Индонезија започна амбициозен проект за понуда на бесплатни оброци за 80 милиони ученици, но работите не одат баш според планот.
Како што пишува Би-Би-Си, околу 80 ученици во две средни училишта во Чианџур, јужно од главниот град Џакарта, се разболеле оваа недела откако јаделе бесплатни оброци.
Повеќето од оние што завршиле во болница оттогаш се отпуштени дома.
Ова е само најновиот во низата случаи на труење со храна поврзани со програмата, што е клучна политика на претседателот Прабово Субианто.
Властите што го истражуваат случајот веруваат дека причината била небрежност при подготовката на храната.
Примероците од повраќаницата на студентот беа испратени на лабораториско тестирање, а полицијата ги испраша сите лица вклучени во подготовката на храната – од готвачот до пакувачот, па сè до доставувачот.
Шеснаесетгодишниот ученик им изјавил на локалните медиуми дека искинатото пилешко имало „непријатен мирис“. „Чувствував вртоглавица, мачнина и повраќање“, рече тој.
Помеѓу добрите намери и вистинските проблеми
Низ целиот свет, програмите за бесплатен оброк се покажаа како ефикасни во подобрувањето на здравјето на децата, академските перформанси и посетувањето на училиште.
Но, индонезиската верзија на програмата, која ќе чини околу 28 милијарди долари и би можела да биде најскапата таква програма во светот, беше критикувана поради безбедноста на храната и предизвика жестоки антивладини протести.
Во февруари, кога илјадници луѓе излегоа на улиците за да протестираат против намалувањето на буџетот, тие го фокусираа својот гнев на огромната цена на бесплатните училишни оброци во Прабов.
„Децата јадат бесплатно, родителите добиваат отказ“, пишуваше на еден од транспарентите на демонстрантите.
Високата цена на популистичката политика
Бесплатните училишни оброци беа главното ветување на претседателската кампања на Прабово минатата година.
Тие беа претставени како начин за справување со неухранетоста, поради која една петтина од децата под петгодишна возраст во Индонезија страдаат од заостанат раст.
„Благодарение на оваа иницијатива, нашите деца ќе пораснат повисоки и ќе станат вистински шампиони“, рече Прабово во 2023 година.
Околу 100 дена откако ја презеде функцијата минатиот октомври, програмата, заедно со други популистички политики како што се изградба на нови домови и бесплатни медицински прегледи, му донесе политички поени на Прабово. Неговата популарност во тој период достигна 80 проценти.
Во првата фаза од програмата, која започна во јануари, околу 550.000 ученици во 26 провинции добија бесплатни оброци.
Марија Моника Вихарџа, аналитичарка во Институтот ISEAS-Јусоф Ишак, за Би-Би-Си изјави дека програмата била „добро осмислена“, но дека „нема докази за широка потреба“ за таква програма.
Според националното истражување од 2024 година, помалку од 1 процент од индонезиските домаќинства останале без храна барем еден ден во изминатата година.
Од јануари, серија случаи на труење со храна покренаа загриженост за безбедноста на оброците.
Мишел, ученичка во основно училиште во покраината Источна Нуса Тенгара, е една од неколкуте ученици кои имале симптоми на труење со храна во февруари. Во тоа време, таа за Би-Би-Си Индонезија изјави дека оброкот бил „благ и бајат“ и ѝ предизвикал болки во стомакот.
По тој инцидент, некои родители почнале да подготвуваат оброци за своите деца од дома, изјавил вработен во училиштето за Би-Би-Си Индонезија.
По најновиот случај во Чианџур, властите ветија дека ќе ги заострат мерките за безбедност на храната.
„Мораме да го зголемиме квалитетот“, рече Дадан Хиндајана, раководител на Националната агенција за храна, откако ги посети студентите во болницата.
„Очигледно беше дека недостасуваше квалитет и детално планирање пред да се започне програмата“, изјави за Би-Би-Си Елиза Мардијан, истражувач во Центарот за економски реформи во Индонезија.
„Брзината со која беше лансирана програмата на крајот жртвуваше квалитет и ефикасност, што дополнително ја влоши нејзината јавна перцепција.“
Високи трошоци и сериозни последици
Огромната цена на програмата дополнително ја комплицира ситуацијата.
Само оваа година, Индонезија издвои повеќе од 10 милијарди долари за бесплатни училишни оброци.
За споредба, Индија троши 1,5 милијарди долари годишно за да нахрани 120 милиони деца, што е најголемата програма од ваков вид во светот. Бразил храни околу 40 милиони ученици за приближно иста сума.
За да ги покрие високите трошоци, Прабово побарал помош од индонезиските тајкуни и ја прифатил финансиската понуда на Кина.
Дополнително, тој нареди намалување на буџетот од 19 милијарди долари за финансирање на оваа програма и други популистички политики, што го направи уште поконтроверзен.
Неколку министерства, вклучувајќи го и образованието, ги преполовија буџетите. Државните службеници кои не биле отпуштени се жалат дека се принудени да штедат дури и на користење клима уреди, лифтови и печатачи.
Студентската популација е огорчена од веста за откажувањето на стипендиите и прекинот на наставата.
„Најлошото е кога стомакот е полн, а мозокот празен“, изјави за Би-Би-Си Индонезија Мухамед Рамадан, студент-демонстрант во Бандунг, критикувајќи ја програмата за бесплатни оброци на Прабов.