тие вклучуваат податоци за финансиски трансакции, увоз, залихи и цени на недвижности, расположение на пазарот на труд и продажба на мало.
Алтернативниот тракер е во корелација со официјалните податоци, но е постојано помал од избувнувањето на војната.
На пример, додека официјалните податоци на Росстат велат дека економијата се намалила за 0,4 отсто, алтернативната мерка на ЕЦБ укажува на пад од 3,2 отсто.
Слично на тоа, додека официјалните бројки покажуваат дека невработеноста во Русија е екстремно ниска, германскиот совет за надворешни работи верува дека скриената невработеност – мерка што вклучува неплатено отсуство и вработување со скратено работно време – всушност достигна рекордни 4,66 милиони минатото лето.
Сепак, економистите внимаваат да не го преувеличуваат степенот на економскиот пад на Русија.
„Тоа е бавно распаѓање, но за жал има многу цврстина“, вели Еш. „Тие можат да живеат долго време.
Русија сè уште заработува околу 425 милиони долари дневно од нафта, според Киевската школа за економија.
Сепак, официјалните лица можеби не сакаат: во оваа фаза од војната, ефектите од построги санкции веројатно помалку ќе ги почувствуваат Путин и неговите сојузници отколку обичните Руси, од кои многумина не ја поддржуваат војната.
Еш вели: „Колку подолго трае ова, толку потешки се изборите, толку повеќе населението ќе почне да страда“.
Рибакова, од Институтот за меѓународна економија Петерсон, верува дека Западот треба дополнително да ги заостри санкциите за да го претвори она што моментално е бавно и болно економско изгореници во громогласен оган што ќе принуди промени.
Сите информации поврзани со најновите случувања со војната во Украина можете да ги прочитате ТУКА.