Генералниот обвинител на Аргентина официјално побара од федералниот суд да издаде налог за апсење на врховниот лидер на Иран, ајатолахот Али Хамнеи, кој е осомничен дека е одговорен за терористичкиот напад во Буенос Аирес пред 31 година.
Обвинителот Себастијан Басо го обвини лидерот на Исламската Република дека го овластил бомбардирањето на Аргентинско-израелското здружение за пријателство (AMIA на шпански) во аргентинската престолнина, во кое загинаа 85 лица, а 300 беа ранети, што е најсмртоносниот напад врз еврејската дијаспора од Холокаустот.
Покренувањето на постапката беше овозможено со закон донесен минатиот месец по години лобирање од страна на семејствата на жртвите.
За разлика од претходната практика, која се темелеше на тоа што Хамнеи уживаше дипломатски имунитет, новиот закон дозволува судења во отсуство поврзани со тероризам и злосторства против човештвото.
Ајатолахот Хамнеи претходно негираше каква било вмешаност во масакрот, а иранското Министерство за надворешни работи веднаш повика аргентински дипломат во Техеран за да му предаде „силен протест“, категорично отфрлајќи ги обвинувањата како „неосновани“.
Нападот на 18 јули 1994 година врз центарот AMIA е најтешкиот во историјата на Аргентина, чиј суд минатата година објави дека Иран го планирал, а либанскиот Хезболах го извршил нападот.
Барањето за издавање налози се однесува на уште 10 лица, вклучувајќи го и поранешниот шеф на дипломатијата, Али Акбар Велајати.
Пред неколку години, федералниот судија Алфредо Корал побара од Русија да го уапси Велајати, кој во тоа време беше во посета на Москва.
На списокот се наоѓа и поранешниот министер за одбрана Ахмад Вахиди, како и името на покојниот Мохсен Рабани, кој долго време е обвинет за координирање на разузнавачките активности на Иран и Хезболах во Буенос Аирес.
Се открива дека либанската милитантна шиитска група имала разгранета мрежа во Латинска Америка, особено во трограничната област Аргентина, Бразил и Парагвај.
„Имаме силни докази дека логистиката за нападот била подготвена во таа област и имала поддршка од локалната либанска дијаспора“, вели обвинителот Басо.
Случајот се влечеше низ судовите три децении без пресуда, што предизвика негодување кај семејствата на жртвите.
„Сега, за прв пат, жртвите и обвинетите се на исто правно ниво“, вели Луис Чижевски, чија ќерка Паола беше една од убиените.
Чизевски и други членови на семејствата на жртвите поднесоа барање иако се свесни дека, дури и ако биде осуден, обвинетиот ајатолах никогаш нема да биде екстрадиран.
Нивната намера е да го прикажат Иран во светот како спонзор на меѓународниот тероризам.
Иран, се тврди во Буенос Аирес, вклучил во владата во 2021 година две лица за кои постои сомневање дека се вмешани во нападот.
Обвинението од 93 страници се темели на собрани докази дека раководството на Иран, предводено од Врховниот лидер, го одобрило нападот на состанок во градот Машад на 14 август 1993 година.
Се тврди дека Хамнеи потоа издал „Фатва 39“, религиозно мислење со кое се овластува дејствување и планови за нападот.
Големиот ајатолах е врховен авторитет на владата во Иран, потсетува обвинителот Басо, но „таа одлука не беше религиозна, туку политичка“.
Басо ја води истрагата од 2018 година, откако обвинителот Алберти Нисман беше убиен три години претходно, еден ден пред да ги презентира своите наоди во случајот.
Се тврдеше дека во извештајот се зборува за вмешаноста на тогашните лидери на аргентинската влада, кои ја прикривале аферата.
„Националните судски власти имаат обврска и овластување да ги судат одговорните, без оглед на нивната локација и општествено-политичката положба што ја имаат на териториите каде што живеат“, објавува весникот „Кларин“ на Баса.
„Не го обвинуваме режимот, туку одредени поединци кои донеле конкретни одлуки што доведоа до масовно убиство“, прецизира обвинителот Басо, а неговото барање за апсење следеше по неодамнешната контроверзна посета на иранскиот потпретседател за парламентарни прашања, Шахрам Дабири, кој влезе во Аргентина со туристичка виза.
„Како федерален обвинител, мојата надлежност е ограничена на аргентинскиот закон. Секое проширување на меѓународните судови е прашање на извршната власт. Од правна гледна точка, темелите се таму“, вели Басо.
Ајатолахот Али Хамнеи на тој начин ќе им се придружи на Владимир Путин и Бенјамин Нетанјаху за кои Меѓународниот кривичен суд издаде налози за воени злосторства во Украина и Газа.